تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الزخرف- آیه 80– کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَمْ یَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سرَّهُمْ وَنَجْوَاهُم بَلَی وَرُسُلُنَا لَدَیْهِمْ یَکْتُبُونَ

 

آیا می پندارند که ما راز آنان و نجوایشان را نمی شنویم؟ چرا، و رسولانمان نزدشان حاضراند و [اسرارشان را] ثبت می کنند.

 

1 - تصور ناقص انسان از خداوند و گستره علم وی، زمینه ساز فروغلتیدن وی در دام حق ستیزی و مبارزه با پیامبران

 

أم أبرموا أمرًا ... أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم

 

2 - شرک و حق ستیزی، امری مبتنی بر حدس و گمان و فاقد دلایل مستند

 

أم یحسبون

 

3 - هشدار خداوند به مشرکان، در مورد توطئه های پنهانی آنان

 

أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم

 

4 - خداوند، آگاه به هر سرّ و شنونده هر نجوا

 

أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم

 

5 - توطئه های مخفیانه مشرکان مکه، علیه پیامبراکرم(ص)

 

أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم

 

6 - رفتار پنهان و آشکار دین ستیزان، تحت نظارت مستقیم خداوند و نیز در نظرگاه کاتبان و مأموران الهی

 

أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم بلی و رسلنا لدیهم یکتبون

 

7 - مأموران الهی برای ثبت اعمال، همیشه در کنار انسان و ناظر بر اعمال او

 

بلی و رسلنا لدیهم یکتبون

 

8 - ثبت اعمال خلق، به وسیله مأموران الهی

 

بلی و رسلنا لدیهم یکتبون

با الغای خصوصیت از مورد آیه شریفه، برداشت بالا به دست می آید.

 

9 - تهدید حق ستیزان از سوی خداوند، به محاکمه نهایی و مشاهده جزای خویش در فرجام

 

بلی و رسلنا لدیهم یکتبون

فعل «یکتبون» از یک سو می رساند که خداوند، همیشه حق ستیزان را به مجرد وقوع جرم جزا نمی دهد و از سوی دیگر افاده می کند که تأخیر جزای آنان سبب غفلت نمی شود; زیرا فرشتگان آن را ثبت می کنند و در محاکمه نهایی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

10 - نظارت خداوند بر اعمال بندگان، دارای نظامی مستحکم و خدشه ناپذیر

 

فإنّا مبرمون . أم یحسبون أنّا لانسمع سرّهم و نجویهم بلی و رسلنا لدیهم یکتبون

از ارتباط دو آیه، مطلب بالا استفاده می شود.

اسلام

تاریخ صدر اسلام 5

انبیا

زمینه مبارزه با انبیا 1

حق

تهدید حق ستیزان 9; رؤیت عذاب حق ستیزان 9; زمینه حق ستیزی 1; محاکمه حق ستیزان 9

خدا

آثار خدا شناسی ناقص 1; استحکام نظارت خدا 10; تهدیدهای خدا 9; علم غیب خدا 4; نظارت خدا 6; شنوایی خدا 4; علم خدا به نجوا 4; وسعت علم خدا 1; ویژگیهای نظارت خدا 10; هشدارهای خدا 3

دین

آسیب شناسی دینی 1; عمل پنهانی دین ستیزان 6

شرک

بی منطقی شرک 2; حقیقت شرک 2

ظن

آثار ظن 2

عمل

ثبت عمل 7، 8; ناظران عمل 6، 7، 10; نظارت کاتبان عمل 6

کارگزاران خدا

نظارت کارگزاران خدا 6، 7; نقش کارگزاران خدا 8

محمد(ص)

توطئه علیه محمد(ص) 5

مشرکان

توطئه های پنهانی مشرکان 3; هشدار به مشرکان 3

مشرکان مکه

توطئه های پنهانی مشرکان مکه 5