تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الاحقاف- آیه30 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
قَالُوا یَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا کِتَابًا أُنزلَ مِن بَعْد مُوسَی مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ یَهْدی إِلَی الْحَقِّ وَإِلَی طَرِیقٍ مُّسْتَقِیمٍ
گفتند: ای قوم ما! همانا ما کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده است در حالی که آنچه را پیش از آن بوده است تصدیق می کند; به سوی حق و به سوی راهی راست هدایت می نماید.
1- جنیان مؤمن، در تلاش برای هدایت جامعه خود به سوی قرآن
قالوا یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا ... یهدی إلی الحقّ
2- جنیان انذارگر، پیام آور نزول کتابی آسمانی پس از تورات، برای قوم خویش
ولّوا ... منذرین . قالوا یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل من بعد موسی
3- جنیان پیشتاز و گرویده به قرآن، برخوردار از موقعیتی ویژه در میان قوم خود*
قالوا یـقومنا إنّا سمعنا
از لحن آیه شریفه و موضع بالای جنیان در خطاب به قوم (یاقومنا)، می توان به دست آورد که آنان علاوه بر داشتن پیامی بزرگ، جایگاهی والا در میان قوم شان داشته اند و چه بسا انتخاب آنان از سوی خداوند (صرفنا)، اشاره به این جهت باشد.
4- جامعه جن، مؤمن به موسی(ع) و کتاب آسمانی او
إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل من بعد موسی مصدّقًا
انذارگران جن برای گرایش دادن قوم خویش به قرآن، تصدیق گری آن برای تورات را یادآور شده اند. این سخن در صورتی ثمربخش است که جامعه جن، به تورات معتقد باشد.
5- اهمیت «تورات»، در میان کتاب های آسمانی قبل از قرآن
قالوا یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل من بعد موسی
از این که در میان تمامی کتاب های آسمانی پیشین و حتی به جای «انجیل»، فقط از موسی(ع) و تورات یاد شده، مطلب بالا قابل استفاده است.
6- شریعت موسی، برای جن و انس و مشترک میان آنان
قالوا یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل من بعد موسی
از سخنان انذارگران جن، استفاده می شود که آنان قبل از قرآن، به موسی(ع) و کتاب آسمانی او ایمان داشته اند.
7- قرآن و محتوای آسمانی آن، کافی برای اثبات حقانیت رسالت پیامبر(ص)
صرفنا إلیک ... یستمعون القرءان ... إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل من بعد موسی ... یهدی إلی الحقّ
برداشت بالا با توجه به دو نکته است زیر استفاده شده است: 1ـ مؤمنان پیشتاز جن، فقط با استماع قرآن به آسمانی بودن آن و حقانیت رسالت پیامبر(ص) پی بردند 2ـ در مقام دعوت قوم، باز بر محتوای پیام قرآن تکیه نمودند; نه بر معجزه و نظائر آن.
8- قرآن، تصدیق کننده کتاب های آسمانی پیشین
کتـبًا أُنزل من بعد موسی مصدّقًا لما بین یدیه
9- وحدت و هماهنگی کتاب های آسمانی در هدایت گری به سوی حق
سمعنا کتـبًا ... مصدّقًا لما بین یدیه یهدی إلی الحقّ و إلی طریق مستقیم
واژه «مصدّقاً» هماهنگی و عدم تناقض را می رساند و این هماهنگی، در پیام های اصولی است که همان هدایت به حق و راه مستقیم می باشد.
10- هماهنگی قرآن با کتاب های آسمانی پیشین، دلیل آسمانی بودن آن
یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا أُنزل ... مصدّقًا لما بین یدیه
جنیان با استناد به هماهنگی قرآن با کتاب آسمانی دیگر (تورات) درصدد بودند تا آسمانی بودن قرآن را به همنوعانشان اثبات کنند.
11- هدایت گری به سوی حق و راه مستقیم، اصیل ترین ویژگی قرآن و هر کتاب آسمانی
کتـبًا أُنزل من بعد موسی مصدّقًا لما بین یدیه یهدی إلی الحقّ و إلی طریق مستقیم
ابتدا قرآن با کتاب های آسمانی هماهنگ معرفی شده و سپس به عنوان اصیل ترین بُعد هماهنگی آن دو، هدایت گری به سوی حق و راه مستقیم مورد تصریح واقع شده است.
12- حق، درستی و راستی، مفاهیمی واحد در فرهنگ جن و انس و نه اموری اعتباری و نسبی *
قالوا یـقومنا إنّا سمعنا کتـبًا ... یهدی إلی الحقّ و إلی طریق مستقیم
قرآن، گرچه بر انس نازل شده و هدایت گر انسان به سوی حق و راه مستقیم است; اما جنیان نیز همان پیام، مفاهیم و تعالیم را، حق و راه مستقیم دانسته اند. از این مطلب استفاده می شود که حق و راه مستقیم، در بینش جن و انس و در فهم و ادراک آنان واحد است.
13- هدایت های قرآن، در دو بُعد عقیده و عمل *
یهدی إلی الحقّ و إلی طریق مستقیم
می توان گفت: «یهدی إلی الحقّ» نظر به حقایق عقیدتی و «طریق مستقیم» اشاره به شیوه های عملی و تکالیف جوارحی دارد.
ایمان
فضایل پیشگامان در ایمان 3
تورات
اهمیت تورات 5; مؤمنان به تورات 4
جن
ایمان جن 4; تبلیغ جن مؤمن 1، 2; جن منذر 2; دین جن 6; فضایل جن مؤمن 3; هدایتگری جن مؤمن 1
حق
واقعیت حق 12; هدایت به حق 9، 11
صداقت
واقعیت صداقت 12
قرآن
اهمیت قرآن 7; تبلیغ قرآن 1، 2; دلایل وحیانیت قرآن 10; نقش قرآن 7، 8; ویژگیهای قرآن 11; هدایتگری قرآن 11، 13; هماهنگی قرآن با کتب آسمانی 10
کتب آسمانی
تصدیق کتب آسمانی 8; ویژگیهای کتب آسمانی 11; هدایتگری کتب آسمانی 9، 11; هماهنگی کتب آسمانی 9
محمد(ص)
دلایل حقانیت محمد(ص) 7
موسی(ع)
مؤمنان به موسی(ع) 4
یهودیت
مؤمنان به یهودیت 6
تصاویر ضمیمه
