تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الدخان- آیه 21– کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِنْ لَّمْ تُؤْمِنُوا لِی فَاعْتَزلُونِ

و اگر مرا باور ندارید از من کناره گیری کنید.

1- درخواست آزادی بیان، پیشنهاد موسی(ع) به فرعونیان پس از یأس از ایمان آوردن آنان

و إن لم تؤمنوا لی فاعتزلون

«فاعتزلون»، کنایه از این است که اگر خود اهل ایمان نیستید، لااقل متعرض من نباشید تا آزادانه پیامم را به مردم برسانم.

2- ایمان به رسالت فرستادگان الهی، جلوه ای از ایمان به خداوند است.

و إن لم تؤمنوا لی

با توجه به این که رسالت پیامبران، دعوت مردم به سوی خدا و ایمان آوردن به او است و در آیه بالا موسی(ع) به جای ایمان به خدا، ایمان به خودش را مطرح کرده و با الغای خصوصیت از مورد، مطلب یادشده استفاده می شود.

3- دعوت رسالت موسی(ع)، شامل قوم فرعون و غیر محدود به بنی اسرائیل

و إن لم تؤمنوا لی

4- برنامه موسی(ع)، پیشبرد رسالت خویش با منطق و نه جنگ و ستیز

و إن لم تؤمنوا لی فاعتزلون

تعبیر «فاعتزلون» می نمایاند که موسی(ع)، با وجود در دست داشتن معجزات و «سلطان مبین»، خواهان درگیری و ستیز نبوده است.

5- پیامبران، خواهان هدایت مردم با تبلیغ آزاد و نه حرکت های تعرضی وتهاجمی *

و إن لم تؤمنوا لی فاعتزلون

با الغای خصوصیت از شخص موسی(ع)، تعبیر «فاعتزلون» می نمایاند که خط رسالت براساس تهاجم استوار نبوده است; بلکه آزادی بیان را تضمین کننده پیشرفت رسالت خویش می دانسته است.

آزادی

درخواست آزادی بیان 1

انبیا

روش تبلیغ انبیا 5; هدایتگری انبیا 5

ایمان

آثار ایمان به انبیا 2; نشانه های ایمان به خدا 2

موسی(ع)

خواسته های موسی(ع) 1; روش تبلیغ موسی(ع) 4; قصه موسی(ع) 1; محدوده رسالت موسی(ع) 3; منطقی بودن رسالت موسی(ع) 4; موسی(ع) و فرعونیان 1

یأس

یأس از ایمان فرعونیان 1