پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی درباره توسعه فرهنگ

بسم الله الرحمن الرحیم

فرهنگ مقوله‌ای بسیار پیچیده، در فرایند زندگی اجتماعی ملت‌هاست که توسعه آن در دو بعد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ملزومات خاصی را می‌طلبد که بود و نبود هر یک از ابعاد، باعث رکود در حرکت توسعه‌ای فرهنگ و چه بسا باعث عقب‌گرد به سوی قهقهر‌ای فرهنگی می‌شود.

انقلاب اسلامی ایران که از لحاظ محتوایی بر مبنای فرهنگ اسلامی، به خصوص مکتب اهل بیت(ع) و از لحاظ ساختاری بر ویرانه‌های به ظاهر آباد حکومت‌های 2500 ساله شاهنشاهی بنا شده است، در طول سالیان متمادی سعی کرده از یک سو لوازم جانبی توسعه فرهنگ مانند فراگیر شدن تحصیلات مدرسه‌ای و گسترش دانشگاه‌ها و تعمیق حوزه‌های علمیه را فراهم نماید و از سوی دیگر با دمیدن روح استقلال‌طلبی بر پیکر جامعه، زیرساخت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را نیز نهادینه نماید.

از این‌رو بود که پس از پایان جنگ تحمیلی 8 ساله و فراغت از دیگر توطئه‌ها مانند شورش‌های کور و تجزیه‌طلبی‌ها و کودتا، نظام اسلامی برخاسته از بطن و متن جامعه، از روزمرگی بیرون آمد و براساس منویات معمار کبیر انقلاب امام خمینی(ره) برنامه اول توسعه همه‌جانبه خویش را پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دوران دولت سازندگی آغاز کرد.

برنامه‌ای که توسعه فرهنگی، یکی از شاخصه‌های مهم آن بود و البته در طول اجرای برنامه اول و دوم و تا امروز بعضی‌ها با دلایل موجه و غیرموجه کم‌توجهی به فرهنگ را از عیوب برنامه توسعه می‌دانند، در حالی که وقتی صحبت از ارائه مصادیق می‌شود، شانه خالی می‌کنند و به کلیات انتقادی خویش می‌پردازند.

تصویب قانون تسهیل ادامه تحصیل رزمندگان، تأسیس مدارس در همه جای کشور، تأسیس مدارس شبانه‌روزی روستایی برای تحصیل دانش‌آموزان در روستاهای کم جمعیت، گسترش دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور و علمی و کاربردی در اکثر شهرهای کشور، افزایش فزاینده روزنامه و هفته نامه در بازار مطبوعات، افزایش تیراژ انتشار کتب، تأسیس خانه‌های فرهنگ و هنر، تأسیس فرهنگسراهای مختلف، افزایش ساخت فیلم‌های سینمایی و توسعه شبکه‌های تلویزیونی، افزایش احداث مساجد بین راهی، ظهور جالب توجه شعرا و نویسندگان در ادبیات، تأسیس بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، تأسیس بنیاد حفظ و نشر آثار امام خمینی(ره)، گردآوری آثار فراوان فرهنگی- تاریخی ایران، افزایش روزافزون خبرنگاران و روزنامه‌نگاران، افزایش شبکه‌های مختلف رادیو و تلویزیونی با موضوعات خاص، ترویج فرهنگ برگزاری یادواره‌های شهدا، افزایش برگزاری همایش‌های بزرگداشت مفاخر علمی و فرهنگی، گسترش دفاتر تبلیغاتی اسلامی و ارشاد اسلامی در مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها، افزایش تعداد فرزندان تحت پوشش کمیته امداد به مقاطع بالای تحصیلی، افزایش مقام‌ها در المپیادها و مسابقات جهانی، افزایش اختراعات و ابتکارات جوانان ایرانی در فدراسیون‌های جهانی، افزایش درج مقالات دانشجویان و استادان ایرانی در نشریات معتبر بین‌المللی و دهها شاخص دیگر، اگر در زمره برنامه‌های توسعه همه‌جانبه کشور برای توسعه فرهنگی نیست، پس چیست؟

منتقدین داخلی و خارجی عدم توسعه فرهنگ در 30 سال انقلاب اسلامی- اگر حسن‌نیت داشته باشند- در دنیای خیالی خویش مدینه فاضله‌ای را ترسیم کرده‌اند و انتظار دارند انقلابی که یک دهه از عمر سه دهه خویش را گرفتار انواع توطئه‌های بنیان برانداز بود، در توسعه فرهنگی به بی‌نهایت مطلق رسیده باشد، حال آنکه اولاً توسعه فرهنگی در کنار اصول ثابت خویش، پابه‌پای تاریخ ملت‌ها و متناسب با زمان و مکان در فرعیات، تحول‌پذیر و متکامل است و ثانیاً این مقدار دستاوردهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز در مقایسه با دیگر انقلاب‌هایی که در دنیا اتفاق افتاده‌اند، بی‌نظیر است.

اکبر هاشمی‌ رفسنجانی

رئیس‌ مجلس‌ خبرگان‌ رهبری

رئیس ‌مجمع تشخیص‌ مصلحت ‌نظام

**********************************************************

* به مناسبت: 31 اردیبهشت، روز جهانی توسعه فرهنگی