تفسیر آیات قرآن کریم- سوره فصلت – آیه24 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَإِن یَصْبرُوا فَالنَّارُ مَثْوًی لَّهُمْ وَإِن یَسْتَعْتِبُوا فَمَا هُم مِّنَ الْمُعْتَبینَ

پس اگر صبر کنند [بی فایده است چرا که ]آتش جایگاه آنان است و اگر [از خدا] طلب رضایت کنند از آنان راضی نخواهد شد.

1 - دوزخ، جایگاه و محل استقرار دشمنان خدا است.

یوم یحشر أعداء اللّه إلی النار ... فالنار مثویً لهم

کلمه «مثوًی» اسم مکان و به معنای منزل و جایگاه اقامت است.

2 - تحمل صبورانه عذاب و یا پشیمانی و عذرخواهی دشمنان خدا در قیامت، بی تأثیر در رهایی آنان از دوزخ

فإن یصبروا فالنار مثوًی لهم و إن یستعتبوا فما هم من المعتبین

«إستعتاب» (مصدر «یستعتبوا») به معنای درخواست رضایت است که لازمه عذرخواهی می باشد.

3 - عذرخواهی دشمنان خدا و درخواست عفو در قیامت، پس از مشاهده دوزخ، مورد پذیرش نخواهدبود.

حتّی إذا ما جاءوها ... و إن یستعتبوا فما هم من المعتبین

«إعتاب» (مصدر «معتبین») به معنای رضایت دادن است. بنابراین واژه «المعتبین» (اسم مفعول «اعتاب») به کسانی گفته می شود که مورد رضایت قرار گرفته و بخشوده می شوند.

4 - تکیه بر پندار و گمان های ناروا درباره خداوند، درپی دارنده فرجامی شوم در آخرت

ذلکم ظنّکم ... فالنار مثوًی لهم

5 - گروهی از گنه کاران، مورد عفو و بخشش خداوند در قیامت *

فما هم من المعتبین

با توجه به این که «من» در «من المعتبین» برای تبعیض است، به دست می آید که عده ای مورد مغفرت هستند.

آمرزش:

مشمولان آمرزش 5

جهنم:

آثار رؤیت آتش جهنم 3; عوامل نجات از جهنم 2

جهنمیان: 1

خدا:

آمرزشهای خدا 5; بی تأثیری پشیمانی دشمنان خدا 2; بی تأثیری عذرخواهی دشمنان خدا 2، 3; دشمنان خدا در جهنم 1

عذاب:

صبر بر عذاب 2

عقیده:

آثار ظن در عقیده 4; عقیده باطل 4

فرجام:

عوامل فرجام شوم 4

گناهکاران:

آمرزش اخروی گناهکاران 5