س) در ابتدا از شما تشکر می‌کنم که این فرصت را در اختیار قشر جوان قرار دادید تا تحت عنوان اولین پایگاه خبری علمی کشور، مصاحبه‌ای با شما داشته باشیم.

برای شروع بحث می‌خواستم در مورد وضعیت جوانان و نخبگان ما که در جهان نیز شناخته شده‌اند، صحبت بفرمایید که چرا باید مسئولین به جوانان نخبه توجه بیشتری داشته باشند؟

ج) بسم الله الرحمن الرحیم، جوانان امانت خداوند در دست مسئولان هستند و هر کسی که مسئولیتی در کشور بر عهده دارد، در محدوده کار خود، وظیفه‌ دارد تا برای رشد جوانان تلاش کند؛ چرا که جوانان کپسولی از استعدادها هستند و اگر جوانی نخبه نیز باشد، سرمایه‌ای خواهد بود که دیگر مسئله رشد او یک مسئله شخصی نخواهد بود و هوش و استعداد او برای همه جامعه مفید خواهد بود.

بنابراین جوانان امانتی هستند که آنها را باید طوری پرورش دهیم تا جامعه را بعد از ما و این نسل از مسئولین که در حال حاضر وجود دارند، بهتر اداره نمایند و این وظیفه هر مسئولی است که جایگزینش را بهتر از خود پرورش دهد.

متاسفانه در حال حاضر شرایط کشور به گونه‌ای پیش رفته است که بسیاری از جوانان ما با استعدادهای ناب و ویژه، توسط کشورهای خارجی جذب می‌شوند. کشورهای توسعه یافته به دلیل رشد کم جمعیت، نیاز به جذب نیروی انسانی از خارج چون در کنار آن سیاست روشنی در جذب جوانان مستعد، ممتاز و نخبه از سراسر جهان دارند.

آنها با بررسی مسابقات بین‌المللی و بخصوص المپیادها به شناسایی این افراد می‌پردازند و سپس با برقراری تماس با این افراد، راه را برای جذب آنان در دانشگاه‌های ممتاز و پیشرفته جهان باز می‌کنند و تحصیل در این مکان‌ها فرصتی ارزشمند برای هر جوانی است و طبیعتاً مسئولین کشور نیز نمی‌توانند به اجبار، مانع رفتن جوانان و استفاده آنان از دانشگاه‌های برتر جهان شوند.

س) پس به نظر شما عامل مهاجرت نخبگان، شرایط و امکاناتی است که کشورهای توسعه یافته در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند ؟

ج) یکی از دلایل این است. آن‌ها بسیار شرایط جذب نخبگان را آسان و باز قرار داده‌اند که به محض اینکه نخبه‌ای قصد به ادامه تحصیل در این کشورها را داشته باشد و به دلیل اینکه از قبل، این افراد شناسایی شده‌اند، به سرعت در کشوری که مد نظر فرد باشد، جذب خواهد شد. دلیل دیگر عدم اقناع علمی جوانان با استعداد و نخبه در کشور است.

از طرف دیگر به دلیل اینکه این افراد معمولاً در مقاطع بالاتر، قصد ادامه تحصیل در این کشورها را دارند، در آنجا ضمن تحصیل، برای انجام پروژه‌های واقعی از آنها استفاده می‌نمایند و همچنین حقوق خوبی هم برای آنها در نظر می‌گیرند. همچنین بعد از پایان تحصیل، در صورت خواست فرد، شرایط برای ماندن در همان کشور فراهم است و همینطور در صورت قصد برگشت به کشور خود، باز هم اجباری در ماندن برای فرد وجود ندارد. همه این مسائل، شرایط بسیار خوب و جذابی را برای جوان فراهم می‌نماید.

