تفسیر آیات قرآن کریم – سوره العادیات– آیه11– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّ رَبَّهُم بهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّخَبیرٌ

در آن روز پروردگارشان قطعاً به آنان آگاه است؟

1 - خداوند، دارای آگاهی دقیق به انسان ها و افکار و کردار آنان است.

إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

«خبیر»، از ریشه «خُبْر» (دانستن درون و پنهان) یا «خِبْرة» (دانستن ظاهر و باطن) است. (تاج العروس)

2 - قیامت، روز پی بردن همگان به آگاهی دقیق خداوند از اسرار درونی ایشان

یومئذ

تعبیر «یومئذ» قیامت را زمان علم خداوند، قرار داده و درباره علم او در دنیا، بیانی ندارد و از آن جا که علم الهی ازلی و ابدی است، اختصاص یافتن آن به قیامت، ناظر به قابل انکار نبودن آن است; یعنی، گرچه در دنیا برخی به علم او معترف نیستند; ولی در قیامت، آنان نیز به این حقیقت پی خواهند برد

.

3 - آگاهی دقیق خداوند از بندگان، نشانه و جلوه ربوبیت او است.

إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

4 - توجّه به آگاهی دقیق خداوند از اسرار درونی انسان، بازدارنده او از خوی ناسپاسی، بخل و دل بستگی به مال

لکنود ... لحبّ الخیر لشدید . أفلایعلم ... إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

5 - انسان ها در قیامت، بر کفران نعمت، بخلورزی و علاقه شدید به ثروت، مؤاخذه خواهند شد.

لکنود ... لحبّ الخیر لشدید . أفلایعلم ... إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

هشدار به آگاهیِ خداوند از افکار، اسرار و نیت ها، اشاره به مؤاخذه و حسابرسی است.

6 - ربوبیت خداوند، مقتضی حسابرسی و مؤاخذه خطاکاران است.

إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

7 - علم خداوند، پشتوانه دقّت در حسابرسی و مجازات انسان ها در قیامت است.

إنّ ربّهم بهم یومئذ لخبیر

انسان

دقت در حسابرسی اخروی انسان ها 7; دقت در کیفر اخروی انسان ها 7; علم اخروی انسان ها 2; مؤاخذه اخروی انسان ها 5

بخل

مؤاخذه بر بخل 5; موانع بخل 4

خدا

آثار ربوبیت خدا 6; آثار علم خدا 7; علم خدا 3; علم خدا به اعمال 1; علم خدا به رازها 2، 4; علم خدا به نیات 1; علم غیب خدا 1، 2; نشانه های ربوبیت خدا 3

خطاکاران

حسابرسی خطاکاران 6; مؤاخذه خطاکاران 6

ذکر

آثار ذکر علم خدا 4

علایق

موانع علاقه به مال 4

قیامت

ویژگیهای قیامت 2

کفران

موانع کفران 4; مؤاخذه بر کفران نعمت 5

مال دوستی

مؤاخذه بر مال دوستی 5