تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الصف – آیه 9 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بالْهُدَی وَدینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ

او است آن که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان غالب گرداند، هر چند مشرکان خوش نداشته باشند.

 

1 - حضرت محمد(ص)، فرستاده خداوند است.

 

هو الذی أرسل رسوله

 

2 - هدایت و راهنمایی انسان ها، مسؤولیتی الهی بر دوش پیامبر(ص)

 

أرسل رسوله بالهدی

 

3 - رسول اکرم(ص)، پیام آور هدایت از جانب خداوند

 

أرسل رسوله بالهدی

«باء» در «بالهدی» به معنای «مع» است; یعنی، رسولش را به همراه هدایت فرستاد.

 

4 - انسان، نیازمند هدایت از جانب خداوند

 

أرسل رسوله بالهدی

فرستاده شدن پیامبر(ص) برای هدایت، با این فرض می باشد که انسان، نیازمند هدایت از سوی خداوند است.

 

5 - قرآن، کتاب هدایت است.

 

أرسل رسوله بالهدی

مقصود از «الهدی» قرآن کریم است، چرا که قرآن کتاب هدایت است و هدایت فلسفه نزول قرآن می باشد.

 

6 - هدایت و راهنمایی های قرآن، به دور از هر کاستی و پیراسته از کمترین پیامد ناهنجار

 

أرسل رسوله بالهدی

در صورتی که مراد از «هدی» قرآن باشد; تعبیر مصدر به جای اسم فاعل (هادی) اشاره به این حقیقت دارد که قرآن، محض هدایت است; یعنی، رهنمودهای قرآن مستلزم هیچ ضلالت و همراه با هیچ گمراهی و سر درگمی نیست.

 

7 - اسلام، تنها دین حق و مورد قبول خداوند

 

هو الذی أرسل رسوله ... و دین الحقّ

 

8 - پیامبر(ص)، آورنده دین حق از سوی خداوند

 

أرسل رسوله بالهدی و دین الحقّ

 

9 - اسلام، حاوی معارف نظری و برنامه عملی است.

 

أرسل رسوله بالهدی و دین الحقّ

«دین» به معنای ملت، مذهب و سیره است. «دین حق»; یعنی، مذهب و مسلک درست و به دور از هر گونه نقص و کاستی. با توجه به این که ظاهر عطف، تغایر معنای معطوف و معطوف علیه است، می توان گفت که مراد از «هدی»، معارف عقلی و نظری و مراد از «دین حق» قوانین و برنامه های عملی است.

 

10 - تعلق اراده الهی بر غلبه دادن دین اسلام بر دیگر ادیان، به رغم ناخرسندی مشرکان

 

أرسل رسوله بالهدی و دین الحقّ لیظهره علی الدین کلّه و لو کره المشرکون

ضمیر «یظهره» می تواند به رسول و یا «دین» برگردد. در هر دو صورت، معنا یکی خواهد بود.

 

11 - وجود مذاهب و ادیان گوناگون در جزیرة العرب به هنگام بعثت پیامبر(ص)

 

لیظهره علی الدین کلّه

 

12 - مشرکان صدراسلام، اصلی ترین دشمن اسلام بودند.

 

لیظهره علی الدین کلّه و لو کره المشرکون

با این که غیر از مشرکان، پیروان ادیان دیگر نیز از پیشرفت اسلام ناخرسند بوده و با آن خصومت داشتند; اختصاص به ذکر یافتن مشرکان در آیه شریفه، نشان دهنده مطلب یاد شده است.

 

13 - شرک ستیزی، از مشخصه های بارز و اصلی اسلام

 

لیظهره علی الدین کلّه و لو کره المشرکون

 

14 - تاریخ آینده بشر، شاهد شکست تمامی ادیان و پیروزی و حاکمیت دین اسلام خواهد بود.

 

هو الذی أرسل رسوله ... لیظهره علی الدین کلّه

ادیان

تاریخ ادیان 11; فرجام ادیان 14

اسلام

پیشگویی پیروزی اسلام 14; حقانیت اسلام 7، 8; دشمنان اسلام 12; شرک ستیزی اسلام 13; منشأ پیروزی اسلام 10; ویژگیهای اسلام 9، 13

انسان

نیازهای معنوی انسان 4; هدایت انسان ها 2

بعثت

تاریخ مقارن بعثت 11

جزیرة العرب

تاریخ جزیرة العرب 11; دین در جزیرة العرب 11

خدا

آثار اراده خدا 10

رسولان خدا 1

قرآن

پیشگوییهای قرآن 14; تنزیه قرآن 6; ویژگیهای قرآن 5; ویژگیهای هدایتگری قرآن 6; هدایتگری قرآن 5

محمد(ص)

رسالت محمد(ص) 1، 2، 8; مقامات محمد(ص) 1; نقش محمد(ص) 3، 8; هدایتگری محمد(ص) 2، 3

مشرکان

دشمنی مشرکان صدر اسلام 12; عوامل ناخشنودی مشرکان10

نیازها

نیاز به هدایتهای خدا 4