تفسیر آیات قرآن کریم – سوره القدر– آیه3- کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ

شب قدر بهتر از هزار ماه است.

1 - فضیلت شب قدر، از هزار ماه خالی از آن، افزون تر است.

لیلة القدر خیر من ألف شهر

2 - اختلاف زمان ها، در فضیلت

لیلة القدر خیر من ألف شهر

3 - نعمت های نازل شده از سوی خداوند در شب های قدر، ارجمندتر از نعمت های عطا شده در ماه هایی بی شمار است.

لیلة القدر خیر من ألف شهر

فضیلت زمان ها، به ارزشمندی مظروف آن بستگی دارد که در آغاز سوره نمونه ای از آن (نزول قرآن) مطرح شد و جمله «سلام هی» (در آیات بعد) بیانگر ارزشمندی سایر اموری است که در شب قدر تحقق می یابد. عدد «ألف» (هزار)، در برخی آیات دیگر; نظیر «لو یعمّر ألف سنة» (بقره، آیه 96) در معنای کثرت به کار رفته است و احتمال اراده آن معنا، در این آیه نیز وجود دارد.

4 - «عن ابن عباس قال: ذُکِر لرسول اللّه(ص) رجل من بنی اسرائیل أنّه حمل السلاح علی عاتقه فی سبیل اللّه تعالی ألف شهر فعَجِب من ذلک رسول اللّه(ص) عجباً شدیداً و تمنی أن یکون ذلک فی أمّته ... فأعطاه اللّه لیلة القدر و قال: لیلة القدر خیر من ألف شهر الذی حمل الإسرائیلی السلاح فی سبیل اللّه لک و لاُمّتک من بعدک إلی یوم القیامة فی کلّ رمضان;(1)

از ابن عباس روایت شده که برای رسول خدا(ص) ذکر مردی از بنی اسرائیل به میان آمد که او در راه خدا هزار ماه شمشیر خود را بر شانه اش حمل نموده [و آماده جهاد در راه خدا بود]. رسول خدا(ص) از این جریان سخت تعجب نمود و آرزو کرد که این فضیلت در امتش باشد ... پس خداوند[ در مقابل] به آن حضرت شب قدر را عطا کرد و فرمود: شب قدر، بهتر از هزار ماهی است که آن مرد بنی اسرائیلی در راه خدا سلاح حمل کرد [این شب قدر] برای تو و امّتت بعد از تو، تا روز قیامت در هر ماه رمضان خواهد بود».

5 - «عن حُمران أنّه سأل أباجعفر(ع) عن قول اللّه عزّوجلّ «...لیلة القدر خیر من ألف شهر» أیّ شیء عنی بذلک، فقال العمل الصالح فیها من الصلاة و الزکاة و أنواع الخیر خیر من العمل فی ألف شهر لیس فیها لیلة القدر;(2)

از حمران روایت شده که از امام باقر(ع) درباره سخن خدای عزّوجلّ «...لیلة القدر خیر من ألف شهر» سؤال کرد که مقصود از این [بهتری بر هزار ماه] چیست؟ حضرت فرمود: عمل صالح در شب قدر، از قبیل نماز و زکات و انواع کارهای خوب، بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد».

6 - «عن أبی عبد اللّه(ع) قال: قوله عزّوجلّ «خیر من ألف شهر» هو سلطان بنی امیّة و لیلة من امام عدل خیر من ألف شهر ملک بنی امیّة;(3)

از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: سخن خداوند عزّوجلّ «خیر من ألف شهر» آن [هزار ماه، دوران ]سلطنت بنی امیّه است و یک شب از [حکومت]امام عادل، بهتر از هزار ماه سلطنت بنی امیّه است».

اعداد

عددهزار 1

امام

برتری حکومت امام عادل 6

بنی امیه

حکومت بنی امیه 6

خدا

ارزش نعمتهای خدا 3; برتری نعمتهای خدا 3; نعمتهای خدا در شب قدر 3

روایت 4، 5، 6

زمانها

تفاوت زمانها 2; فضیلت زمانها 2

شب قدر

فضیلت شب قدر 1، 4

عمل صالح

عمل صالح در شب قدر 5

پی نوشت ها :

1. مجمع البیان، ج 10، ص 789; نورالثقلین، ج 5، ص 622، ح 45، و ص 615، ح 16.

2. کافی، ج 4، ص 158، ح 6; ثواب الأعمال صدوق، ص 67.

3. تأویل الآیات الظاهرة، ص 791; تفسیر برهان، ج 4، ص 487، ح 23.