گزارش شرق از مذاکرات هاشمی در قم

شرق: سفر اخیر اکبر هاشمی رفسنجانی به قم همچنان در معرض گمانه زنی ها و شایعه پراکنی های محافل سیاسی تهران قرار دارد. اهمیت این سفر از آن جهت است که هاشمی رفسنجانی پس از هشت سال و در حالی که انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران را به محمود احمدی نژاد واگذار کرده راهی قم شد. درحالی که از یک جلسه مهم و عالی رتبه در تهران خارج می شد و درحالی که به جهت اهمیت این جلسه سفر خود به دیگر شهر مذهبی ایران یعنی مشهد را نیمه کاره رها کرده بود. بنابراین ناظران سیاسی معتقدند زنجیره سفرهای سیاسی هاشمی رفسنجانی حول محور «مشهد _ تهران _ قم» ناظر به پیام خاصی بوده است.

گزارش های خبرنگار شرق اما حاکی از آن است که در قم هاشمی رفسنجانی جلسه مهمی را با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار کرده است. در این جلسه برخی اعضای جامعه مدرسین از رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام خواسته اند از دولت محمود احمدی نژاد حمایت کند تا شائبه ادامه رقابت های دوره انتخابات ریاست جمهوری پیش نیاید. هاشمی رفسنجانی نیز ضمن اشاره به حمایت های خود از دولت به خصوص در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام، زاویه دید خود را درباره اداره کشور و دولت تکرار و تاکید کرده که نمی تواند از تفاوت های فکری خود با وضع موجود در دولت چشم پوشی کند. هاشمی رفسنجانی همچنین درباره وضعیت سیاست خارجی ایران ابراز نگرانی کرده است و با وجود تاکید بر حفظ اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی و حق هسته ای ایران خواستار اتخاذ روش های عقل گرایانه در مذاکرات هسته ای شده است. به گفته منابع آگاه دوتن از مراجع تقلید شیعه در شهر قم نیز مواضع مشابهی در عرصه سیاست خارجی داشته اند. آیت الله صافی گلپایگانی و آیت الله یوسف صانعی این دو مرجع تقلید بودند که درباره بحران های سیاست خارجی ایران دلمشغولی هایی داشتند و آنها را با رئیس جمهور اسبق ایران در میان گذاشتند.

از دیگر مراجعی که هاشمی رفسنجانی با آنان جلسه خصوصی داشت می توان به آیت الله فاضل لنکرانی و آیت الله موسوی اردبیلی اشاره کرد و در دیدار هاشمی رفسنجانی با آیت الله بهجت هم تنها تعداد محدودی از افراد بیت ایشان حضور داشتند. در منزل آیت الله جوادی آملی نیز نماز به امامت اکبر هاشمی رفسنجانی اقامه شد و طرفین گفت وگو درباره پاره ای مشکلات و چالش های کشور مذاکره کردند. در همین جا بود که هاشمی رفسنجانی طی حمله شدیدی به مواضع اتحادیه اروپا و به ویژه نقش آنها در انحراف مذاکرات گفت: اروپایی ها دیوانه، طمع کار، ظالم و مصداق طاغوت واقعی هستند. ما کاری به کسی نداریم اما آنها کار را به اینجا رسانده اند. گرچه خود ما هم بی تاثیر نبوده ایم اما مظلومیت ما بیشتر است. هاشمی رفسنجانی همچنین اعلام کرد: حتی کمترین احتمال در رفتن پرونده ایران به شورای امنیت برای ما اهمیت بسیار دارد. آنها از ما می خواهند تسلیم شویم که برای ما مشکل است، اگر مقاومت کنیم هم باید هزینه زیادی بپردازیم. به هر حال این پرونده یک تجربه الهی است که امیدواریم از آن سربلند بیرون بیاییم.

