تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الشوری- آیه 49– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ یَخْلُقُ مَا یَشَاء یَهَبُ لِمَنْ یَشَاء إِنَاثًا وَیَهَبُ لِمَن یَشَاء الذُّکُورَ

 

حاکمیّت آسمان ها و زمین مختصّ خداوند است، هر چه بخواهد خلق می کند، به هر که بخواهد دختران می بخشد و به هر که بخواهد پسران می بخشد.

 

1 - تمامی جهان هستی، قلمرو مالکیت و حکومت خداوند است.

 

للّه ملک السمـوت و الأرض

 

2 - کفر و ناسپاسی انسان ها و روی گردانی آنان از پیام وحی، بی تأثیر برای یگانه مالک آسمان ها و زمین

 

فإنّ الإنسـن کفور . للّه ملک السمـوت و الأرض

 

3 - جهان آفرینش، دارای آسمان های متعدد

 

السمـوت

 

4 - خداوند، قادر و توانمند بر آفرینش هر آنچه بخواهد.

 

یخلق ما یشاء

 

5 - حاکمیت مطلق خداوند در جهان هستی، پشتوانه اجرای مشیت وی در آفرینش موجودات

 

للّه ملک السمـوت و الأرض یخلق ما یشاء

 

6 - دختر و یا پسر شدن فرزندان، متکی به مشیت خداوندی است.

 

یهب لمن یشاء إنـثًا و یهب لمن یشاء الذکور

 

7 - دختر و پسر، هر دو هدیه الهی به انسان ها

 

یهب لمن یشاء إنـثًا و یهب لمن یشاء الذکور

 

8 - ناخرسندی از داشتن فرزند دختر یا پسر، کفران نعمت الهی و ناخرسندی از مشیت و موهبت او است.

 

فإنّ الإنسـن کفور ... یهب لمن یشاء إنـثًا و یهب لمن یشاء الذکور

 

9 - تمایز میان دختر و پسر، مخالف اندیشه دینی است.

 

یهب لمن یشاء إنـثًا و یهب لمن یشاء الذکور

تقدیم «إناثاً» بر «الذکور» علاوه بر رعایت فاصله و سجع، می تواند به منظور نفی اندیشه جاهلیت در مورد دختران باشد (که پسران را بر دختران ترجیح می دادند).

 

10 - دختر یا پسر بودن جنین، تابع قوانین جاری خداوند در آفرینش است.

 

للّه ملک السمـوت ... یخلق ما یشاء یهب لمن یشاء إنـثًا ... الذکور

ارتباط بین بخش های آیه شریفه («مالکیت یگانه خدا بر هستی»، «مشیت در آفرینش» و «مشیت در جنسیت جنین») می فهماند که میان مالکیت خدا بر کل هستی و مشیت او در آفرینش، ارتباط است که واژه «قانون» می تواند بیانگر آن باشد.

 

11 - خداوند، همواره در حال آفرینش و فیض مداوم در پهنه هستی است.

 

یخلق ما یشاء یهب لمن یشاء إنـثًا و یهب لمن یشاء الذکور

با توجه به افعال مضارع («یخلق»، «یهب» و «یشاء») که بیانگر تجدد و تکرار فعل است، می توان برداشت بالا را استفاده نمود.

آسمان:

تعدد آسمان ها 3; مالک آسمان ها 2

آفرینش:

حاکم آفرینش 1، 5; خالق آفرینش 11; قانونمندی آفرینش 10; مالک آفرینش 1

انسان:

آثار کفران انسان ها 2

پسر:

منشأ خلقت پسر 6

جنین:

منشأ تعیین جنسیت جنین 10

خدا:

آثار حاکمیت خدا 5; آثار مشیت خدا 6; افعال خدا 11; تداوم خالقیت خدا 11; تداوم فیض خدا 11; حاکمیت خدا 1; خالقیت خدا 4، 5; عطایای خدا 7; قدرت خدا 4; مالکیت خدا 1، 2; مشیت خدا 4، 5; ناخشنودی از عطایای خدا 8; ناخشنودی از مشیت خدا 8

دختر:

منشأ خلقت دختر 6

دین:

آثار اعراض از دین 2

زمین:

مالک زمین 2

زن:

تساوی زن و مرد 7، 9

فرزند:

ممنوعیت تبعیض بین فرزندان 9; ناخشنودی از فرزند پسر 8; ناخشنودی از فرزند دختر 8

کفران:

کفران نعمت 8

موجودات:

خالق موجودات 4; خلقت موجودات 5