تفسیر آیات قرآن کریم – سوره القیامه – آیه 31 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّی

پس [این انسان سرکش] نه تصدیق [حق] کرد و نه نماز گزارد.

1 - تصدیق نکردن حقایق دین و ترک نماز، از نشانه های کفر و از اوصاف کافران است.

فلاصدّق و لاصلّی

2 - صدقه ندادن و انفاق نکردن، از نشانه های کفر و از اوصاف کافران است.

فلاصدّق

برداشت یاد شده، مبتنی بر احتمال است که «صدّق» از ماده «صدقه» باشد (نظر زمخشری و ابی حیان). گفتنی است مفاد برخی از آیات، مانند مفاد همین است; یعنی، ترک انفاق و نماز، از نشانه های کافران دانسته شده است; مانند: «ماسلککم فی سقر . قالوا لم نک من المصلّین . و لم نک نطعم المسکین»، (سوره مدثر، آیات 42 ـ 44).

3 - نماز، مظهر دین داری و تصدیق عملی دین

فلاصدّق و لاصلّی

برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که خداوند، پس از بیان تصدیق نشدن اصل دین از سوی کافران، تنها به ترک فریضه نماز از سوی آنان بسنده کرده است.

4 - اهمیت و جایگاه ویژه نماز و صدقه، در سلسله تعالیم دین

فلاصدّق و لاصلّی

5 - کافران، نسبت به فروع دین ـ همچون اصول دین ـ مکلف اند.

فلاصدّق و لاصلّی

برداشت یاد شده، به این سبب است که اگر کافران به فروع دین مکلف نباشند، ترک نماز به عنوان نشانه آنان شمرده نمی شد و فردی مثل ابوجهل، به جهت آن ملامت نمی گردید.

6 - ابوجهل، نه دین اسلام را تصدیق کرد و نه نماز گزارد.

فلاصدّق و لاصلّی

براساس شأن نزول، این آیه تا آیه 35 درباره ابوجهل است.

ابوجهل

ترک نماز ابوجهل 6; تکذیبگری ابوجهل 6

اسلام

مکذبان اسلام 6

انفاق

آثار ترک انفاق 2

دین

آثار تکذیب دین 1; اهمیت فروع دین 5

دینداری

نشانه های دینداری 3

صدقه

آثار ترک صدقه 2; اهمیت صدقه 4

کافران

تکلیف کافران 5; صفات کافران 1، 2

کفر

نشانه های کفر 1، 2

نماز

آثار ترک نماز 1; اهمیت نماز 3، 4