تفسیر آیات قرآن کریم- سوره القمر – آیه 34 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَّجَّیْنَاهُم بسَحَرٍ

همانا ما طوفانی سنگ افشان بر آنان فرستادیم [که نابودشان کرد] مگر خانواده لوط را که در سحرگاهی نجاتشان دادیم.

1 - مجازات قوم حق ستیز لوط، به وسیله طوفانی از شن و سنگریزه

إنّا أرسلنا علیهم حاصبًا

«حاصب» به باد شدیدی که با خود سنگریزه حمل کند، گفته می شود (مختار الصحاح).

2 - اراده الهی، محرک اصلی عوامل طبیعی در انهدام جوامع حق ستیز

إنّا أرسلنا علیهم حاصبًا

تأکید بر انتساب یافتن عذاب و کیفر به مبدأ الهی (إنّا أرسلنا)، بیانگر مطلب یاد شده است.

3 - هلاکت تمامی قوم لوط با عذاب الهی; به جز شخص لوط(ع) و خاندان او

إنّا أرسلنا علیهم حاصبًا إلاّءال لوط

4 - نجات یافتن خاندان لوط، از سرنوشت هلاکت بار قومشان به هنگام سحر

نجّینـهم بسحر

5 - سحرگاهان، لحظاتی مبارک، برای صالحان *

نجّینـهم بسحر

تصریح به «سحر» و تعیین زمان نجات خاندان لوط، ممکن است بیانگر مطلب یاد شده باشد.

6 - خروج مخفیانه خاندان لوط، تدبیری الهی، برای دفع مزاحمت کافران نسبت به ایشان *

نجّینـهم بسحر

انتخاب لحظات تاریک سحر برای خروج خاندان لوط، احتمال دارد از آن جهت باشد که خروج علنی، آنان را در معرض مزاحمت کافران قرار می داد.

جامعه

عوامل انقراض جامعه 2

خدا

آثار اراده خدا 2; تدبیر خدا 6

سحرگاه

ارزش سحرگاه 5; نجات در سحرگاه 4

عذاب

ابزار عذاب 1; عذاب با طوفان شن 1; نجات از عذاب 3، 4

عوامل طبیعی

منشأ تأثیر عوامل طبیعی 2

قوم لوط

حق ستیزی قوم لوط 1; رفع مزاحمت قوم لوط 6; عذاب قوم لوط 3; کیفر قوم لوط 1; هلاکت قوم لوط 3

لوط(ع)

قصه لوط(ع) 3، 4، 6; نجات خانواده لوط(ع) 3; نجات لوط(ع) 3; وقت نجات خانواده لوط(ع) 4; هجرت خانواده لوط(ع) 6

وقت

وقت ارزشمند 5