تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الانشقاق– آیه 21– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِذَا قُرِئَ عَلَیْهِمُ الْقُرْآنُ لَا یَسْجُدُونَ

و چون قرآن بر آنان خوانده شود سجود (خضوع) نمی کنند؟

 

1 - شنیدن آیات قرآن، باید مایه خضوع و فروتنی انسان گردد.

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

«سجود» به معنای خضوع است. (قاموس)

 

2 - گروهی از مردم، هشدارهای قرآن را نشنیده انگاشته و در برابر آن سر تعظیم فرود نمی آورند.

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

 

3 - لزوم قرائت آیات قرآن، برای مردم و ابلاغ آن حتی به غیر مؤمنان

 

و إذا قریء علیهم القرءان

 

4 - لزوم کرنش و سر فرود آوردن، در برابر عظمت قرآن

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

 

5 - روحیه ناباوری، مانع پذیرش قرآن و خضوع در برابر آن

 

لایؤمنون . و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

 

6 - امتناع برخی از مردم، از فروتنی و تواضع هنگام شنیدن و دریافت آیات قرآن، شگفت آور و توجیه ناپذیر است.

 

فما لهم ... و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

 

7 - سجود و به خاک افتادن هنگام شنیدن آیات قرآن، رفتاری شایسته و مطلوب است. *

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

کلمه «سجود» در برداشت یاد شده، به معنای اصطلاحی آن گرفته شده است. این آیه هر چند از آیاتی نیست که سجده واجب دارند; ولی مفاد آن مندوب بودن سجده به هنگام شنیدن هر یک از آیات قرآن و یا خصوص آیاتی است که در آن فرمان سجود آمده است.

 

8 - کافران، بر ترک فروع دین نیز توبیخ می شوند.

 

فما لهم ... لایسجدون

مراد از سجود در آیه ممکن است معنای اصطلاحی آن و به خاک افتادن هنگام شنیدن آیات قرآن باشد.

 

9 - عظمت قرآن، به مجرد قرائت آن بر شنوندگان، نمایان شده و در دل هر انسان جا می گیرد.

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

توبیخ کسانی که با شنیدن قرآن اظهار خضوع نکرده و به خاک نمی افتند، بیانگر تأثیر آن در اعماق دل هر شنونده منصف است.

 

10 - قرآن، نامی برگزیده از جانب خداوند پیش از تکمیل آیات آن در عصر رسول اکرم(ص)

 

و إذا قریء علیهم القرءان

 

11 - تلاوت کنندگان قرآن در عصر بعثت، غیر مؤمنان را نیز با آیات آن آشنا ساخته، برای آنها قرآن می خواندند.

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

 

12 - مفاد آیات قرآن، قابل فهم حتی برای غیر مؤمنان

 

و إذا قریء علیهم القرءان لایسجدون

توبیخ در موردی صحیح است که مخاطب در برابر آنچه درک کرده است، خضوع نکند.

ایمان

آثار بی ایمانی 5; موانع ایمان به قرآن 5

خضوع

عوامل خضوع 1

دین

آثار ترک فروع دین 8

سجده

سجده هنگام استماع قرآن 7

عمل

عمل پسندیده 7

قرآن 10

آثار استماع قرآن 1 10; آثار تلاوت قرآن 9 10; آداب استماع قرآن 7 10; اجتناب از تواضع برای قرآن 6 10; اهمیت تبلیغ قرآن 3 10; اهمیت تلاوت قرآن 3 10; اهمیت خضوع برای قرآن 4 10; بی اعتنایی به هشدارهای قرآن 2 10; تواضع برای قرآن 7 10; سهولت فهم قرآن 12 10; موانع خضوع برای قرآن 5 10; نامهای قرآن 10 10; نقش قاریان قرآن 10 صدراسلام 11; وضوح عظمت قرآن 9 10

کافران

تکلیف کافران 8; تلاوت قرآن بر کافران صدراسلام 11; مؤاخذه کافران 8