تفسیر آیات قرآن کریم – سوره القیامه – آیه 14 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

بَلِ الْإِنسَانُ عَلَی نَفْسهِ بَصِیرَةٌ

[خبر لازم نیست] بلکه انسان بر نفس خود کاملاً بینا است;

1 - بصیرت و بینایی کامل انسان به خویشتن خویش در قیامت

إلی ربّک یومئذ المستقرّ ... بل الإنسـن علی نفسه بصیرة

2 - هر انسانی در عرصه قیامت، خود شاهد و گواه بر محکومیت خویش خواهد بود.

بل الإنسـن علی نفسه بصیرة

برداشت یاد شده، مبتنی بر این احتمال است که «بصیرة» صفت برای موصوف محذوفی (مانند «حجّة») باشد. در این صورت مفاد این آیه مانند آیه 24 از سوره «نور» است (یوم تشهد علیهم ألسنتهم و أیدیهم و أرجلهم بما کانوا یعملون).

3 - مجموعه رفتارها و کردارهای هر انسانی در قیامت، برای او آن چنان روشن است که نیازی به دلیل و گواه دیگران نیست.

بل الإنسـن علی نفسه بصیرة

4 - انسان، موجودی خودآگاه و بصیر بر احوال خویش

بل الإنسـن علی نفسه بصیرة

انسان

انسان ها در قیامت 1، 2، 3; بصیرت اخروی انسان 1; بصیرت انسان 4

عمل

گواهان عمل 2

قیامت

ظهور حقایق در قیامت 3