تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الفجر– آیه 28– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

ارْجِعِی إِلَی رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً

به سوی پروردگارت برگرد در حالی که هم خشنود و هم مورد رضایتی.

 

1 - خداوند در قیامت، صاحبان قلب مطمئن را شایسته حضور در نزد خود خوانده و آنان را به قرب خویش دعوت خواهد کرد.

 

ارجعی إلی ربّک

 

2 - خداوند با فراخواندن صاحبان قلب آرام در قیامت به سوی خویش، جلوه های ربوبیت خود را بر آنان می گستراند.

 

ارجعی إلی ربّک

ذکر هر یک از اسمای خداوند در این موارد، بیانگر نوع مواجه شدن افراد با او است و تعبیر «ربّک»، بیانگر این نکته است که صاحبان نفس مطمئن، مشمول ربوبیت خداوند و کمال افزون تر خواهند شد.

 

3 - تقرّب افزون تر به خداوند، پاداش کسانی است که برای آخرت خود پیشاپیش زاد و توشه ذخیره کرده اند.

 

یـلیتنی قدّمت لحیاتی ... ارجعی إلی ربّک

 

4 - میهمانان قرب خداوند در آخرت، به همه خواسته های خود دست یافته، از پاداش خویش خشنود خواهند بود.

 

راضیة

 

5 - برخورداری از نفس مطمئن و تقرب به درگاه خداوند در قیامت، ویژه کسانی است که رضایت خداوند را به دست آورده اند.

 

مرضیّة

 

6 - خشنودی از خداوند و کسب رضایت او در دنیا، مایه راه یابی به درگاه او در آخرت است.

 

ارجعی إلی ربّک راضیة مرضیّة

«راضیة مرضیة» حال و بیانگر علت است. بنابراین رجوع به خداوند، پاداش دارا بودن آن دو حالت از پیش است.

 

7 - خشنود بودن از خداوند، زمینه ساز کسب رضایت او است.

 

راضیة مرضیّة

ترتیب ذکری، ممکن است ناظر به ترتیب واقعی باشد; بنابراین، حالت «مرضیة» بودن، فرع حالت رضایت است.

 

8 - آزمون دیدن فقر و غنا، گرامی داشت یتیمان، تغذیه فقیران، ترک تصرف ارث دیگران و پرهیز از مال دوستی، مایه احساس رضایت انسان از خداوند و زمینه ساز رضایت خداوند از او است.

 

فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلیه ... راضیة مرضیّة

نفس «راضی» و «مرضی» ـ به قرینه آیات پیشین ـ انسانی است که از اوصاف ذکر شده در آن آیات، مبرّا باشد.

آخرت طلبان

پاداش آخرت طلبان 3

ارث

اجتناب از غصب ارث 8

امتحان

امتحان با بی نیازی 8; امتحان با فقر 8

تقرب

تقرب به خدا 3; عوامل تقرب اخروی 6; موجبات اخروی تقرب 5

توشه

نقش توشه اخروی 3

خدا

اهمیت رضایت خدا 5; دعوت به محضر خدا 1; دعوتهای اخروی خدا 1، 2; رضایت از خدا 6، 7; رضایت خدا6; زمینه رضایت خدا 7، 8; نشانه های ربوبیت خدا 2; نشانه های رضایت از خدا 8

فقرا

تأمین فقرا 8

مال دوستی

اجتناب از مال دوستی 8

مقربان

پاداش مقربان 4; رضایت مقربان 4; مقربان در قیامت 4

نفس راضیه 7

نفس مرضیه 7

نفس مطمئنه

دعوت از صاحبان نفس مطمئنه 1، 2; فضایل اخروی صاحبان نفس مطمئنه 1; موجبات اخروی نفس مطمئنه 5

یتیم

احترام یتیم 8