تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الزخرف- آیه42 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوْ نُرِیَنَّکَ الَّذی وَعَدْنَاهُمْ فَإِنَّا عَلَیْهِم مُّقْتَدرُونَ

یا آنچه را بدان تهدیدشان کرده ایم به تو نشان می دهیم; زیرا ما بر [نابودی] آنان مقتدریم.

1 - انتقام الهی، گریبان گیر کافران و حق ستیزان، در حیات و یا پس از رحلت پیامبر(ص)

و من یعش عن ذکر الرحمـن ... فإمّا نذهبنّ ... أو نرینّک الذی وعدنـهم

2 - حضور رهبران الهی در جوامع، مانع از تحقق انتقام الهی نسبت به کافران و حق گریزان نخواهد بود.

أو نرینّک الذی وعدنـهم

3 - روی گردانی از یاد خدا، موجب استحقاق کیفر دنیوی است.

و من یعش عن ذکر الرحمـن ... فإنّا منهم منتقمون . أو نرینّک الذی وعدنـهم

4 - تأخیر خداوند در انتقام گرفتن از حق گریزان، مهلتی به ایشان و احترامی به وجود پیامبر(ص)

فإمّا نذهبنّ بک ... فإنّا علیهم مقتدرون

از آیه قبل استفاده شد که اگر پیامبر رحلت کند، خداوند از مخالفان حق ستیز او انتقام خواهد گرفت. مفهوم این سخن آن است که حضور پیامبر(ص) مانع تسریع در انتقام است; ولی این مانع، قطعی نیست و خداوند می تواند حتی در زمان حضور پیامبر(ص)، مخالفان دین را مجازات کند.

5 - کیفر دنیوی خداوند درباره مشرکان، پس از اتمام حجت بر آنان است.

أو نرینّک الذی وعدنـهم

از این که خداوند تحقق کیفر خویش را پس از ابلاغ وعده عذاب به مشرکان (وعدناهم) مطرح می کند، مطلب بالا استفاده می شود.

6 - انسان ها هر چند مقتدر و توانمند باشند، مقهور قدرت مطلق خداوند هستند.

فإنّا علیهم مقتدرون

7 - خداوند، به انتقام گرفتن از حق ستیزان ـ چه در دنیا و چه در آخرت ـ توانا است.

فإنّا علیهم مقتدرون

اتمام حجت

آثار اتمام حجت 5

انسان

مقهوریت انسان 6

حق

انتقام از حق ستیزان 1، 7; انتقام از حق ناپذیران 2، 4; فلسفه مهلت به حق ناپذیران 4

خدا

آثار اعراض از خدا 3; انتقام اخروی خدا 7; انتقام دنیوی خدا 7; حتمیت انتقام خدا 1، 2; فلسفه تأخیر انتقام خدا 4; قانونمندی کیفرهای خدا 5; وسعت قدرت خدا 6، 7

رهبران دینی

نقش رهبران دینی 2

کافران

انتقام از کافران 1، 2

کیفر

عوامل کیفر دنیوی 3

محمد(ص)

احترام به محمد(ص) 4

مشرکان

اتمام حجت بر مشرکان 5; کیفر دنیوی مشرکان 5