تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الدخان- آیه23 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَأَسْرِ بعِبَادی لَیْلًا إِنَّکُم مُّتَّبَعُونَ

 

پس [به او گفتیم:] بندگان مرا شبانه کوچ بده همانا [فرعونیان] شما را دنبال خواهند کرد.

 

1- اجابت دعای موسی(ع)، از سوی خداوند در مورد مجازات فرعونیان

 

فدعا ربّه ... فأسر بعبادی لیلاً

 

2- موسی(ع)، مأمور خارج ساختن شبانه و مخفیانه بنی اسرائیل از مصر

 

فأسر بعبادی لیلاً

«إسراء» (مصدر «أسر») به معنای رفتن در شب است و «لیلاً» تأکید آن می باشد.

 

3- رعایت جوانب امنیتی و حفاظتی در گریز بنی اسرائیل از نظام فرعونی

 

فأسر ... لیلاً

 

4- لزوم توجه مؤمنان به ابعاد حفاظتی در مبارزه خویش علیه کفر

 

فأسر ... لیلاً

 

5- بنی اسرائیلِ گرفتار در چنگال فرعونیان، مورد عنایت و عطوفت پروردگار

 

فأسر بعبادی

به کار رفتن تعبیر «عبادی» در حق بنی اسرائیل، بیانگر مطلب یادشده است.

 

6- عوامل و اسباب طبیعی، مورد توجه، در تدبیر و برنامه های الهی

 

فأسر بعبادی لیلاً

خداوند در هر شرایطی، قادر به عملی ساختن برنامه هایش می باشد. با این حال در رهاسازی بنی اسرائیل از چنگال فرعونیان، نقش عوامل طبیعی (لیلاً) را نادیده نگرفته است.

 

7- ممانعت فرعونیان، از مهاجرت بنی اسرائیل و خروج آنان از سرزمین مصر

 

فأسر ... إنّکم متّبعون

 

8- هشدار خداوند به موسی(ع)، در غافل نبودن از تعقیب فرعونیان نسبت به بنی اسرائیل

 

فأسر ... إنّکم متّبعون

 

9- گریز علنی بنی اسرائیل از قلمرو فرعونیان، امری غیرقابل تحمل برای نظام فرعونی

 

إنّکم متّبعون

 

10- مهاجرت علنی بنی اسرائیل از سرزمین مصر، امری غیرممکن برای آنان

 

فأسر بعبادی لیلاً إنّکم متّبعون

 

11- هجرت از سرزمین کفر، پس از ناامیدی از هدایت کافران و ناتوانی از ایفای وظایف، امری ضروری و بایسته

 

و إن لم تؤمنوا لی فاعتزلون ... فأسر بعبادی

تکلیف هجرت، پس از شکوه موسی(ع) از فراگیری جرم و نفوذناپذیری فرعونیان در برابر حق و ادامه تعرض های آنان نسبت به بنی اسرائیل، می تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.

امنیت

اهمیت رعایت مسائل امنیتی 4

بنی اسرائیل

اهمیت امنیت بنی اسرائیل 3; تاریخ بنی اسرائیل 2، 7، 9، 10; تعقیب بنی اسرائیل 8; فضایل بنی اسرائیل 5; ممانعت از هجرت بنی اسرائیل 7; هجرت بنی اسرائیل 3; هجرت شبانه بنی اسرائیل 2; هجرت علنی بنی اسرائیل 9، 10

خدا

تدبیر خدا 6; هشدارهای خدا 8

عوامل طبیعی

نقش عوامل طبیعی 6

فرعونیان

فرار از فرعونیان 3; فرعونیان و بنی اسرائیل 7، 8، 9; کیفر فرعونیان 1

کفر

روش مبارزه با کفر 4

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 5

مؤمنان

مسؤولیت مؤمنان 4

موسی(ع)

اجابت دعای موسی(ع) 1; رسالت موسی(ع) 2; قصه موسی(ع) 2; هشدار به موسی(ع) 8

نظام علیت 6

هجرت

اهمیت هجرت از دارالکفر 11; هجرت از مصرباستان 2، 10

یأس

یأس از هدایت کافران 11