س) یکی از مباحثی که در دوره ریاست جمهوری شما به شدت پیگیری و بسیار به آن اهمیت داده می‌شد و خود شما در مجالس مربوط به آن شرکت می‌کردید، جشنواره‌های علمی نظیر جشنواره خوارزمی و... بوده است. از نظر شما چنین جشنواره‌هایی که در کشور تحت عناوین مختلفی برگزار می‌شود، چقدر می‌تواند در شناسایی، جذب و استفاده از نخبگان موثر باشد؟

ج) در این جشنواره‌ها و به عنوان نمونه در جشنواره خوارزمی که قبل از دوره ریاست جمهوری بنده نیز برگزار می‌شد، طرح‌های ارائه شده در بخش‌های مختلف مهندسی، فنی، کشاورزی و غیره را بررسی و طرح‌های برتر را انتخاب می‌کنند که اگر همیشه سالم برگزار شود، بسیار ارزشمند و موثر است.

به این دلیل که اولاً تشویق استعدادهاست، چرا که حتی کسانی که برگزیده هم نشدند، متوجه می‌شوند که راه را چگونه بپیمایند، ثانیاً شناسایی استعدادهاست و ثالثاً، آنچه که محصول این جشنواره‌هاست، معمولاً برای کشور مفید خواهد بود و معمولاً دولت‌ها از این طرح‌ها حمایت می‌کنند. به عنوان مثال در زمان دوره ریاست جمهوری بنده، بسیاری از این طرح‌های برگزیده به ثمر رسید و عملیاتی شد.

س) با توجه به اینکه دولت تدبیر و امید، طرح‌هایی در عرصه اقتصاد دانش بنیان در حال اجرا دارد، اما هنوز کشور، در خصوص اختصاص بودجه به بحث پژوهش دچار غفلت است و به نظر می‌رسد هنوز بودجه مناسبی برای پژوهش و فناوری در نظر گرفته نمی‌شود. شما گره کار را در کجا می‌بینید؟ آیا هنوز علم و فناوری نتوانسته است دستاوردهای خود را به مسئولین ثابت نماید؟

ج) با توجه به تجربه‌هایی که از سال‌های گذشته داریم، می‌گویم که نگاه به پژوهش هنوز در کشور نهادینه نشده است. مثلاً بودجه‌ای که برای تحقیق و پژوهش در نظر می‌گرفتیم و نصف بودجه در نظر گرفته شده، تا آخر سال جذب نمی‌شد. حتماً مشکلی در این بحث هست که این بودجه جذب نمی‌شود. حتی در حال حاضر در دانشگاه آزاد اسلامی بودجه خوبی برای پژوهش در نظر گرفته می‌شود، اما همین بودجه هم از مواردی است که به طور کامل جذب نمی‌شود. بنده فکر نمی‌کنم که دولت‌ها قصد نداشته باشند که در این مسئله کم کاری کنند، چرا که نتیجه حاصل از آن، برای دولت‌ها و کشور افتخار خواهد بود.

س) پس شما مشکل و حلقه مفقوده را در جذب می‌بینید؟

ج) بله؛ البته مسائل دیگری هم در این بخش وجود دارد. به عنوان مثال ژاپن، که بنده روی این کشور کار کرده‌ام، کشوری است که بسیاری از آمار تحقیقات و پژوهش اعلامی آن، در بخش خصوصی این کشور انجام می‌گیرد و با هزینه دولت انجام نمی‌شود و در زمان آمارگیری، تمام این دستاوردها و نوآوری‌ها را در نظر می‌گیرند و در نتیجه، آمار بالایی در این بخش بدست می‌آید.

درحالی که در کشور ما به دلیل اینکه هنوز سیستم آمارگیری ضعیف است، کارها و تحقیقات انجام شده در بخش خصوصی، در آمارگیری در نظر گرفته نمی‌شود. من باز هم تاکید می‌کنم که اگر بودجه مربوط به پژوهش؛ جذب شود، کمتر دولت یا مجلسی وجود دارد که آن را برای سال آینده افزایش ندهد.

