تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الذاریات – آیه 47 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَالسَّمَاء بَنَیْنَاهَا بأَیْدٍ وَإِنَّا لَمُوسعُونَ

و آسمان را با قدرتی [وصف ناپذیر] بنا کردیم و همانا ما قدرتمندیم.

1 - خداوند، بناکننده آسمان

و السّماء بنینـها

2 - بنای آسمان، نمود قدرت و توانایی عظیم خداوند

و السّماء بنینـها بأییْد

«أید» در اصل جمع «ید» است و در معانی قدرت و نعمت نیز به کار می رود. مراد از «أید» در آیه شریفه، معنای اول (قدرت) است; یعنی، «و السّماء بنیناها بقوة». نکره آمدن «أید» نیز، بیانگر عظمت قدرت الهی است.

3 - خداوند، آفریدگاری بی نیاز و توانا

و السّماء بنینـها... و إنّا لموسعون

«موسع» (مفرد «موسعون») به معنای غنیِ قدرتمند است; یعنی، «إنّا لذو واسعة فی القدرة و الغنی».

4 - مطالعه بنای شگفت آسمان، راهنمای انسان به عظمت قدرت و بی نیازی آفریدگار آن

و السّماء بنینـها بأییْد

5 - نابودی اقوام کفرپیشه تاریخ، امری آسان برای بنیانگذار بنای شگفت و عظیم آسمان

فأخذتهم الصـعقة ... و السّماء بنینـها بأییْد و إنّا لموسعون

در آیات پیشین سخن از هلاکت اقوام کفرپیشه تاریخ بود و در این آیه، سخن از قدرت مطلق و بی بدیل او است. از ارتباط این آیات، مطلب بالا استفاده می شود.

6 - آسمان، منشأ رزق نعمت روزافزون خداوند بر خلق *

و السّماء بنینـها بأییْد و إنّا لموسعون

احتمال دارد که تعبیر «لموسعون» ـ پس از بیان بنای آسمان ـ اشاره به بذل نعمت گسترده خدا بر خلق داشته باشد که به صورت باران از آسمان تابش نور آفتاب و... بر اهل زمین فرو می ریزد.

7 - نظام آسمان ها، همچنان در حال گسترش، به تدبیر و اراده خداوند

و السّماء بنینـها بأییْد و إنّا لموسعون

«لموسعون» ـ چنانکه برخی گفته اند ـ می تواند بدین معنا باشد که ما آسمان را بنا نهادیم و همچنان بر وسعت و گستردگی آن می افزاییم.

8 - عن أبی جعفر(ع): الید فی کلام العرب القوّة و النعمة قال: ...«و السّماء بنیناها بأییْد» أی بقوّة...;(1)

از امام باقر(ع) روایت شده است: ید در کلام عرب به معنای قوت و نعمت است. خدای عزّوجلّ فرموده: «و السماء بنیناها بأییْد» یعنی بقوة...».

آسمان

آثار مطالعه آسمان 4; اهمیت بنای آسمان 2; بنای آسمان 8; منشأ بنای آسمان 1; منشأ گسترش آسمان 7; نقش آسمان 6

اقوام پیشین

سهولت هلاکت اقوام پیشین 5

خدا

آثار اراده خدا 7; آثار تدبیر خدا 7; افعال خدا 1; بی نیازی خدا 3; خالقیت خدا 3; دلایل بی نیازی خدا 4; دلایل قدرت خدا 4; قدرت خدا 3، 5، 8; نشانه های قدرت خدا2; نعمتهای خدا 6، 8

روایت 8

روزی

منابع روزی 6

کافران

سهولت هلاکت کافران 5

پی نوشت ها :

1. توحید صدوق، ص 153، ب 13، ح 1; نورالثقلین، ج 5، ص 129، ح 48.