تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الاحقاف- آیه29 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَیْکَ نَفَرًا مِّنَ الْجِنِّ یَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنصِتُوا فَلَمَّا قُضِیَ وَلَّوْا إِلَی قَوْمِهِم مُّنذرِینَ
و [یاد کن] وقتی را که گروهی از جنّ را به سوی تو روان کردیم تا قرآن را بشنوند، پس چون نزد آن حاضر شدند گفتند: ساکت شوید [تا آن را بشنویم ]و چون به پایان رسید به سوی قوم خود بازگشتند تا به آنان اخطار کنند.
1- روی آوری گروهی از جنیان به تدبیر الهی، برای استماع قرآن از پیامبر(ص)
و إذ صرفنا إلیک نفرًا من الجنّ یستمعون القرءان
2- جنیان، قادر به شنیدن و درک کلمات انسان
و إذ صرفنا إلیک نفرًا من الجنّ یستمعون القرءان
استماع جنیان نسبت به قرآن، آنگونه که از ظاهر آیه استفاده می شود امری اعجازگونه نبوده و به شکل طبیعی صورت گرفته بود.
3- گروه جنیان، مجذوب پیام وحی با استماع آن از زبان پیامبر(ص)
و إذ صرفنا إلیک ... فلمّا حضروه قالوا أنصتوا
تعبیر «أنصتوا» و فراخواندن به سکوت، نشانگر اشتیاق آنان به استفاده هرچه بیشتر از قرآن است.
4- جنیان، همانند انسان نیازمند سکوت و آرامش برای درک مفاهیم
فلمّا حضروه قالوا أنصتوا
تعبیر «أنصتوا» و فراخواندن به سکوت برای فهم بهتر و دقیق تر سخن است; هرچند تلاش برای فهم بهتر، خود احترام نهادن بر سخن و گوینده نیز می باشد.
5- کلمات و مفاهیم قرآن، قابل فهم برای جنیان
یستمعون القرءان فلمّا حضروه قالوا أنصتوا
کلمات «یستمعون»، «أنصتوا» و «ولّوا ... منذرین» نشانگر فهم و درک جنیان نسبت به مفاهیم قرآن است.
6- پی بردن جنیان به حقانیت قرآن و رسالت پیامبر(ص)، با استماع کلام وحی
فلمّا حضروه قالوا أنصتوا فلمّا قضی ولّوا إلی قومهم منذرین
تعبیر «ولّوا إلی...» نشان می دهد خود جنیان، انذارها را پذیرفتند و به آن ایمان آوردند.
7- بازگشت جنیان مؤمن، به سوی قومشان با پیام انذار و هدایت
ولّوا إلی قومهم منذرین
8- جنیان، دارای زندگی اجتماعی و روابط جمعی
نفرًا من الجنّ ... ولّوا إلی قومهم منذرین
تعبیر «قومهم» بیانگر مطلب بالا است.
9- انذار، مهم ترین و بارزترین پیام قرآن برای جنیان
فلمّا حضروه قالوا أنصتوا ... ولّوا إلی قومهم منذرین
تنها صفتی که خداوند برای جنیان، یاد کرده، این است که آنان پس از شنیدن آیات قرآن، با روحیه انذارگری و به انگیزه انذار به سوی قومشان بازگشتند.
10- ترویج دین و مبارزه با گمراهی، از لوازم ایمان و پذیرش قرآن
یستمعون القرءان ... فلمّا قضی ولّوا إلی قومهم منذرین
عبارت «فلمّا قضی ولّوا... منذرین» می رساند که پس از فهم پیام وحی و قبول آن، نوبت اقدام برای هدایت خلق است.
11- جنیان، همانند آدمیان، گرفتار گمراهی و گناه و نیازمند هدایت گران و بیم دهندگان
ولّوا إلی قومهم منذرین
«منذرین»، در جایی معنا دارد که گناه و انحرافی وجود داشته و یا زمینه آن فراهم باشد.
12- قرآن، کتاب آسمانی جن و انس و پیامبراکرم(ص) مبعوث به سوی همه آنان
إذ صرفنا إلیک نفرًا من الجنّ یستمعون القرءان ... ولّوا إلی قومهم منذرین
13- جن، همانند انسان، دارای شعور و اراده و تکلیف
و إذ صرفنا إلیک نفرًا من الجنّ ... ولّوا إلی قومهم منذرین
استماع قرآن، ایمان به آن و انذار دیگران، گویای مطلب بالا است.
14- ایمان گروهی از جنیان، به مجرد شنیدن قرآن، تعریضی به مشرکان لجوج و حق ستیز است.*
و إذ صرفنا إلیک نفرًا من الجنّ
با توجه به این که آیات پیشین، تماماً هشدار به مشرکان بود; این آیه نیز در بردارنده تعریض و سرزنش برای آنان است; زیرا جنیان پیغام قرآن را شنیده و پذیرفتند; ولی آنان چنین نکردند.
ادراک
زمینه ادراک 4
ایمان
آثار ایمان 10; ایمان به قرآن 10
جن
آثار ایمان جن 14; ادراک جن 2، 4، 5; اراده جن 13; استعداد جن 2; استماع قرآن جن 1; انذارهای جن 7; ایمان جن 6; بازگشت جن مؤمن 7; تشابه جن با انسان 4، 11، 13; تکلیف جن 13; روابط اجتماعی جن 8; زمینه گمراهی جن 11; زمینه گناه جن 11; زندگی اجتماعی جن 8; شعور جن 13; شنوایی جن 2; قصه اسلام جن 7; نیازهای معنوی جن 11; ویژگیهای جن 8
حق
سرزنش حق ستیزان 14
خدا
تدبیر خدا 1
دین
تبلیغ دین 10
سکوت
آثار سکوت 4
قرآن
آثار استماع قرآن 6، 14; اهمیت انذارهای قرآن 9; جذابیت قرآن 3; سهولت فهم قرآن 5; مؤمنان به قرآن 6; مهمترین تعالیم قرآن 9
گمراهی
مبارزه با گمراهی 10
محمد(ص)
تلاوت قرآن محمد(ص) 1، 3; فضایل محمد(ص) 12; محدوده رسالت محمد(ص) 12; مؤمنان به محمد(ص) 6
مشرکان
سرزنش مشرکان 14
نیازها
نیاز به منذر 11; نیاز به هدایتگر 11
تصاویر ضمیمه