س) در یکی از بازدیدهای شما از نمایشگاهی در حوزه رباتیک، دوستانی که در آنجا حضور داشتند، اشاره می‌کردند که در زمان بازدید، شما سوال‌های دقیق و فنی از شرکت کنندگان در آن نمایشگاه می‌پرسیدید. دلیل این همه شور و علاقه شما به مباحث علمی و پژوهشی از چیست؟

ج) زمانی که در جوانی به حوزه علمیه رفتم و طلبه شدم، مسئله‌ای که به ما می‌گفتند، این بود که «پرسش، نردبان ترقی در علم است» و در آن زمان، فضا به گونه‌ای بود که طلبه‌ها با پرسش، استاد را در مضیقه می‌گذاشتند. در آن زمان من در منزل اخوان مرعشی ساکن بودم که در مقابل منزل امام قرار داشت. گاهی اوقات که امام(ره) برای درس دادن و یا برای رفتن به حرم از خانه خارج می‌شدند، من هم از خانه خارج می‌شدم و همراهشان می‌رفتم و در راه، از ایشان بسیار سوال می‌پرسیدم و امام(ره) هم بسیار علاقه‌مند بودند که طلبه‌ای سوال بپرسد و بسیار خوب پاسخ می‌گفتند.

به نظرم سوال، بسیار ارزشمند است و جواب دادن به سوال هم وظیفه هر عالمی است و فکر می‌کنم اگر این عادت را در هر جایی که استاد و شاگرد ـ به هر نوعی ـ هستند، تبدیل به یک رسم کنیم، باعث پیشرفت جامعه می‌شویم.

لذا زمانی که در طرحی، گزارشی به من تحویل می‌دهند، از ابعاد مختلفی که از آن اطلاع دارم، پرس‌وجو می‌کنم و یا از بخش‌هایی که نمی‌دانم، علاقه‌مندم که بپرسم و یا در جایی که می‌خواهم صداقت گزارش دهنده را ارزیابی کنم؛ سوال می‌پرسم.

بارها به من گفته‌اند که بسیاری از مسؤولین وقتی می‌‌خواهند گزارشی پیش من بیاورند، قبل از ارائه گزارش، بسیار مطالعه می‌کنند تا در زمان ارئه گزارش، دچار مشکل نشوند.

س) الان در جامعه علمی گفته می‌شود که شما قصد دارید در کنار دانشگاه آزاد، پژوهشگاه آزاد را هم راه اندازی کنید. آیا این مسئله صحت دارد؟

ج) بله، صحت دارد. در حال حاضر بسیاری از دانشجویان در دوره تحصیل، طرح‌هایی را در ذهن پرورش می‌دهند و حتی بعضی از این طرح‌ها تا مرحله آزمایش می‌رود؛ اما در این مرحله باقی می‌ماند و به جای رفتن به سمت عملیاتی شدن، به بایگانی می‌رود.

کار بزرگی که این پژوهشگاه قرار است انجام دهد، این است که همه نیازهای تحقیق و پژوهش و مهمتر از آن خروجی پژوهش‌ها را برآورده کند.

س) این پژوهشگاه دقیقاً چه کاری انجام خواهد داد و چه ابعادی برای آن تعریف شده است؟

در حال حاضر دانشگاه آزاد حدود450 واحد دانشگاهی در سراسر کشور دارد و این دانشگاه‌ها در مجموع 7500 آزمایشگاه و در کنار آن 3500 کارگاه دارند. این مجموعه از کارگاه‌ها و آزمایشگاه در فضای مجازی در سامانه‌ای به نام «ساها» با توصیف هر کدام از این واحدها، گردآوری شده‌اند.

دانشجویان و یا اساتید از هر دانشگاهی، و یا حتی کسانی که دانشگاهی نیستند و قصد تحقیق و پژوهش دارند، با هزینه محدود و خرید کد ورود، می‌توانند وارد سامانه شوند و کارهای پژوهشی مد نظر خود را انجام دهند. همچنین در همه دانشگاه‌های بزرگ دانشگاه آزاد مراکز رشد ایجاد و شرایطی فراهم نمودیم که افراد بتوانند در آن برای طرح‌های دانش بنیان تولید داشته باشند و شرکت دانش بنیان تشکیل بدهند و زمانی که طرحی را آماده نمودند، امکاناتی نظیر وام، زمین یا ساختمان در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم.

