تفسیر آیات قرآن کریم – سوره النازعات– آیه 14– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَإِذَا هُم بالسَّاهِرَةِ

پس بی درنگ آنان بر روی زمین [محشر ]حاضر می شوند.

1 - تمام مردگان پس از نفخ صور، زنده گشته و در دشت هموار قیامت حاضر خواهند شد.

فإذا هم بالساهرة

«ساهرة»; یعنی، فلات و سرزمین پهناور، مسطّح و بی آب. این کلمه از ریشه «سَهَر» است; یعنی، ممکن نبودن خواب در شب (لسان العرب). نامگذاری فلات به «ساهرة»، به این اعتبار است که پیمایندگان آن در شب بیدار می مانند.

2 - حضور در قیامت، ناگهانی است و با نفخه صور، فاصله ای ندارد.

فإذا هم بالساهرة

حرف «إذا»، برای بیان مفاجاة و ناگهانی است.

3 - عرصه قیامت، مکانی مشخص و از پیش تعیین شده است.

فإذا هم بالساهرة

حرف «ال» در «الساهرة»، گویای این است که جایگاه حضور مردم در قیامت، از پیش مشخص شده است.

4 - حاضران صحنه قیامت، ناآرام و نگران اند.

فإذا هم بالساهرة

«ساهرة»; یعنی، زمین صاف و پهناوری که پیمایندگان آن، در شب بیدار می مانند (تاج العروس). بیداری در صحنه قیامت، کنایه از خوف و اضطرابی است که آرامش را از حاضران سلب می کند.

5 - «عن أبی جعفر(ع) فی قوله «فإذا هم بالساهرة» و الساهرة الأرض، کانوا فی القبور فلمّا سمعوا الزجرة خرجوا من قبورهم فاستووا علی الأرض...;(1)

از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند «فإذا هم بالساهرة» روایت شده که «ساهرة» [به معنای] زمین است. آنان (انسان ها) در قبرها هستند; پس چون صیحه [قیامت ]را شنیدند، از قبرهایشان خارج می شوند و بر سطح زمین قرار می گیرند».

انسان

اضطراب اخروی انسان ها 4; حشر اخروی انسان ها 1، 5; نگرانی اخروی انسان ها 4

حیات

نفخه حیات 1

روایت 5

قیامت

فعلیت قیامت 3; مکان قیامت 3; ویژگیهای قیامت 3

محشر

ناگهانی بودن محشر 2; همواری محشر 1

مردگان

احیای اخروی مردگان 1

نفخ صور

آثار نفخ صور 2

پی نوشت ها :

1. تفسیر قمی، ج 2، ص 403; نورالثقلین، ج 5، ص 499، ح 18.