تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الزلزلة– آیه1– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِذَا زُلْزلَتِ الْأَرْضُ زلْزَالَهَا

آن گاه که زمین به لرزش شدید خود لرزانده شود،

1 - لرزشی شدید در آینده، تمام زمین را فراخواهد گرفت.

إذا زلزلت الأرض زلزالها

اضافه «زلزال» به ضمیر «الأرض»، بیانگر شدت آن است; زیرا از طرفی آن را به تمام زمین ارتباط می دهد و از طرفی دیگر، به این نکته اشاره دارد که ابعاد آن حادثه، به قدری بزرگ است که ویژگی های آن را نمی توان بر شمرد; بلکه در بیان آن تنها باید گفت: «زلزله زمین».

2 - زلزله فراگیر زمین، حادثه ای قطعی و تخلّف ناپذیر است.

إذا زلزلت الأرض زلزالها

حرف «إذا» بر فعلی داخل می شود که تحقّق آن در آینده، حتمی خواهد بود.

3 - لرزش گسترده زمین، از مقدّمات برپایی قیامت

إذا زلزلت الأرض زلزالها

به قرینه جمله «یومئذ یصدر الناس أشتاتاً» (در آیات بعد)، زلزله زمین در آستانه قیامت خواهد بود.

4 - لرزش زمین در آستانه قیامت، وابسته به عواملی زمینی و بازتاب تحولات درونی آن است.

إذا زلزلت الأرض زلزالها

مجهول بودن فعل «زلزلت»، بیانگر نقش عاملی در پیدایش زلزله است. اضافه شدن «زلزال» به ضمیری که به زمین برمی گردد، آن حوادث را به خود زمین مربوط می داند.

زمین

آثار تحولات درونی زمین 4; وسعت زلزله زمین 3

قرآن

پیشگوییهای قرآن 1

قیامت

حتمیت زلزله قیامت 2; شدت زلزله قیامت 1; منشأ زلزله قیامت 4; نشانه های قیامت 3، 4