پرسش: برخی چهره‌ها هستند که صرفاً در اتفاقات و رویدادهای خاصی نقش‌آفرینی می‌کنند و نامشان در آن حوزه می‌درخشد. اما برخی اشخاص چندوجهی هستند و در امور مختلف صاحب‌نظر بوده و به ایفای نقش پرداخته‌اند. مرحوم آیت الله هاشمی‌رفسنجانی از این دسته افراد بود که در مناصب مختلفی به ایفای نقش و فعالیت پرداخت و توانست عملکردهای بسیار خوبی از خود بر جای گذارد.

یکی از این عملکردها فرماندهی آیت الله در دوران دفاع مقدس بود که بر کسی پوشیده نیست امــا طی چــند سال گذشته صداوسیما و برخی جریانات دفاع مــقدس را به نحوی روایت می‌کنند که گویی هاشمی‌رفسنجانی در آن نقش و تاثیری نداشته است. پرسش اینجاست که چرا باید شخصیتی بزرگ مثل مــرحوم آیت الله هاشمی پس از رحلت نیز با این رویکردهای حذفی و سانسوری مواجه شود و مشخص نیست که با این رویکرد چه اهدافی را دنبال می‌کنند.

حذف و سانسور آیت‌الله

تخریب، هجمه و تحریف همواره نسبت به بزرگان و شخصیت‌های اصلی انقلاب وجود داشته و مختص امروز و دیروز نیست. چنانکه آیت الله شهید دکتر بهشتی نیز در زمان حیات خود بسیار مورد تخریب و هجمه قرار گرفت و پس از شهادت نیز برخی مخالفان وی همچنان با رویکردهای حذفی سعی در از بین بردن اندیشه‌ها و تفکرات او داشتند. شاید از این حیث شبیه‌ترین افراد به آیت الله بهشتی در رویکرد تخریبی حذفی و وارد آمدن هجمه‌ها؛ مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بود. ایشان چه در زمانی که در قید حیات بود و چه پس از رحلت از سوی مخالفان مورد هجمه و تخریب قرار گرفت. البته در این میان تفاوتی میان شهید بهشتی و مرحوم آیت الله هاشمی است و آن اینکه عملکردها و اقدامات آیت الله بهشتی پس از شهادت تحریف و حذف نشد اما اقدامات، عملکردها و حتی نام و تصویر آیت الله هاشمی پس از درگذشت از سوی برخی رسانه‌ها از جمله صداوسیما در مقاطع مختلف حذف یا سانسور شد. قدر مسلم آیت الله هاشمی کم شخصیتی نبود و به اذعان بسیاری ایشان از استوانه‌های انقلاب بود. چنانکه نمی‌توان از انقلاب و نظام گفت؛ اما از هاشمی‌رفسنجانی صحبتی نکرد.

آیت الله چهره مورد وثوق امام، رئیس مجالس اول و دوم، فرمانده جنگ، رئیس‌جمهور و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که در هر یک از این مناصب اقدامات خوب و درخور اثری را انجام داد. بااین‌حال در سال‌های پایانی حیات ایشان شاهد بودیم که برخی جریانات تندرو به تخریب چهره ایشان پرداختند و حتی اکنون نیز که قریب به ۴ سال از درگذشت آیت الله می‌گذرد همچنان درصدد رویکردهای حذفی در راستای عدم بسط و گسترش اندیشه آیت الله هاشمی هستند. از طرفی شاید بتوان یکی از مصادیق تحریف در دفاع مقدس را عدم معرفی همه چهره‌های حاضر در جنگ دانست. قدر مسلم در ایام هفته دفاع مقدس که از رشادت‌ها و دلاوری‌های ۸ ساله صحبت می‌شود بد نیست که از چهره‌های تاثیرگذاری چون آیت الله هاشمی عملکردها و اقداماتش در دفاع مقدس نیز برای نسل امروز صحبت کرد. با این‌حال کمتر دیده شده در مراسم‌ها یادمان‌ها یا حتی برنامه‌های تلویزیونی نامی از آیت الله هاشمی برده شود. البته رویکرد حذفی صداوسیما نسبت به آیت الله مختص این ایام نیست و سابقه چندساله دارد. سانسور تصاویر، عدم نام بردن از آیت الله هاشمی، اقدامات و سخنان ایشان از عملکردهایی است که طی مقاطع گوناگون صورت گرفته است. بااین‌حال هنوز معلوم نیست چرا برخی جریانات پس از درگذشت نیز درصدد حذف نام اندیشه آیت الله هاشمی و اقداماتش از کتاب انقلاب هستند.

