پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی به چهارمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران
قرائت کننده: دکتر عباسپور، مشاور فنی رئیس‌جمهور
بسم‌الله الرحمن الرحیم
جمهوری اسلامی ایران در چارچوب برنامه‌های اول و دوم توسعه، علاوه بر بازسازی خرابی‌های فراوان جنگ و زلزله، توانسته است حجم عظیمی از پروژه‌های عمرانی را در زمینه توسعه شهرها، مهار آب‌ها، احداث سدها و شبکه‌های آبیاری، راه‌آهن، بنادر، فرودگاه‌ها، نیروگاه‌ها و ایجاد صنایع سنگین و میانی، تولید مصالح ساختمانی، توسعه شبکه‌های ارتباطی پست، مخابرات، گسترش سیستم‌های اطلاع رسانی و حفظ محیط زیست به اجرا در آورد.
متخصصان کشور در به اجرا رساندن طرح‌های عظیم، به آن‌چنان تبحری دست یافته‌اند که سرافرازانه آماده اجرای طرح‌های پیچیده‌تر فنی و تخصصی در زمینة احیاء و توسعه تمدن نوین اسلامی می‌باشند. از این رهگذر، اندوختة عظیمی از تجربه و دانش فنی در همة زمینه‌های مرتبط با عمران و تکنولوژی فراهم آمده است که جمهوری اسلامی ایران را قادر نموده است در عرصه‌های بین‌المللی به عرضه خدمات مهندسی به سایر ملت‌ها بپردازد. ابتکارات مدیران، متخصصان، مهندسان و ابزارمندهای کشور، موجب نوآوری و ابداع شیوه‌های جدید در زمینه طراحی مهندسی و اجرای طرح‌های ویژه گردیده است.
لازم می‌دانم موارد ذیل را به متخصصانی که در جلسات بحث‌های علمی و فنی مشارکت دارند، توصیه نمایم:
1 ـ با توجه به تبدیل سطح دانش فنی کشورها به‌عنوان شاخص میزان توسعه یافتگی، تلاش در جهت متنوع‌تر کردن، به ارتقاء این سطح و تسریع در روند توسعه اثر خواهد گذاشت. بنابراین، باید به توسعة آموزش‌های فنی و حرفه‌ای اهمیت داد.
2 ـ پروژه‌های مهندسی عمران به‌عنوان تشکیل دهندة زیرساخت‌های فیزیکی کشور و تخصیص دادن سهم قابل ملاحظه‌ای از سرمایه ملی به خود، بهره‌گیری بهتر از آنها مستلزم طراحی درست‌تر و آینده نگرانه‌تر و ارتقاء کیفیت اجرای آنهاست. سعی در بهبود کیفیت ساختمان‌ها و طرح‌های عمرانی از اولویت بیشتری نسبت به توسعه کمی این طرح‌ها برخوردار است. علاوه بر این افزایش عمر مفید مستحدثات مذکور و به ویژه توجه به جنبه‌های معمارانه و زیبایی شناسانه آنها، خلاقیت، تلاش و هنر مهندسی این دوران را به آیندگان معرفی خواهد کرد.
3 ـ از آنجا که دانش فنی و مهندسی (تکنولوژی نرم افزاری) قابل صدور می‌باشد و این دانش در صورتی متقاضی دارد که کیفیتی برتر، هزینة سخت افزاری کمتر، سازگاری بیشتر با محیط و پشت سرگذاشتن آزمونی موفق را دارا باشد، بنابراین توفیق در صدور خدمات فنی و مهندسی مستلزم سعی در کیفی‌تر کردن طرح و اجرای پروژه‌هایی است که در داخل کشور ساخته می‌شود. به نظر می‌رسد تحول در کیفیت، علاوه بر وضع نظامات کنترل کیفی و روش‌های حمایتی برای بخش صنعت ساختمان، نیازمند بهبود دائم در روش و محتوای آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و آموزش دانشگاهی است.
4 ـ با توجه به پیشرفت ارتباطات و گسترش اطلاعات در جهان معاصر، تلاش متخصصان کشورهای در حال توسعه برای دستیابی به فنون جدید، منجر به نتیجه خواهد شد. این تلاش هر چند بسیار ضروریست، اما کافی نیست، بلکه کشورهای نیازمند به انتقال فن‌آوری باید خود به تولید و توسعه آن بپردازند.
5 ـ نظر به ضرورت تغییر مولفه‌های اقتصادی و سیاسی در تجارت جهانی از شکل مبادلة مواد خام از طرف کشورهای جنوب با کالاهای ساخته شده کشورهای شمال به سمت مبادلة کالا با اطلاعات فنی، دست برتر در این مبادله با کشورهایی است که در تولید اطلاعات فنی و علمی سهم بیشتری داشته باشند. بنابراین، گسترش فعالیت‌های تحقیق و توسعه، شرط لازم برای دستیابی به حضور موثرتر و کسب موقعیت شایسته‌تر برای کشورهای جنوب محسوب می‌شود و بخش قابل ملاحظه‌ای از این مسئولیت به عهده دانشمندان و مهندسان است.
6 ـ با توجه به انشعاب تخصصی رشته‌های مختلف علوم، فنون و معارف و در عین حال فصل مشترک بین این تخصص‌ها، ضمن تأکید بر توجه به پژوهش‌های تخصصی و تعمیق هر چه بیشتر آنها، لازم است به فصول مشترک بین آنها به‌عنوان شرط اجتناب ناپذیر برای کسب جامعیت علمی عنایت کافی داشت.
7 ـ گسترش ارتباط بین صنعت و دانشگاه در سطح ملی منجر به تقویت و توسعه هر دو نهاد می‌شود. اجرای برنامه‌هایی که بتواند آموزش‌ها و پژوهش‌های دانشگاه‌های ایران را به نحو احسن در طراحی مهندسی و اجرای پروژه‌ها به کار گیرد، از ضروریات استفاده بهینه از علم و دانش کاربردی و ظرفیت‌های موجود در توسعه کشور است.
8 ـ مهندسی عمران یکی از رشته‌هایی است که تصرفات وسیعی در محیط زیست به عمل می‌آورد و به همین جهت مسئولیت خطیری در زمینه رعایت ملاحظات زیست محیطی در هرگونه طرحی را به عهده خواهد داشت.
سرمایه‌های طبیعت متعلق به همه انسان‌های معاصر و آیندگان است و بهره‌برداری از منابع باید به گونه‌ای باشد که در چرخه اکوسیستم اختلالی به وجود نیاید. رعایت چند اصل گفته شده بایستی به صورت بخش تفکیک ناپذیری از مطالعات امکان سنجی طرح‌های عمرانی درآمده و در دوره‌های آموزش فنی و مهندسی کشور و جهان داشته باشد.
موفقیت دست اندرکاران و شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی چهارمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران را از خداوند متعال خواهانم.
اکبر هاشمی رفسنجانی
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران