تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مؤمنون – آیه 51 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
یَا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّی بمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ
هان ای رسولان! از خوردنی های مطبوع بخورید و کار شایسته کنید، همانا من به آنچه می کنید آگاهم.
1 - پیامبران الهی، دارای جنبه بشری و نیازمند تغذیه و بهره گیری از موهبت های طبیعی، مانند دیگر مردمان
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
2 - بهره وری از نعمت های الهی و تغذیه از غذاهای پاکیزه، توصیه خداوند به یکایک پیامبران
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
از آن جایی که پیامبران الهی به صورت متفرق و جدا جدا و در طول تاریخ فرستاده شده اند، این آیه می تواند به این معنا باشد که: «ما به یکایک پیامبران، توصیه کردیم که از طیبات بهره گیرند و...».
3 - رهبانیت (ترک دنیا و زهدورزی های بی جا)، انحراف از سیره پیامبران الهی است.
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
با توجه به این که جمله «کلوا من الطّیّبات» بعد از یاد عیسی و مادرش، مطرح شده است، می تواند به اندیشه نادرست رهبانیت در مسیحیت، اشاره داشته باشد.
4 - اهمیت دادن به تغذیه سالم و بهره گیری از نعمت های الهی، وجه مشترک همه ادیان آسمانی
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
5 - لزوم رعایت اعتدال در بهره وری از موهبت های طبیعت و پرهیز از اسراف و زیاده روی در آن
کلوا من الطّیّبـت
با توجه به «من» تبعیضه در «من الطّیّبات»، این برداشت، به دست می آید.
6 - خداوند، خواهان بهره وری انسان ها، از روزی های حلال و اجتناب از حرام خواری است.
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
برداشت فوق، مبتنی بر این نکته است که «طیّب» در لغت به معنای حلال به کار رود.
7 - وجود غذاهای متنوع و لذیذ در طبیعت برای انسان ها
کلوا من الطّیّبـت
به کارگیری «طیّبات»به صورت جمع، بیانگر برداشت فوق است.
8 - گرایش باطنی پیامبران به ترک دنیا و پرهیز از لذت های آن
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت
این که خدا، به پیامبران توصیه می کند که از غذاهای لذیذ استفاده کنید، نشان می دهد که در بین آن بزرگواران، نوعی گرایش به ترک دنیا و اجتناب از لذات آن وجود داشته است; که ممکن بود در صورت نبود این توصیه الهی، به نوعی رهبانیت کشیده شوند.
9 - انجام کارهای شایسته، توصیه دیگر خداوند به یکایک پیامبران
یـأیّها الرسل ... و اعملوا صـلحًا
«عمل» (مصدر «اعملوا») به معنای انجام دادن و «صالحاً» صفت برای موصوف محذوف است;یعنی، «و اعملوا عملاً صالحاً; و کار شایسته انجام دهید».
10 - لزوم شکر و سپاس گزاری به درگاه خداوند، در برابر استفاده از نعمت های او
کلوا من الطّیّبـت و اعملوا صـلحًا
چنان چه «طیّبات»به معنای غذاهای پاکیزه و لذیذ باشد، دستور بعدی (واعملوا صالحاً) بدان معنا خواهد بود که باید به پاس آن نعمت ها کار شایسته انجام دهید. و اگر به معنای «غذاهای حلال»، باشد تقدیم آن بر عمل صالح، می تواند بیانگر این حقیقت باشد که تغذیه حلال، زمینه ساز عمل صالح است. برداشت فوق، براساس معنای اول می باشد.
11 - عمل صالح، شکر استفاده از نعمت های الهی
کلوا من الطّیّبـت و اعملوا صـلحًا
12 - تغذیه سالم و حلال، زمینه گرایش انسان به عمل صالح
کلوا من الطّیّبـت و اعملوا صـلحًا
13 - استفاده از نعمت های الهی، سپاس گزاری از خدا و انجام اعمال شایسته، رسم و راه زندگی ترسیم شده از سوی خدا برای یکایک پیامبران و همه مؤمنان
یـأیّها الرسل کلوا من الطّیّبـت و اعملوا صـلحًا
14 - آگاهی کامل و همه جانبه خدا به عملکرد انسان ها
إنّی بما تعملون علیم
15 - انحراف از روش ترسیم شده از سوی خدا برای زندگی، درپی دارنده مجازات الهی
إنّی بما تعملون علیم
16 - همه مردم ـ حتی پیامبران ـ در معرض کیفرهای الهی در صورت تخلف از دستورات او
یـأیّها الرسل ... إنّی بما تعملون علیم
17 - «أبان بن تغلب قال: سألت جعفربن محمد(ع) عن قول اللّه ـ عزّ ذکره ـ: «یاأیّها الرسل کلوا من الطّیّبات، قال: الرزق الحلال;
ابان بن تغلب گوید: از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند ـ عزّ ذکره ـ «یا أیّها الرسل کلوا من الطّیّبات» سؤال کردم، فرمود: [مراد] روزی حلال است». 1ـ تفسیر فرات کوفی، ص 277، ح 375; بحارالأنوار، ج 11، ص 58، ح 62.
18 - «عن النبی(ص) فی قوله «یاأیّهاالرسل کلوا من الطّیّبات» (الآیة) قال: ذاک عیسی بن مریم یأکل من غزل أُمّه;
از رسول خدا(ص) درباره سخن خداوند «یا أیّها الرسل...» روایت شده است که فرمود: یکی از پیامبران ـ که از طیبات می خورد ـ عیسی بن مریم است. او از دستمزد نخ ریسی مادرش ارتزاق می کرد». 1ـ الدرالمنثور، ج 6، ص 102.
ادیان
تعالیم ادیان 4; هماهنگی ادیان 4
اسراف
اهمیت اجتناب از اسراف 5
اسماوصفات
علیم 14
انبیا
بشر بودن انبیا 1; تغذیه انبیا 1; توصیه به انبیا 2، 9، 13; زهد انبیا 8;طعام انبیا 1؛ سیره انبیا 3، 13; گرایشهای انبیا 8; نیازهای مادی انبیا 1
تغذیه
آثار تغذیه حلال 12; آثار تغذیه سالم 12; اهمیت تغذیه سالم 4
حرامخواری
اجتناب از حرامخواری 6
خدا
توصیه های خدا 2، 6، 9، 13; علم غیب خدا 14; عمومیت کیفرهای خدا 16; کیفر تخلف از اوامر خدا 15، 16
دین
دین و عینیت 4
روایت 17، 18
روزی
روزی حلال 6، 17
رهبانیت
انحراف رهبانیت 3
زندگی
روش زندگی 13
زهد
سرزنش زهد بیجا 3
شکر
اهمیت شکر نعمت 10; توصیه به شکر نعمت 13; موارد شکر نعمت 11
طعام
تنوع طعام های لذیذ 7
طیبات
استفاده از طیبات 2، 6; مراد از طیبات 17، 18
عمل صالح
اهمیت عمل صالح 11; توصیه به عمل صالح 9، 13; زمینه عمل صالح 12
عیسی(ع)
روزی حلال عیسی(ع) 18
گرایشها
گرایش به زهد 8
مؤمنان
توصیه به مؤمنان 13; سیره مؤمنان 13
نعمت
استفاده از نعمت 2; اهمیت استفاده از نعمت 4; توصیه به استفاده از نعمت 13
تصاویر ضمیمه
