تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الدخان- آیه 19– کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَأَنْ لَّا تَعْلُوا عَلَی اللَّهِ إِنِّی آتِیکُم بسُلْطَانٍ مُّبینٍ

و این که بر خدا برتری نجویید به یقین من دلیلی روشن برای شما آورده ام.

1- هشدار موسی(ع) به فرعونیان، در برتری نجستن بر خداوند و روی برنتافتن از فرمان های او

و أن لاتعلوا علی اللّه

2- مخالفت با فرمان های رسولان الهی، نمودی از استکبار و برتری جویی بر خداوند است.

إنّی لکم رسول أمین . و أن لاتعلوا علی اللّه

از این که موسی(ع) پس از معرفی خود به عنوان رسول امین الهی، فرعونیان را از برتری جویی بر خدا برحذر می دارد، مطلب یاد شده قابل برداشت است.

3- پرهیز از استثمار و بهره کشی ظالمانه از خلق، نخستین گام به سوی ایمان و خداجویی

أن أدّوا ... و أن لاتعلوا علی اللّه

در صورتی که «أن لاتعلوا...» دعوت به عبودیت و توحید در پی دعوت به ترک استثمار بنی اسرائیل باشد; از ارتباط این دو دعوت و تقدم «أن أدوا...» مطلب بالا استفاده می شود.

4- بهره کشی ظالمانه از بندگان الهی، برتری جویی و گردنکشی در برابر خداوند است.

أن أدّوا إلیّ عباد اللّه ... و أن لاتعلوا علی اللّه

بنابراین که عطف «أن لاتعلوا...» بر «أن أدّوا» تفسیری باشد، برداشت بالا به دست می آید.

5- موسی(ع)، ارائه دهنده برهانی آشکار، بر صدق خویش در دعوی رسالت

إنّی ءاتیکم بسلطـن مبین

6- ادعای رسالت، باید همراه با دلایل روشن و قانع کننده باشد.

إنّی لکم رسول أمین ... إنّی ءاتیکم بسلطـن مبین

7- معجزات پیامبران، دلایل روشن و آشکار بر صدق نبوت آنان

إنّی لکم رسول أمین ... إنّی ءاتیکم بسلطـن مبین

بنابراین که مراد از «سلطان» معجزه باشد و با الغای خصوصیت از مورد آیه، مطلب یاد شده استفاده می شود.

8- معجزات و دلایل نیرومند موسی(ع)، پشتوانه آن حضرت در برخورد مقتدرانه با فرعونیان

أن أدّوا ... و أن لاتعلوا ... إنّی ءاتیکم بسلطـن مبین

تعبیر «إنّی...» در مقام تعلیل است; یعنی، موسی(ع) به دلیل بهره مندی از «سلطان مبین»، به فرعونیان فرمان «أن أدّوا» و «أن لاتعلوا» می دهد.

استثمار

اجتناب از استثمار 3

استکبار

نشانه های استکبار 2

انبیا

آثار مخالفت با انبیا 2; بینات انبیا 7; دلایل نبوت انبیا 7; معجزات انبیا 7

ایمان

زمینه ایمان 3

برتری طلبی

اجتناب از برتری طلبی 1; نشانه های برتری طلبی 4

بندگان خدا

استثمار بندگان خدا 4

خدا

استکبار با خدا 2; برتری طلبی بر خدا 1

طغیانگری

نشانه های طغیانگری 4

فرعونیان

برتری طلبی فرعونیان 1; هشدار به فرعونیان 1

موسی(ع)

آثار معجزات موسی(ع) 8; اقتدار موسی(ع) 8; بینات موسی(ع) 5; دلایل صداقت موسی(ع) 5; دلایل نبوت موسی(ع) 5، 8; موسی(ع) و فرعونیان 8; هشدارهای موسی(ع) 1

نبوت

شرایط ادعای نبوت 6; وضوح دلایل نبوت 6