تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الذاریات – آیه 52 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

کَذَلِکَ مَا أَتَی الَّذینَ مِن قَبْلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ

بدین سان هیچ رسولی برای امّت هایی که پیش از اینان بودند نیامد، مگر این که گفتند: ساحر یا مجنون است.

1 - تکذیب و اتهام، شیوه همیشگی اقوام و جوامعِ کفرپیشه و شرک آلود در برابر فرستادگان الهی

کذلک ما أتی الذین من قبلهم من رسول إلاّ قالوا ساحر أو مجنون

2 - تکذیب پیامبران، شیوه ای ارتجاعی است.

کذلک ما أتی الذین من قبلهم من رسول إلاّ قالوا

از آن جا که معمولاً منکران انبیا سخن خود را در قالب تقلید از پیشینیان مطرح می کنند، تعبیر «ما أتی...» می تواند در مقام تحقیر ایشان باشد و دیرینه کفر را در گذشته های جوامع دور از تمدن باز نمایاند.

3 - دلجویی خداوند از پیامبر(ص)، در برابر حق ستیزی و اتهام های ناروای کافران

کذلک ما أتی ... إلاّ قالوا ساحر أو مجنون

4 - اتهام سحر و جنون، موضع همیشگی کافران در برابر رسولان الهی

ما أتی الذین ... إلاّ قالوا ساحر أو مجنون

5 - اتهام سحر یا جنون، از سوی کافران به پیامبراکرم(ص)

کذلک ما أتی ... إلاّ قالوا ساحر أو مجنون

ضمیر «من قبلهم» به کافران عصر پیامبر(ص) بازمی گردد; یعنی، اگر اینان تو را به سحر و جنون متهم می کنند، مطلب تازه ای نیست ; زیرا پیشینیان نیز، همین شیوه را داشته اند.

6 - آشفتگی و سردرگمی کافران، در انکار دلایل روشن پیامبران الهی

إلاّ قالوا ساحر أو مجنون

سحر و جنون فاصله بسیاری از یکدیگر دارد; زیرا سحر نوعی تبحر و جنون سراسر آشفتگی و اشمئزاز آور است و میان این دو سنخیتی نیست . از این رو سخن کافران، نشانگر اضطراب شدید آنان درموضع گیری علیه منطق روشن پیامبران است.

ارتجاع

روش ارتجاعی 2

اقوام پیشین

تکذیبگری اقوام پیشین 1; تهمتهای اقوام پیشین 1; هماهنگی اقوام پیشین 1

انبیا

تکذیب انبیا 2; تکذیب بینات انبیا 6

رسولان خدا

تهمت به رسولان خدا 1; تهمت جادوگری به رسولان خدا 4; تهمت جنون به رسولان خدا 4

کافران

تحیر کافران 6; تهمتهای کافران 1، 3، 4، 5; حق ستیزی کافران 3; روش برخورد کافران 1، 4; هماهنگی کافران 4

محمد(ص)

تهمت به محمد(ص) 3; تهمت جادوگری به محمد(ص) 5; تهمت جنون به محمد(ص) 5; دلداری به محمد(ص) 3

مشرکان

تهمتهای مشرکان 1; روش برخورد مشرکان 1