در واقع هر دانشگاه، بخشی را به نام «شهرک دانشگاهی» می‌سازیم که این امکانات در آنجا فراهم است. این طرح از حدود یک سال پیش و با حضور آقای میرزاده به عنوان رئیس دانشگاه آزاد شروع شده است.

س) آقای هاشمی رفسنجانی، در دوره ریاست جمهوری شما پرفسور علی جوان، طرحی برای ساخت یا تحقیق در مورد تداخل سنج امواج ارائه نمود که این طرح با موافقت و دستور شما به سمت عملیاتی شدن و ساخت رفت، اما پس از مدتی به دلایل نامعلومی متوقف شد. می‌خواستیم دلیل این امر را از شما جویا شویم.

ج) در آن زمان دکتر معین که مسئولیت وزارت علوم را بر عهده داشتند، جلسه‌ای با پروفسور جوان ترتیب دادند. در آن جلسه پروفسور جوان طرح‌ها و کارهای بزرگی را که فکر می‌کرد برای ایران مفید خواهد بود، مطرح کرد. در آن مقطع طرح‌ها بیشتر بنا به نظر خود پروفسور انتخاب می‌شدند.

البته آن جلسه در حد تصمیم‌گیری برای اجرای این طرح‌ها بود و من در پایان جلسه به دکتر معین دستور دادم که این مسئله را پیگیری نماید و اگر به جایی رسیدید که نیاز به پرداخت بودجه است، آن را پرداخت می‌کنیم. بعد از آن را درست به خاطر ندارم، گویا با پیگیری مسئله توسط دکتر معین، طرحی که دکتر جوان در نظر گرفته بودند، طرح بسیار مهم و پرهزینه‌ای برای ایران بود که از عهده وزارت علوم برنمی‌آمد و فکر می‌کنم تا زمان تامین مالی پروژه، یا عمر دولت به سر آمد و یا دوره وزارت دکتر معین به پایان رسید.

 شما می‌توانید با مراجعه به خاطرات من در آن دوره اطلاعات دقیق‌تری کسب کنید، چون حتماً این مسائل را در خاطرات خود وارد آورده‌ام و یا این پرسش را با دکتر معین در میان بگذارید که علت این توقف چه بوده است.

ممکن است کوتاهی من و یا دکتر معین برای پیگیری این مسئله، باعث توقف آن شده باشد. در هر حال ما علاقه‌مند بودیم که در آن زمان این دانشمند بزرگ و چهره جهانی بتواند به کشور خودش خدمت کند.

س) از نظر شما برجام، چه دستاوردها و پیامدهایی در حوزه علم و فناوری برای کشور خواهد داشت؟

ج) شاید به خاطر داشته باشید که در اوج تحریم‌ها، دانشجویان ایرانی اجازه‌ی تحصیل رشته‌ای مهم و حساس را در دانشگاه‌های معتبر جهان را نداشتند و باب علوم پیشرفته به روی ما بسته بود. به دلیل نیست که می‌گویند تحریم‌ها، به گسترش علم ضربه می‌زنند. البته نمی‌توان منکر این مسئله شد که کسانی که در داخل سعی در جبران این کمبودها را داشتند، کارهای خوب و ارزشمندی انجام دادند. بسیاری از دستاوردهای نظامی ایران، در دوران جنگ که نیاز به سلاح‌های پیشرفته نیاز داشتیم و تحریم واقعی بودیم و دور زدن تحریم برای مقدور نبود؛ شکل گرفت. در رژیم گذشته خریدهای نظامی بسیار خوبی، مانند هواپیماهای جنگی اف-14 شده بود در زمان خود بهترین بودند، موشک‌های فونیکس که از 200 کیلومتری هواپیماهای دشمن را هدف قرار می‌دادند تا ضد هوایی‌ها و موشک‌های دریا به دریا که ما به خاطر نیاز با مهندسی معکوس این تجهیزات را ساختیم و در بحث موشکی واقعاً از صفر شروع کردیم. تنها در دوره پهلوی قراردادی با اسرائیل بسته شده بود تا در سیرجان یک موشک با برد حدود 200 تا 300 کیلومتری ساخته شود و 500 میلیون دلار هم پرداخت شده بود که با پیروزی انقلاب این پروژه لغو شد. پس از پیروزی انقلاب، ایران به تنهایی این کار را انجام داد و تا الان به این پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کردیم.

