تفسیر آیات قرآن کریم- سوره غافر – آیه 20 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَاللَّهُ یَقْضِی بالْحَقِّ وَالَّذینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا یَقْضُونَ بشَیْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ

و خدا به حق حکم می کند و آنهایی را که غیر او می خوانند، به چیزی حکم نمی کنند به یقین خدا همو شنوا و بینا است.

1 - داوری خداوند، بر اساس حق است.

و اللّه یقضی بالحقّ

2 - ناتوانی معبودهای ادعایی مشرکان از هرگونه قضاوت

والذین یدعون من دونه لایقضون بشیء

3 - قضاوت به حق، از شؤون الوهیت حقیقی است.

و اللّه یقضی بالحقّ و الذین یدعون من دونه لایقضون بشیء

مطلب یاد شده، از تصریح شدن اسم جلاله (اللّه) به دست می آید.

4 - آگاهی همه جانبه خداوند از احوال انسان ها، پشتوانه قضاوت به حق او

یعلم خائنة الأعین ... و اللّه یقضی بالحقّ

یادآوری قضاوت به حق خداوند ـ پس از تذکر به علم همه جانبه او ـ می تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.

5 - تنها خداوند، سمیع و بصیر حقیقی است.

إنّ اللّه هو السمیع البصیر

آمدن ضمیر فصل «هو» بر حصر دلالت دارد.

6 - شنوایی و بینایی مطلق خداوند، دلیل به حق بودن داوری او در میان بندگانش

و اللّه یقضی بالحقّ ... إنّ اللّه هو السمیع البصیر

برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که جمله «إنّ اللّه هو السمیع البصیر»، در مقام تعلیل برای جمله « واللّه یقضی بالحقّ» می باشد.

7 - حق شنوی، بصیرت و آگاهی همه جانبه از موضوع مورد داوری، از شرایط داوری به حق

واللّه یقضی بالحقّ ... إنّ اللّه هو السمیع البصیر

برخی از مفسران برآنند که یادآوری سمیع و بصیربودن خداوند در داوری، می تواند اشاره به مطلب بالا باشد.

اسماوصفات:

بصیر 5; سمیع 5

خدا:

آثار بصیرت خدا 6; آثار شنوایی خدا 6; آثار علم خدا 4; اختصاصات خدا 5; حقانیت قضاوت خدا 1; دلایل حقانیت قضاوت خدا 6; ملاک قضاوت خدا 4

قضاوت:

بصیرت در قضاوت 7; حق شنوی در قضاوت 7; شرایط قضاوت به حق 7; قضاوت به حق 1، 3، 4

معبودان باطل:

عجز معبودان باطل 2; معبودان باطل و قضاوت 2

معبودراستین:

شؤون معبودراستین 3