تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الفجر– آیه 13– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَصَبَّ عَلَیْهِمْ رَبُّکَ سَوْطَ عَذَابٍ

پس پروردگارت تازیانه عذاب را بر آنان فروبارید.

1 - خداوند، با فرود آوردن عذابی سخت بر فرعون و قوم عاد و ثمود، شلاق عقوبت خویش را پیاپی بر آنان نواخت.

فصبّ علیهم ربّک سوط عذاب

«صبّ»، به معنای ریختن چیزی و «سوط» به معنای آمیختن چیزی با چیز دیگر است و به شلاق از آن جهت «سوط» گفته می شود که با پوست می آمیزد (مقاییس اللغة). «ریختن شلاق عذاب»، کنایه از عذاب پیاپی و شدید است.

2 - عذاب دنیا، هر چند شدید باشد، در قیاس با عذاب آخرت ناچیز است. *

سوط عذاب

تعبیر «شلاق عذاب»، حاکی از تقلیل است; یعنی، عذاب سخت آسمانی که بر فرعون و اقوام عاد و ثمود فروریخت، در واقع شلاقی بیش نبود. برخی از اهل لغت، کلمه «سوط» را به معنای «نصیب» گرفته اند(مقاییس اللغة). برداشت یاد شده با توجّه به این معنا، وضوح بیشتری می یابد.

3 - عذاب طغیان گرانِ مفسد، جلوه ربوبیت خداوند و در راستای پیشبرد راه پیامبران است.

ربّک

4 - خداوند، تهدیدکننده مخالفان پیامبر(ص) به عذابی نظیر کیفر امت های پیشین (عاد، ثمود و فرعون)

ربّک

5 - تاریخ، دربردارنده نمونه هایی آشکار از سیطره خداوند بر سرنوشت جامعه ها است.

ألم تر کیف ... فصبّ علیهم ربّک سوط عذاب

امتها

کیفر امتها ی پیشین 4

انبیا

زمینه تحقق اهداف انبیا 3

تاریخ

نقش تاریخ 5

خدا

تهدیدهای خدا 4; حاکمیت خدا بر جوامع 5; نشانه های ربوبیت خدا 3

طغیانگران

عذاب طغیانگران 3

عذاب

تهدید به عذاب 4; شدت عذاب اخروی 2; عذاب دنیوی 2; عذاب سخت 1; مراتب عذاب 1، 2

فرعون

عذاب فرعون 1; قصه فرعون 1; کیفر فرعون 4

قوم ثمود

تاریخ قوم ثمود 1; عذاب قوم ثمود 1; کیفر قوم ثمود 4

قوم عاد

تاریخ قوم عاد 1; عذاب قوم عاد 1; کیفر قوم عاد 4

محمد(ص)

تهدید دشمنان محمد(ص) 4

مفسدان

عذاب مفسدان 3