در حال حاضر با توافق ژنو که ان‌شاءالله پرونده هسته‌ای بسته شد و بهانه‌گیری‌های غربی‌ها به پایان رسید، به نظر من چند مسئله برای دنیا روشن شد. اول اینکه ما اهل ماجراجویی در دنیا نیستیم. دوم اینکه متوجه شدند که پیشرفت برنامه هسته‌ای ما برای تولید بمب نبوده و قصد ما پیشرفت در کاربردهای غیر نظامی بوده است.

برای تولید آب سنگین که ماده با ارزشی است و آمریکا قصد خرید آن را از ما دارد، اواخر دوره ریاست جمهوری بنده، سه نفر از محققان کشور، به کمک یک مشاور خصوصی روس، طرح آن را آماده نموده و برای من آورده بودند. به نظرم رسید که شاید این طرح بعد از تمام شدن دوره ریاست جمهوری من روی کاغذ باقی بماند، بنابراین بدون تشریفات و به سرعت، 25 میلیون دلار به این طرح در سازمان انرژی اتمی اختصاص دادم و بعد از چند سال این طرح به نتیجه رسید.

در مورد غنی سازی اورانیوم این مسئله به هیچ عنوان در کشور ما وجود نداشت و واقعاً این کار را از صفر شروع کردیم. تعدادی سانتریفیوژ کارکرده را با نقشه‌های آن، از پاکستان خریداری و با آن‌ها این کار را شروع کردیم و الان به این مرحله رسیده است.

آنها با مشاهده این پیشرفت‌ها، متوجه شدند که اگر فکر ساختن بمب را داشته باشیم، می‌توانیم این‌کار را انجام دهیم. بنابراین یکی از اهدافشان در این قرارداد این بود که بین تصمیم ایران تا اجرای آن، یک سال فاصله ایجاد کنند تا در این بین بتوانند کاری انجام دهند.

از طرف دیگر، زمانی که دیدند ما آماده ایم با تعهد دادن در مورد کارهای غیر صلح‌آمیز، بخش صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای را ادامه دهیم، جلو آمدند و در حال حاضر دستمان در بخش صلح‌آمیز باز است و می‌توانیم اورانیوم تولید کنیم و به فروش برسانیم و یا اینکه مواد اولیه را که در ایران محدود است، از دیگران خریداری کنیم. من فکر می‌کنم به خاطر ترس‌ها باب‌های زیادی از کارهای فنی، علمی و تحقیقاتی به روی ما بسته شده بود، در حالی که حق طبیعی هر کشوری است که از مواهب صلح‌آمیز هسته‌ای استفاده کند.

به هر حال اگر تحریم وجود نداشت، در علوم پیشرفته مانند لیزر و یا نانو که در موارد متعدد کاربرد دارند، پیشرفت‌های بیشتری ‌داشتیم، کما اینکه در حال حاضر هم پیشرفت‌هایی کرده‌ایم، اما کافی نبوده است و برجام می‌تواند این راه را برای ما باز کند.

در همین مدتی که هیئت‌های اروپایی به ایران سفر می‌کنند، از ما می‌خواهند که دانشگاه آزاد در آن کشورها دفتر یا شرکتی ایجاد نماید تا به تبادل استاد، دانشجو و تحقیقات بپردازیم. من فکر می‌کنم به کمک این توافق، راه بزرگی باز شد. فقط مسئله فروش نفت نیست و ما می‌توانیم از ظرفیت علمی و اقتصادی دنیا استفاده نماییم.

