تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النجم – آیه 42 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَأَنَّ إِلَی رَبِّکَ الْمُنتَهَی

و این که همه چیز فقط به پروردگارت منتهی می شود;

1 - سررشته تمامی امور، تنها در اختیار خداوند است.

و أنّ إلی ربّک المنتهی

2 - نظام جزا و پاداش خداوند، جلوه ای از تدبیر مطلقه او است.

ثمّ یجزیه الجزاء الأوفی . و أنّ إلی ربّک المنتهی

ذکر این نکته که سررشته تمامی امور در اختیار خداوند است ـ در پی طرح نظام مجازات الهی ـ بیانگر مطالب یاد شده است.

3 - خداوند، مرجع نهایی داوری و قضاوت میان انسان ها در قیامت

و أنّ إلی ربّک المنتهی

در صورتی که آیه شریفه، ادامه آیات پیشین باشد ـ که در مورد جزای اخروی سخن می گفت ـ برداشت بالا استفاده می شود.

4 - منتهی شدن سررشته امور به خداوند، پیام مشترک انبیای بزرگ الهی; چون ابراهیم و موسی(ع)

أم لم ینبّأ بما فی صحف موسی ... و أنّ إلی ربّک المنتهی

5 - هر یک از موجودات جهان هستی، دلیل و نشانه وجود واجب الوجود و توحید الهی

و أنّ إلی ربّک المنتهی

منتهی شدن همه چیز به خداوند، می تواند به این معنا باشد که تأمل در موجودات ممکن، در نهایت انسان را به وجود واجب الوجود هدایت می کند.

6 - «قال أبوعبداللّه(ع) إنّ اللّه عزّوجلّ یقول: «و أنّ إلی ربّک المنتهی» فإذا انتهی الکلام إلی اللّه فامسکوا;(1)

امام صادق(ع) فرمود: خداوند عزّوجلّ می فرماید: «و أن إلی ربّک المنتهی»; یعنی; تمام امور به پروردگار منتهی می شود. سپس هر وقت کلام به خدا رسید، خودداری کنید [و در ذات او بحث نکنید]».

آیات خدا

آیات آفاقی 5

ابراهیم(ع)

تعالیم ابراهیم(ع) 4

اختلاف

مرجع حل اختلاف 3

انبیا

هماهنگی تعالیم انبیا 4

توحید

توحید افعالی 1; دلایل توحید 5

جهان بینی

جهان بینی توحیدی 1

خدا

اختصاصات خدا 1; دلایل خدا شناسی 5; سکوت درباره ذات خدا 6; قضاوت اخروی خدا 3; نشانه های تدبیر خدا 2

روایت 6

عمل

منشأ عمل 1، 4

موسی(ع)

تعالیم موسی(ع) 4

نظام جزایی 2

پی نوشت ها :

1. کافی، ج 1، ص 92، ح 2; نورالثقلین، ج 5، ص 171، ح 98.