تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الصف – آیه 11 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
تُؤْمِنُونَ باللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبیلِ اللَّهِ بأَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسکُمْ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ
به خدا و رسولش ایمان می آورید و در راه خداوند با نیروهای مالی و بدنی خود جهاد می کنید؟ این برای شما بهتر است اگر بدانید.
1 - ایمان، دارای مراتب و مراحل است.
یـأیّها الذین ءامنوا ... تؤمنون باللّه و رسوله
معنای «آمنوا» در آیه قبل، با معنای «تؤمنون» در این آیه مسلّماً متفاوت است; و گرنه تحصیل حاصل خواهد بود. بنابراین «آمنوا» ناظر به یک مرتبه (مرتبه نخست) از ایمان است و «تؤمنون» به مراتب دیگر آن اشاره دارد.
2 - مؤمنان، باید بر ایمان خویش به خدا و رسول او پایدار باشند.
یـأیّها الذین ءامنوا... تؤمنون باللّه و رسوله
فعل مضارع «تؤمنون» افاده استمرار می کند و بیانگر آن است که ایمان های مقطعی و متزلزل، فاقد ارزش است.
3 - ایمان های متزلزل و مقطعی، فاقد ارزش در پیشگاه خداوند
یـأیّها الذین ءامنوا ... تؤمنون باللّه و رسوله
4 - حضرت محمد(ص)، رسول خدا و پیام آور از جانب او
تؤمنون باللّه و رسوله
5 - لزوم جهاد پیوسته و مستمر در راه خداوند
و تجـهدون فی سبیل اللّه
فعل مضارع «تجاهدون» دلالت بر استمرار دارد.
6 - ایمان پایدار به خدا و پیامبر(ص) و جهاد پیوسته و مستمر در راه خدا، تجارتی بس سودمند و بزرگ
هل أدلّکم علی تجـرة ... تؤمنون باللّه و رسوله و تجـهدون فی سبیل اللّه
7 - ایمان استوار به خدا و رسول او و جهاد در راه خدا، رهایی بخش انسان از عذاب دردناک الهی
تنجیکم من عذاب ألیم . تؤمنون باللّه و رسوله و تجـهدون فی سبیل اللّه
8 - ارزش جهاد، به این است که در راه خدا و برای جلب رضای او باشد.
تجـهدون فی سبیل اللّه
قید «فی سبیل اللّه» بیانگر مطلب یاد شده است.
9 - مؤمنان، موظف به جهاد با مال (کمک های اقتصادی و چشم پوشی از منافع مادی در راه دین)، همپای جهاد با جان
و تجـهدون فی سبیل اللّه بأمولکم و أنفسکم
10 - راه خدا و دین الهی، ارزشمندتر از جان و مال انسان ها است.
و تجـهدون فی سبیل اللّه بأمولکم و أنفسکم
11 - فریضه جهاد با مال و جان، در جهت تأمین مصالح خود مجاهدان است.
و تجـهدون ... ذلکم خیر لکم
12 - ظاهرنگری و سست اندیشی، مایه دلخوشی انسان به مظاهر زندگی دنیایی و بی توجهی به جهاد و مصالح نهفته در آن
و تجـهدون فی سبیل ... ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون
13 - احکام و قوانین الهی، در جهت منافع و مصالح واقعی انسان ها است.
تؤمنون ... و تجـهدون ... ذلکم خیر لکم
14 - ناآگاهی انسان ها، نسبت به بعضی از مصالح و منافع واقعی خود
ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون
15 - کسب ارزش های واقعی، در پرتو علم و شناخت میسّر است.
ذلکم خیر لکم إن کنتم تعلمون
16 - مجاهدت مستمر مؤمنان با مال و جان خویش، مجرای تحقق اراده خداوند بر پیروزی جهانی اسلام
و اللّه متمّ نوره ... و دین الحقّ لیظهره علی الدین کلّه ... و تجـهدون فی سبیل اللّه بأمولکم و أنفسکم
برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که خداوند، پس از بیان اراده خویش مبنی بر غلبه اسلام بر سایر ادیان، مؤمنان را به جهاد با مال و جان خویش تشویق فرموده است.
احکام
فلسفه احکام 11، 13
ارزشها 10
زمینه تحصیل ارزشها 15 10
اسلام
منشأ پیروزی اسلام 16
انسان
جهل انسان ها 14; مصالح انسان ها 13، 14
ایمان
آثار ایمان به خدا 7; آثار ایمان به محمد(ص) 7; استقامت در ایمان 2، 6; اهمیت استقامت در ایمان 3; ایمان به خدا 2، 6; ایمان به محمد(ص) 2، 6; مراتب ایمان1; ملاک ارزش ایمان 3
تجارت
تجارت سودمند 6
جهاد
آثار جهاد 7، 16; اخلاص در جهاد 8; اهمیت تداوم جهاد5; اهمیت جهاد مالی 9; تداوم جهاد 6; فلسفه جهاد11; ملاک ارزش جهاد 8
خدا
اهمیت رضایت خدا 8; مجاری اراده خدا 16
دنیاطلبی
زمینه دنیاطلبی 12
دین
ارزش دین 10; فلسفه دین 13
رسولان خدا 4
سبیل الله
ارزش سبیل الله 10
سطحی نگری
آثار سطحی نگری 12
عذاب
عذاب دردناک 7; عوامل نجات از عذاب 7; مراتب عذاب 7
علم
آثار علم 15
غفلت
زمینه غفلت از جهاد 12
مال
ارزش مال 10
مؤمنان
تکلیف مؤمنان 2، 9
مجاهدان
مصالح مجاهدان 11; نقش مجاهدان 16
محمد(ص)
نبوت محمد(ص) 4
تصاویر ضمیمه