به عنوان مثال از سال‌ها قبل طرحی در دنیا مطرح بوده که به آن «توکامَک» گفته می‌شود. در این طرح به جای شکافت هسته‌ای از گداخت و یا جوش هسته‌ای برای تولید انرژی و دما و حرارت استفاده می‌شود، روشی که در خورشید برای تولید انرژی انجام می‌شود. در زمان رژیم شاه دستگاهی از شوروی خریداری شده بود که من، بعدها برای بازدید آن رفتم که به صورت نمایشی در حد جرقه‌ای خیره کننده در نقطه‌ای این کار را انجام می‌داد. البته کار در دستگاه توکامک، محصورسازی پلاسماست و برای ایجاد تعادل پایدار پلاسما، بر مبنای محصورسازی مغناطیسی طراحی شده است.

این مسئله مدت‌ها در ذهن من بود تا اینکه به دانشگاه آزاد گفتیم که این مسئله را دنبال نماید و دانشگاه آزاد توانست در این علم خیلی پیشرفت کند. در دنیا به دلیل هزینه بالای انجام این کار، 9 کشور به کمک هم در حال ساخت اولین نیروگاه با این تکنولوژی در فرانسه هستند و قرار است تا سال 2021 این نیروگاه وارد مدار شود و این انرژی با نام «ایتر» شناخته می‌شود.

به دلیل پیشرفت‌های ایران در این زمینه و به طور خاص، رسماً از دکتر قرآن نویس، دکتر امراللهی و دانشگاه آزاد برای حضور در جمع خود دعوت به عمل آوردند و قرار است در اولین نیروگاهی که ساخته می‌شود، ایران نیز شریک باشد و برای یادگیری این تکنولوژی ما هم یک نیروگاه یک مگاواتی به کمک این تکنولوژی در ایران بسازیم. زمانی کل این ماجرا نتیجه داد که توافق هسته‌ای منعقد شد.

اگر بتوانیم به این تکنولوژی برسیم، یکی از بزرگترین دستاورد‌های علمی و اقتصادی خواهد بود.

یا در پلاسما که همزاد این رشته می‌باشد، در دانشگاه آزاد این تکنولوژی را به نتیجه رساندیم و به کمک آن می‌توانیم از زباله‌های عفونی که در هیچ صورتی قابل پاک سازی نیستند، انرژی بگیریم و پسماند سالمی در انتها باقی بماند. در این مورد، ما در دانشگاه علوم و تحقیقات توانستیم تا 6000 درجه حرارت از پلاسما تولید نماییم و قرار است بصورت یک پایلوت، نیروگاه یک تنی در آمل احداث کنیم و بعد به نخستین مرکز 100 تنی تبدیل شود که از زباله‌های آن انرژی تولید کنیم.

با توافق هسته‌ای و تصویب برجام، راه‌ها برای سرعت دادن به کارها باز شده است و شاید بتوانیم به این وسیله دانشمندان خود را از سراسر دنیا جذب و از آنها که سرآمد نخبگان جهان هستند، استفاده کنیم.

س) در همین رابطه، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حال پیگیری و تسهیل شرایط برای بازگرداندن نخبگان از سراسر جهان است. نظر شما در این رابطه چیست؟

ج) آقای ستاری، پسر شهید ستاری که واقعاً افسر توانمند و کم نظیری بودند، همچون پدر خود بسیار توانمند و با استعداد هستند. ایشان در شرکت صنایع دریایی، معاون پسرم مهدی بودند و با هم کارهای علمی بزرگی انجام دادند. این شرکت سال‌ها بهترین شرکت صنایع دریایی و نفتی بود که در جهان از شرکت‌های رقیب پیشی می‌گرفت و موفق به انعقاد قراردادهای بزرگ می‌شد. البته این شرکت در سال‌های اخیر دچار انحرافات و مشکلاتی شده‌ است، اما آقای ستاری روحیه بسیار خوب و مردانه‌ای دارند و خدمت‌های زیادی انجام می‌دهند.

س) با توفیقاتی که در سال‌های اخیر بانوان در عرصه علمی، کسب کردند، شما نقش بانوان را در این عرصه در سال‌های بعد از انقلاب چطور ارزیابی می‌کنید؟

ج) (با خنده) خانم‌ها ثابت کرده‌اند که حرف‌های گذشتگان که می‌گفتند خانم‌ها مغز کوچکتری نسبت به مردها و قلب بزرگ‌تر و رئوف‌تری دارند، غلط است.

