تفسیر آیات قرآن کریم – سوره صافات – آیه 62 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَذَلِکَ خَیْرٌ نُّزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ

آیا این برای پذیرایی بهتر است یا درخت زقُّوم؟

1 - زندگی انسان های بهشتی با انواع نعمت ها (همچون نهرها، تخت ها، شراب و همسران زیبا) قابل مقایسه با زندگی پردرد و رنج دوزخیان نیست.

أذلک خیر نزلاً أم شجرة الزقّوم

خوب بودن زندگی بهشتیان و بدی زندگی دوزخیان امری روشن و آشکار است. بر این اساس سؤال از بهتر بودن زندگی بهشتیان نسبت به دوزخیان می تواند برای بیان شدت تفاوت این دو زندگی و قابل قیاس نبودن آنها می باشد.

2 - انسان، طالب خیر و دنبال بهترین ها برای خویش است.

أذلک خیر نزلاً أم شجرة الزقّوم

از پرسش درباره خوب یا خوب تر بودن دو نوع زندگی، می توان استفاده کرد که انسان طبیعتاً طالب خیر و به دنبال بهترین ها است; ولی در تشخیص آن ممکن است دچار خطا شود.

3 - انواع بوستان ها، میوه ها، شراب ها، تخت ها، بزم انس و همسران زیبا، مجموعه پذیرایی خداوند از بهشتیان و بندگان مخلَص خدا

إلاّ عباد اللّه المخلصین ... فی جنّـت النعیم ... و عندهم قـصرت الطرف ... أذلک خیر نزلاً

«نزل» به مجموعه ای گفته می شود که برای پذیرایی از مهمان آماده می سازند.

4 - بهشتیان، مهمانان خدا در بهشت

أذلک خیر نزلاً

5 - درخت زقّوم، وسیله پذیرایی و خوراک دوزخیان

أم شجرة الزقّوم

«زقّوم» نوعی از گیاه زهرداری است که در بادیه ها می روید (قاموس المحیط)، ولی برخی از مفسران ویژگی های دیگری برای این درخت برشمرده و گفته اند: درختی با برگِ ریز و بدبو است و شیره ای از آن می تراود که بدن به محض تماس با آن آماس می کند. این درخت در سرزمین های خشک می روید (روح المعانی (آلوسی)، ذیل آیه شریفه).

انسان

خیرطلبی انسان 2; صفات انسان 2

بندگان خدا

پذیرایی اخروی از بندگان خدا 3; فضایل بندگان خدا 3; نعمتهای اخروی بندگان خدا 3

بهشت

باغهای بهشت 3; تختهای بهشت 1، 3; شراب بهشتی 1، 3; قیاس بهشت و جهنم 1; میوه های بهشت 3; نعمتهای بهشت1; نهرهای بهشت 1; همسران بهشتی 1، 3

بهشتیان

فضایل بهشتیان 4; ویژگیهای زندگی بهشتیان 1

جهنم

خوردنیهای جهنم 5

جهنمیان

پذیرایی از جهنمیان 5; سختی زندگی جهنمیان 1

خدا

مهمانان خدا 4

درخت زقوم

پذیرایی با درخت زقوم 5

مخلصین

پذیرایی اخروی از مخلصین 3; فضایل مخلصین 3; نعمتهای اخروی مخلصین 3