تفسیر آیات قرآن کریم – سوره التکویر– آیه 16– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

الْجَوَارِ الْکُنَّس

همان ستارگان غروب کننده.

1 - سوگند خداوند، به ستارگانی که به مسیر قبلی خود بازگشته و در آن جریان می یابند.

بالخنّس . الجوار

«جواری» (جمع «جاریة») به معنای چیزهایی است که سیلان داشته و روان باشند. توصیف سیّارات به این وصف، ممکن است از آن جهت باشد که آنها را نوری روان می بینیم. و یا مراد، اخترانی است که جرم سیال دارند.

2 - سوگند خداوند، به ستارگان متحرک که مسیر خود را طی کرده و مانند رفتن حیوانات غیر اهلی به مخفیگاه خود، از نظرها محو می گردند.

الجوار الکنّس

«کُنّس» جمع «کانِس» است و آن چیزی است که پنهان می شود. این کلمه از ریشه «کَنَسَ الظبی» گرفته شده است; یعنی، آهو خود را در «کِناس» (پناهگاه) خود پنهان ساخت و استتار کرد. (نهایه ابن اثیر)

3 - بعضی از اختران در طلوع، حرکت و غروب خود، شبیه آهوان پنهانی هستند که ظاهر شده و با حرکت به سمت مخفیگاه خود، ناپدید شوند.

بالخنّس . الجوار الکنّس

توصیف ستارگان با وصف «کُنّس» ـ که از اوصاف آهوان است ـ تشبیه بدیع و استعاره است.

تشبیهات قرآن

تشبیه به اختفای آهو 3; تشبیه به حیوانات وحشی 2; تشبیه ستارگان 2; تشبیه طلوع ستارگان 3; تشبیه غروب ستارگان 3

حیوانات

اختفای حیوانات وحشی 2

ستارگان

اختفای ستارگان 2; بازگشت ستارگان 1

سوگند

سوگند به ستارگان 1، 2

قرآن

تشبیهات قرآن 2، 3; سوگندهای قرآن 1، 2