آنها توانستند در مسابقات دانشگاهی از آقایان پیشی بگیرند و این مسئله جدی است. حتی به دلیل اینکه تعداد ورود آقایان به دانشگاه‌ها در حال کم شدن است، حرف‌هایی برای سهمیه بندی رشته‌ها، وجود دارد. به نظرم خانم‌ها زمینه تحصیل و تحقیق بسیار بالایی دارند و با توجه به شرایط زندگی اسلامی که الان در خانواده‌ها وجود دارد، معمولاً خانم‌ها مسئولیت مالی ندارند، اما آقایان از جوانی باید به دنبال کار باشند و به دلیل نبود چنین مسئولیتی به دوش مردان، این فرصت برای زنان وجود دارد که تحقیق و کار بیشتری انجام دهند و پیشی بگیرند.

در دانشگاه آزاد اسلامی محققان بزرگی از خانم‌ها وجود دارند و برای من بسیار روشن است که در سال‌های نزدیک، محققان برجسته از خانم‌ها در کشورمان خواهیم داشت. دلیل خالی بودن جای این محققان در سال‌های پیشین، وارد نشدن گسترده خانم‌ها در این زمینه بوده و با این حضور گسترده در سال‌های اخیر، استعدادهای درخشان آن‌ها در سال‌های آینده بیشتر خودنمایی خواهد کرد.

س) شما در ابتدای صحبت ها، اشاره‌ای کردید به بودجه خوبی که در بحث پژوهش در نظر گرفته می‌شود، با توجه با این صحبت‌ها، مشکل کلیدی پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی را کدام قسمت می‌بینید؟

ج) تا چند سال پیش، عدم وجود نیازهای زیربنایی دلیل ضعف پژوهش و تحقیق در کشور بود که الحمدلله آن نیازها برآورده شد و الان باید خودباوری را در جوانان محقق تقویت کنیم. به عنوان مثال دانشگاه آزاد در همه ایران رشته دکتری دارد و دانشگاه‌های کوچکی که مقاطع تحصیلی بالاتر را نداشته باشند، کم هستند. اکثر شهرستانهای ما مقاطع ارشد و دکتری و همینطور امکانات آزمایشگاهی دارند و به دلیل اینکه ارتباط مجازی هم بین این دانشگاه‌ها برقرار است، مشکلی برای تحقیق در شهرستان‌ها نمی‌بینم. مگر موارد خاصی که باید در مکان‌هایی با تجهیزات خاص انجام شود. با مجموعه این شرایط جهش علمی نیاز به عزم ملی در سطح مسؤولان و محققان دارد.

س) خبرگزاری علمنا اولین خبرگزاری علمی ایران است و قشر مخاطبان ما اکثرا جوانانی هستند که با شور و علاقه در حال انجام کارهای علمی هستند، در پایان اگر توصیه و یا جمله برای این جوانان دارید، خوشحال می‌شویم تا این دوستان بتوانند از جمله شما استفاده ببرند.

ج) جمله‌ای که من می‌خواهم به جوانان بگویم، این است که آیند کشور مال آنهاست؛ چرا که مسئولین حال حاضر کشور مسن شده‌اند و جوانان با وسعت در حال وارد شدن هستند. از الان خودشان را آماده کنند تا کشورشان را جزو پیشتازان دنیا بسازند؛ الحمدالله اساتید بسیار خوبی در داخل و خارج کشور داریم و با این سیاست دولت برای تعامل با دنیا، می‌توانند از شرایط استفاده نمایند و خودشان را برای جهش بزرگ کشورشان آماده نمایند.

جوان باید از فرصت‌های علمی استفاده نماید و خوشحالیم که جوانان ایرانی در هر مقطع از تاریخ خوش درخشیدند و الان زمان درخشش آنها در علم و دانش و تکنولوژی است.

س) خیلی ممنون

ج) موفق باشید.