تفسیر آیات قرآن کریم- سوره غافر – آیه 26 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَی وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ
و فرعون گفت: مرا بگذارید تا موسی را بکشم و پروردگارش را بخواند [تا نجاتش دهد] همانا من می ترسم دین شما را تغییر دهد یا در زمین فساد پدید آورد.
1 - تصمیم فرعون بر قتل موسی(ع)
و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
2 - فرعون درباره تصمیم خود مبنی بر کشتن موسی(ع)، با مشاوران و درباریانش به رایزنی پرداخت.
و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
3 - اقدام بر قتل موسی(ع)، کاری دشوار، خطرآفرین و دارای بازتاب ناگوار در میان افکار عمومی درنظر فرعون
و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که فرعون، در کشتن فرزندان ایمان آورندگان به موسی(ع) با کسی به مشاوره نپرداخت (اقتلوا أبناء الذین آمنوا معه); ولی در کشتن موسی(ع) با مشاوران و درباریان خود به رایزنی پرداخت.
4 - کشتار فرزندان ذکور مؤمنان از سوی فرعونیان، برای جلوگیری از گسترش دعوت موسی(ع) کافی و کارساز نبود.
قالوا اقتلوا أبناء الذین ءامنوا معه ... و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
تصمیم شخص فرعون مبنی بر کشتن موسی(ع)، پس از اقدام او و درباریانش به کشتن مؤمنان طرفدار موسی(ع)، گویای حقیقت یاد شده است.
5 - موسی(ع)، کانون اصلی خطر در نگاه فرعون
و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
تصمیم بر قتل موسی(ع)، پس از کشتار فرزندان پیروان او، گویای مطلب یاد شده است.
6 - کشتن موسی(ع)، راه اصلی مبارزه با رسالت وی و گسترش آیین او، در نگاه فرعون
و قال فرعون ذرونی أقتل موسی
7 - تمسخر موسی از سوی فرعون، در خصوص امداد الهی به وی و نزول عذاب بر دشمنان کافر
و لیدع ربّه
مقصود از جمله «ولیدع ربّه» (او پروردگارش را بخواند)، خواندن خداوند برای نجات موسی(ع) و یا فرود عذاب بر فرعونیان در جهت حمایت از آن حضرت می باشد. گفتنی است که فرعون این جمله را از سر استهزا و تمسخر گفته است.
8 - فرعون، منکر ربوبیت خداوند
و لیدع ربّه
9 - حفظ آیین مردم (قبطیان)، بهانه فرعون برای کشتن موسی(ع)
أقتل موسی ... إنّی أخاف أن یبدّل دینکم
10 - سوء استفاده فرعون، از اعتقادات و احساسات مذهبی مردم
أقتل موسی ... إنّی أخاف أن یبدّل دینکم
11 - تصمیم فرعون بر قتل موسی(ع)، به اتهام فسادانگیزی و اخلالگری او در نظم عمومی کشور
أقتل موسی ... إنّی أخاف ... أن یظهر فی الأرض الفساد
12 - موسی(ع) از سوی فرعون، به فسادانگیزی و اخلالگری در نظم عمومی سراسر کشور مصر متهم شد.
أو أن یظهر فی الأرض الفساد
آمدن تعبیر «فی الأرض» (در زمین) گویای این نکته است که موسی(ع) به اخلال و فسادانگیزی در سراسر کشور متهم گردید; نه در نقطه ای خاص.
13 - تظاهر به خیرخواهی و صلاح اندیشی، برای دین و دنیای مردم از سوی فرعون
إنّی أخاف أن یبدّل دینکم أو أن یظهر فی الأرض الفساد
14 - فرعون، منافع و بقای اقتدار خود را در حفظ آیین گذشته مردم و نگه داری وضعیت اجتماعی موجود می دید.
إنّی أخاف أن یبدّل دینکم أو أن یظهر فی الأرض الفساد
15 - اعتقاد به ربوبیت خداوند، در آیین مردم عصر فرعون مردود بود.
و لیدع ربّه ... أن یبدّل دینکم
دین حضرت موسی بر ربوبیت خداوند استوار بود. بنابراین دین مردم مصر ـ که مطابق اعتقادات موسی(ع) در حال تغییر بود ـ در تضاد با اعتقاد به ربوبیت خداوند قرار داشت.
16 - آیین شرک، سازگار با حکومت استبدادی و ستم پیشه فرعونی و آیین توحیدی، در تضاد با چنین حکومتی
و لیدع ربّه ... أن یبدّل دینکم
برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که حکومت فرعون در زمان حاکمیت آیین شرک قرار داشت و او با آیین توحیدی موسی(ع) به مبارزه برخاسته بود.
17 - فرعونیان، به صرف ترس و احساس از به خطر افتادن حکومت و اقتدارشان، اقدام به کشتن و اعدام مخالفان می کردند.
أقتل موسی ... إنّی أخاف أن یبدّل دینکم أو أن یظهر فی الأرض الفساد
18 - حکومت فرعون در عصر موسی(ع)، حکومتی خودکامه و بی قانون بود.
ذرونی أقتل موسی و لیدع ربّه
19 - دخالت موسی(ع)، در امور سیاسی و اجتماعی عصر خویش
أقتل موسی ... إنّی أخاف ... أن یظهر فی الأرض الفساد
متهم شدن موسی(ع) به فسادانگیزی گسترده در سراسر کشور مصر، نشان دهنده این حقیقت است که آن حضرت در امور مهم سیاسی و اجتماعی مردم عصر خویش دخالت می کرد.
استبداد:
زمینه استبداد 16; موانع استبداد 16
بنی اسرائیل:
فلسفه قتل پسران بنی اسرائیل 4
توحید:
آثار توحید 16
خدا:
استهزای امدادهای خدا 7; مکذبان ربوبیت خدا 8، 15
شرک:
آثار شرک 16
عذاب:
استهزای عذاب 7
عقیده:
سوءاستفاده از عقیده 10
عواطف:
سوءاستفاده از عواطف 10
فرعون:
استبداد فرعون 18; استهزاهای فرعون 7; بهانه جویی فرعون 9; بینش فرعون 3، 5، 6، 14; تظاهر به خیرخواهی فرعون 13; توطئه فرعون 1، 2، 11; تهمتهای فرعون 12; روش برخورد فرعون 13; روش مبارزه فرعون 6; زمینه بقای حکومت فرعون 14; سوءاستفاده فرعون 10; قصه فرعون 13; کفر فرعون 8; کفر مردم دوران فرعون 15; مشاوره فرعون 2
فرعونیان:
روش حکومت فرعونیان 17; روش مبارزه فرعونیان 4; ریاست طلبی فرعونیان 17; قتلهای فرعونیان 17; محافظت از دین فرعونیان 9
موسی(ع):
استهزای موسی(ع) 7; توطئه قتل موسی(ع) 1، 2، 6، 11; تهمت اخلالگری به موسی(ع) 11، 12; تهمت افساد به موسی(ع) 11، 12; خطر قتل موسی(ع) 3; سختی قتل موسی(ع) 3; فلسفه قتل موسی(ع) 9; فلسفه قتل مؤمنان به موسی(ع) 4; قصه موسی(ع) 1، 2، 3، 4، 6، 7، 11، 12; مبارزه با موسی(ع) 4، 6; ممانعت از گسترش دین موسی(ع) 4; نقش موسی(ع) 5، 19
نظم عمومی:
اخلال در نظم عمومی 11، 12
تصاویر ضمیمه
