تفسیر آیات قرآن کریم – سوره التکاثر– آیه6– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ

بی تردید شما آتش برافروخته (جهنّم) را خواهید دید.

1 - مشاهده دوزخ در قیامت و گرفتاری به عذاب آن، تهدیدی الهی و هشداری تردیدناپذیر برای دلبستگان به امتیازات دروغین

لترونّ الجحیم

چنانچه «لترونّ الجحیم» جمله مستقلی باشد; بیانگر قطعی بودن رؤیت جهنم برای مخاطبان «ألهیکم التکاثر» خواهد بود سیاق آیه که بر تهدید اهل تکاثر دلالت دارد، نشانگر آن است که مراد از دیدن جهنم، گرفتاری به آن است; بنابر این حرف «ثمّ» در آیه آخر (ثمّ لتسئلنّ ...)، بر تراخی رتبی دلالت دارد; زیرا حسابرسی، پیش از گرفتاری به عذاب جهنّم است.

2 - سوگند خداوند برای تأکید بر حتمی بودن مشاهده جهنم در قیامت

لترونّ الجحیم

جمله «لترونّ...» یا جواب «لو» است و یا جواب قسم محذوف. برداشت یاد شده ناظر به احتمال دوم است.

3 - دوزخ، مکانی سوزان و دارای آتشی شعلهور و متراکم

لترونّ الجحیم

«جحیم»، به معنای آتشی است که سخت شعلهور بوده و زبانه کشد. هم چنین بر هر آتش متراکم و یا افروخته در گودال های عمیق و هر مکان پرحرارت اطلاق می گردد. (قاموس)

4 - «جحیم»، از نام های دوزخ

لترونّ الجحیم

5 - مشاهده جهنم در قیامت، موجب آگاهی از نادرست بودن تفاخر و زیاده نمایی و سود نبخشیدن امتیازات مادی است.

سوف تعلمون ... لترونّ الجحیم

6 - دوزخ و آتش سوزان آن در دنیا برای اهل یقین، مشهود و غفلت ناپذیر است.

لو تعلمون علم الیقین ... لترونّ الجحیم

جمله «لترونّ الجحیم»، می تواند جواب «لو» باشد; در این صورت آیه شریفه درباره مشاهده دوزخ در دنیا خواهد بود. از آن جا که حرف «لو» (در آیه قبل) برای امتناع بود; این مشاهده بر مخاطبان «لو تعلمون» ـ که اهل تکاثراند ـ محال و برای صاحبان یقین ـ به دلیل نون تأکید در «لترونّ» ـ قطعی است. فعل مضارع «لترونّ» ـ با دلالت بر استمرار ـ بیانگر آن است که دوزخ، همواره مد نظر اهل یقین است.

7 - جهنم و آتش سوزان آن، هم اکنون وجود دارد و قابل مشاهده است.

لترونّ الجحیم

امکانات مادی

بی تأثیری امکانات مادی 5

تفاخر

علم به بطلان تفاخر 5

تکاثر

تهدید اهل تکاثر 1; علم به بطلان تکاثر 5

جحیم 4

جهنم

تراکم آتش جهنم 3; جایگاه جهنم 3; رؤیت دنیوی آتش جهنم 6; رؤیت دنیوی جهنم 6; رؤیت قلبی جهنم 7; شعله آتش جهنم 3; صفات جهنم 3; عذاب جهنم 1; فعلیت آتش جهنم 7; فعلیت جهنم 7; نامهای جهنم 4

خدا

حتمیت تهدیدهای خدا 1

علم

موجبات علم 5

قرآن

سوگندهای قرآن 2

قیامت

حتمیت رؤیت جهنم در قیامت 2; رؤیت جهنم در قیامت 1، 5; ظهور حقایق در قیامت 5

یقین

اهل یقین و آتش جهنم 6; اهل یقین و جهنم 6