تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سجده – آیه 7 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

الَّذی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنسَانِ مِن طِینٍ

همان کسی که آنچه را آفرید نیکو ساخت و آفرینش انسان (آدم) را از گِل آغاز کرد.

1 - خداوند، همه آفریده های خود را، به صورتی نیکو و شایسته پدید آورده است.

اللّه ... الذی أحسن کلّ شیء خلقه

2 - آفرینش موجودات به صورتی نیکو و شایسته، نشانه تدبیر و علم الهی است.

یدبّر الأمر ... عـلم ... الذی أحسن کلّ شیء خلقه

3 - زیبا و نیکو آفریده شدن پدیده ها، از جمله آیات الهی است.

اللّه الذی ... الذی أحسن کلّ شیء خلقه

4 - کاستی ها و زشتی های پدیده های زشت و ناقص، ربطی به آفرینش خداوند ندارد.

أحسن کلّ شیء خلقه

5 - آغاز آفرینش انسان (آدم)، از گِل است.

و بدأ خلق الإنسـن من طین

6 - آدم(ع)، از گِل آفریده شده است.

و بدأ خلق الإنسـن من طین

با توجه به آیات قرآن و واقعیت تاریخی، مراد از «الإنسان» در آیه، آدم است.

7 - خلقت موجودی شگفت مانند انسان از گِلی بی شکل و فاقد حیات، نمود آفرینش نیکوی خدا است.

أحسن کلّ شیء خلقه و بدأ خلق الإنسـن من طین

8 - آفرینش انسان از گِل، نشانه علم و تدبیر خدا است.

یدبّر الأمر ... عـلم الغیب و الشهـدة ... و بدأ خلق الإنسـن من طین

9 - انسان، در میان سایر موجودات جهان، موجودی ممتاز است.

أحسن کلّ شیء خلقه و بدأ خلق الإنسـن من طین

ذکر انسان، به تنهایی از میان پدیده های عالم (کلّ شیء) احتمال دارد به جهت نکته یاد شده باشد.

10 - قبل از انسان ها، پدیده های دیگری چون گِل (آب و خاک) آفریده شده بودند.

و بدأ خلق الإنسـن من طین

آب

خلقت آب 10

آدم(ع)

آدم(ع) از گل 6; عنصر خلقت آدم(ع) 6

آیات خدا 3

انسان

انسان از گل 5، 7، 8; عنصر خلقت انسان 5، 7، 8; فضایل انسان 9; موجودات قبل از انسان 10

خاک

خلقت خاک 10

خدا

خالقیت خدا 1، 4، 7; نشانه های تدبیر خدا 2، 8; نشانه های علم خدا 2، 8

موجودات

حسن خلقت موجودات 1، 2، 3، 7; منشأ نقص موجودات 4