تفسیر آیات قرآن کریم – سوره القارعة– آیه4– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَوْمَ یَکُونُ النَّاسُ کَالْفَرَاش الْمَبْثُوثِ

روزی است که مردم مانند پروانه ها پراکنده اند.

1 - مردم در قیامت، مانند پروانه های ریز و پراکنده در هوا، هراسان و بی سامان به هر طرف روی خواهند آورد.

یوم یکون الناس کالفراش المبثوث

«فَراشَة» (مفرد «فَراش»); یعنی، آنچه بال زده و در حرارت چراغ سقوط کرده و خود را می سوزاند (تاج العروس) «فرّاء» آنها را ملخ هایی می داند که روی زمین گسترده و در هم می لولند (مجمع البیان). تشبیه مردم در قیامت به آن حشرات، نشانگر سردرگمی، ترس و اضطرابی است که انسان ها را به هر سو خواهد کشاند.

2 - کوبندگی حوادث قیامت، هول انگیز و دهشت آور است.

ما القارعة . یوم یکون الناس کالفراش المبثوث

«یوم» ظرف برای فعل محذوفی است که وصف «القارعة» بر آن دلالت دارد; یعنی، «تقرع یوم...».

3 - تشبیه وضع انسان ها در قیامت، به انبوه ملخ های پراکنده*

یوم یکون الناس کالفراش المبثوث

برداشت یاد شده، ناظر به این احتمال است که فَراش ـ چنان که فرّاء گفته است ـ به معنای ملخ هایی باشد که بر زمین گسترده شده، درهم می لولند. گفتنی است که این معنا، تنها از فرّاء نقل شده است.

4 - مردم در نخستین مراحل رستاخیز، سردرگم و حیرت زده خواهند بود.

کالفراش المبثوث

«مبثوث»، به معنای منتشر و متفرق است. «بَثَّ الغُبارَ»; یعنی، غبار را برانگیخت (قاموس). پراکندگی و افشانده بودن، نشانگر آشفتگی و پریشان حالی است.

انسان

انسان ها در قیامت 3; بی پناهی انسان ها در قیامت 1; تحیر اخروی انسان ها 4; ترس انسان ها در قیامت 1

تشبیهات قرآن

تشبیه انسان ها 1، 3; تشبیه به پروانه های پراکنده 1; تشبیه به ملخ های پراکنده 3

قرآن

تشبیهات قرآن 1، 3

قیامت

ترسناکی قیامت 2; کوبندگی قیامت 2; ویژگیهای قیامت 2، 4