تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الصف – آیه 4 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُم بُنیَانٌ مَّرْصُوصٌ

همانا خداوند کسانی را دوست می دارد که صف بسته در راه خدا پیکار می کنند، چنان که گویی بنایی ریخته شده از سرب هستند.

1 - مجاهدان راه خداوند، محبوبان او هستند.

إنّ اللّه یحبّ الذین یقـتلون فی سبیله

2 - جهاد و پیکار در راه خداوند، مایه جلب محبت و مهر او

إنّ اللّه یحبّ الذین یقـتلون فی سبیله

3 - لزوم تلاش انسان مؤمن، برای جلب رضا و محبت خداوند

إنّ اللّه یحبّ الذین یقـتلون فی سبیله

4 - محبت خداوند (دوست داشتن او، انسان را) برترین ارزش ها است.

إنّ اللّه یحبّ الذین یقـتلون فی سبیله

5 - تشویق و ترغیب مؤمنان صدراسلام از سوی خداوند، به جهاد و پیکار در راه او

إنّ اللّه یحبّ الذین یقـتلون فی سبیله

6 - ارزش جهاد به این است که در راه خدا و جلب رضای او باشد و نه دستیابی به منافع مادی.

الذین یقـتلون فی سبیله

قید «فی سبیله» می رساند که انگیزه کسی که در جهاد شرکت می کند، تنها باید برای اعتلا بخشیدن به دین خدا بوده و از انگیزه های مادی (مانند غنیمت و...) مبرّا باشد.

7 - مؤمنان در نبرد با دشمنان، باید منظم، سازمان یافته و همچون بنایی ریخته شده از سرب، استوار و نفوذناپذیر باشند.

یقـتلون ... صفّـًا کأنّهم بنیـن مرصوص

«مرصوص» از ریشه «رصاص» (سرب) مشتق است. «بنیان مرصوص»; یعنی، بنایی که با سرب استوار و محکم شده است.

8 - کسانی که شعار جهاد سر می دهند ولی در عرصه پیکار یا شرکت نمی کنند و یا در صورت شرکت کردن از خود سستی نشان می دهند و استقامت نمی کنند، مورد خشم شدید خداوند هستند.

لِمَ تقولون ... کبر مقتًا عند اللّه ... إنّ اللّه یحبّ ... کأنّهم بنیـن موصوص

آیات پیشین ـ که در مقام سرزنش مدعیان بدون عمل بود ـ تمهیدی برای بیان موضوع جهاد است; چرا که صحنه جنگ، محل لغزش قدم ها و آشکار شدن مدعیان از مؤمنان حقیقی است.

9 - لزوم پرهیز از ضعف و سستی، در میدان مبارزه و جهاد

یقـتلون فی سبیله صفّـًا کأنّهم بنیـن مرصوص

ارزشها 4

تشبیهات قرآن

تشبیه به ساختمان سربی 7; تشبیه مجاهدان 7

جهاد

آثار جهاد 2; اخلاص در جهاد 6; استقامت در جهاد 7; اهمیت نظم در جهاد 7; ترک سستی در جهاد 9; تشویق به جهاد 5; سرزنش سستی در جهاد 8; مغضوبیت معرضان از جهاد 8; ملاک ارزش جهاد 6

خدا

ارزش محبت خدا 4; اهمیت رضایت خدا 3، 6; اهمیت محبت خدا 3; تشویقهای خدا 5; زمینه محبت خدا 2

سخن

سرزنش سخن بی عمل 8

مؤمنان

استقامت مؤمنان 7

مجاهدان

فضایل مجاهدان 1; محبوبیت مجاهدان 1

محبوبان خدا 1

مسلمانان

تشویق مسلمانان صدر اسلام 5

مغضوبان خدا 8

منافع مادی

بی ارزشی منافع مادی 6