هاشمی رفسنجانی ظاهرا از جلسه ای مهم راهی قم شده بود که در آن سران قوای سه گانه و مسئولان پرونده هسته ای ایران به رایزنی پرداخته بودند و به نظر می رسد نتیجه این رایزنی ها سبب شده طی دو روز اخیر تحولات مثبتی در پرونده هسته ای ایران پس از سفرهای علی لاریجانی به روسیه و چین رخ دهد. به گونه ای که جک استراو وزیر امور خارجه بریتانیا در اجلاس اخیر مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس از ادامه دیپلماسی و مذاکره با ایران سخن گفت؛ حرف های تازه ای که امروز در اجلاس لندن تکلیف نهایی آن روشن می شود. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اما در قم بر اجماع ملی و وحدت عمومی همه نخبگان سیاسی و مذهبی ایران تاکید کرد که ظاهرا باید برآیند یک تصمیم گیری عقلانی در روند مذاکرات هسته ای باشد یا دست کم راهبرد پیشنهادی رئیس جمهور اسبق را نشان دهد.

در قم هاشمی رفسنجانی با گروه های اصلاح طلب از جمله مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم و آیت الله موسوی تبریزی نیز دیدار کرد. دغدغه اصلی این گروه سیاسی - مذهبی اصلاح طلب هشدار درباره حذف جمهوریت نظام و حفظ میراث امام خمینی بود که هاشمی رفسنجانی نیز در این باره با آنان همدلی کرد. موضوع مواضع آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در دیدار هاشمی رفسنجانی با آیت الله محمد یزدی و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز مطرح شد. یزدی از هاشمی پرسید ماجرای خاطره ای که مهدی کروبی در گفت و گو با شرق از مواضع پیش از انقلاب مصباح یزدی روایت کرده چیست؟ و هاشمی رفسنجانی ضمن آنکه اعلام کرد خود او شخصا این خاطره را برای آقای کروبی تعریف نکرده است اما صحت آن را تائید می کرد و این خاطره هاشمی خاطره ای مشترک با مقام معظم رهبری است که در سال های قبل از انقلاب اسلامی رخ داده است. کروبی در گفت وگو با شرق گفته بود: در اوایل دهه ۵۰... یک شب منزل یکی از دوستان عزیز ما مهمان بودیم... صحبت از مبارزین شد... من رو کردم به جناب آقای هاشمی پرسیدم از آقای مصباح اصلا خبری نیست. نه یک اعلامیه ای منتشر می کند نه یک سخنرانی، هیچ اثری از ایشان نیست... وقتی این سئوال را از آقای هاشمی کردم او گفت: مگر شما خبر ندارید آقای مصباح چگونه شده است؟ گفتم: نه آقای هاشمی. گفت: آقای مصباح به کلی از حرکت نظام و انقلاب و مبارزه برگشته است. آقای هاشمی در ادامه از یکی از بزرگان نظام که من الان از ذکر نامشان خودداری می کنم اسم بردند. آقای هاشمی می گفت شبی در قم بودیم و من به ایشان گفتم که خوب است فردا برویم و صبحانه را در منزل آقای مصباح بخوریم. صبح روز بعد وقتی رفتیم با آقای مصباح صحبت کردیم دیدیم ایشان به کلی تمام کارهای ما را و مبارزات را غلط می داند و می گوید که مبارزه اصلا معنا ندارد. حتی روایاتی می خواند که در غیبت وجود مقدس امام زمان هر کس قیام کند و حرکت کند جز اینکه نابود شود هیچ چیز دیگری رخ نمی دهد.

هاشمی رفسنجانی همچنین در گفت وگو با آیت الله یزدی درباره کم رنگ کردن نقش جمهوریت نظام ابراز نگرانی کرد و در عین حال افزود که ترجیح داده است با وجود نگرانی در مجادله های اخیر سکوت کند.

او از کسانی که از سکوت یا عدم حمایت وی از دولت محمود احمدی نژاد گله کرده بودند به جملاتی که به عملکرد دولت های قبل مربوط می شود اشاره کرد و خواستار اعلام موضع علما و فقها در برابر این حملات شد. وی درباره حمایت علنی و کامل از دولت آن را موکول به قضاوت ها و تصمیم گیری های شخص خود کرد.

دیگر دیدارهای هاشمی رفسنجانی در قم با آقای شهرستانی داماد و نماینده آیت الله سیستانی مرجع تقلید شیعه در نجف و نیز فرزند آیت الله محمدباقر حکیم بود که در آن درباره مسئله عراق و آینده این کشور گفت وگو شد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از سفر قم و جلسه تهران به مشهد رفته بود تا با واعظ طبسی تولیت آستان قدس رضوی دیدار کند. در مشهد همچنین علم الهدی امام جمعه مشهد با هاشمی رفسنجانی دیدار کرد.