مخالفان از خدا نمی‌ترسند

سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی درخصوص رویکردهای حذفی نسبت‌به آیت الله هاشمی اظهار داشت: آقای هاشمی دو وجهه دارد؛ یک آقای هاشمی که یار امام (ره) و حامی مقام معظم رهبری بود و آقای هاشمی که با برخی دوستان و جریانات زاویه پیدا کرده است. لذا مخالفان هاشمی دوم را نمی‌پسندند. حسین مرعشی به «آرمان ملی» گفت: خداوند همه انسان‌ها را مثل هم خلق نکرده و همه با هم متفاوت هستند. یکی از این افراد هم آقای هاشمی است. اما برخی این تفاوت را برنمی‌تابند و یاد و نام و خدماتش را نمی‌گویند. گویا باید همه مثل آقای حدادعادل یا آقای ولایتی فکر کنند. وی افزود: آقای هاشمی چون هنوز زنده است اینگونه برخوردهای حذفی و سختگیرانه صورت می‌گیرد. به نظر من آقای هاشمی زنده است. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در خصوص اینکه برخوردهای حذفی به جهت عدم ترویج اندیشه‌های آیت الله هاشمی است بیان کرد: من فکر می‌کنم اینها از خدا نمی‌ترسند و متوجه قدرت خداوند نیستند.

تحریف، حق‌کشی و نادیده گرفتن

یک عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص برخوردهای حذفی با نام آیت الله هاشمی در ایام دفاع مقدس گفت: در فرمایشات مقام معظم رهبری جنبه‌های مختلفی ذکر شده بود که یکی از این موارد احتمالاً چون نام بردند در مورد پذیرش قطعنامه بود که ایشان گفتند عقلایی بوده است. در این ارتباط تریبون‌های زیادی به آقای هاشمی توهین و ایشان را تخریب می‌کردند. محمد هاشمی به «آرمان ملی» گفت: این که نامی از آیت الله هاشمی برده نمی‌شود و اصولاً افراد دیگری را برجسته می‌کنند تحریف جدی تاریخی است. چراکه عملکرد هرکسی در تاریخ ثبت و ضبط است. وی افزود: در همین مراسم تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس نیز فرماندهان نیروهای مسلح یا کسانی که صحبت کردند هیچ نامی از آقای هاشمی نبردند. رئیس‌جمهور نیز در صحبت‌هایی که راجع به هفته دفاع مقدس داشت هیچ نامی از آقای هاشمی نبرد. رئیس اسبق صداوسیما بیان کرد: صداوسیما نیز که کلاً هر نوع عکس، گزارش و اسم آقای هاشمی را حذف کرده است. تحریف یک معنا دارد اما تخریب، حق‌کشی و ندیدن افراد معنای دیگری دارد. ممکن است که اسم آقای هاشمی را بیاورند اما انحرافی و برای تخریب. وی عنوان کرد: کتمان کردن این مسائل مصداق تحریف است. اما در مورد آقای هاشمی تنها تحریف نیست بلکه نادیده گرفتن است نه در جنگ بلکه در سایر ایام. چند وقت دیگر سالگرد انقلاب نیز فرابرسد همین رویکرد اجرا می‌شود. برادر آیت الله هاشمی تصریح کرد: این رویکردها در حد حذف و نادیده گرفتن است گویی اینکه آقای هاشمی در این کشور وجود خارجی نداشته و هیچ کار و خدمتی نکرده است.

*روزنامه آرمان