تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النباء – آیه 35 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَّا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا وَلَا کِذَّابًا

در آن جا نه بیهوده ای می شنوند و نه تکذیب سخنی،

1 - تقواپیشگان در بهشت، هیچ سخن یاوه، زشت و بی فایده ای نخواهند شنید.

لایسمعون فیها لغوًا

«لغو»; یعنی، بی فایده و آنچه قابل اعتنا نباشد (قاموس) و گاه سخنان زشت نیز «لغو» نامیده می شود. (مفردات راغب). نشنیدن سخنان لغو، کنایه از نبود آن سخنان در بهشت است. ضمیر «فیها» به «مفازاً» برمی گردد; به این اعتبار که مراد از آن «جنّة» (بهشت) باشد.

2 - تقواپیشگان در دنیا، گرفتار سخنان زشت و یاوه سرایی های مخالفان

لایسمعون فیها لغوًا

مژده به نبود بعضی از زشتی ها در بهشت ـ با توجّه به بی شمار بودن آنچه بهشت عاری از آن است ـ بیانگر این مطلب است که بهشتیان در دنیا، با این امور ناخوشایند مواجه و از آن در رنج خواهند بود.

3 - لزوم پرهیز از گفتن سخن های یاوه و زشت

لایسمعون فیها لغوًا

توصیف بهشتیان به خصلت های نیک، ترغیب به کسب آن صفات در دنیا است.

4 - پرهیز از گوش دادن به سخنان یاوه و دروغین، حالتی پسندیده است.

لایسمعون فیها لغوًا

5 - گفتار بهشتیان با یکدیگر، عاری از هرگونه سخن زشت و بیهوده است.

لایسمعون فیها لغوًا

6 - بهشتیان، هرگز دروغ نمی گویند و یکدیگر را به دروغ گویی متهم نمی کنند.

و لا کذّابًا

«کذّاباً» یا به معنای «کَذباً» (دروغ) و یا مصدر باب تفعیل و به معنای تکذیب است (لسان العرب). بنابراین مفاد «و لا کذّاباً» این است که در بهشت، دروغ وجود ندارد یا این که کسی تکذیب گفتار خویش را از دیگران نمی شنود; زیرا همگان صداقت یکدیگر را باور دارند.

7 - نوشندگان شراب بهشتی، منزّه از زبان گشودن به هذیان و دروغ

و کأسًا دهاقًا . لایسمعون فیها لغوًا و لا کذّابًا

ارتباط این آیه با آیه قبل، بیانگر این نکته است که شراب بهشتی، از نوع شراب های دنیا نیست که بر عقل انسان تأثیر منفی گذاشته، مایه هذیان گویی و لاف زدن گردد.

8 - تقواپیشگان در دنیا، مواجه با تکذیب گفته های خویش و در رنج از برخورد تکذیب گران

لایسمعون فیها ... کذّابًا

9 - دروغ گویی و تکذیب گفتار تقواپیشگان، خصلت هایی ناروا و مذموم است.

و لا کذّابًا

پاکیزه خواندن فضای بهشت از کذب و تکذیب، نشانگر منفور بودن آن در پیشگاه خداوند است.

اخلاق

رذایل اخلاقی 9; فضایل اخلاقی 4

بهشت

نفی سخن لغو در بهشت 1; ویژگیهای بهشت 1; ویژگیهای شراب بهشت 7

بهشتیان

بهشتیان و تهمت 6; بهشتیان و دروغ 7; بهشتیان و سخن لغو 5، 6، 7; تنزیه بهشتیان 6; گفتگوی بهشتیان 5

تهمت

تنزیه از تهمت 6

دروغ

اجتناب از استماع دروغ 4; تنزیه از دروغ 6; ناپسندی دروغ 9

سخن

اجتناب از استماع سخن لغو 4; اهمیت اجتناب از سخن لغو 3

متقین

تکذیب متقین 8، 9; دشنام به متقین 2; رنجهای دنیوی متقین 8; متقین در بهشت 1; مشکلات دنیوی متقین 2