نگاهی به اندیشه سیاسی و اقتصادی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی
هشتمین قسمت از فصل جدید از برنامه ی تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یکشنبه 29 دی ماه با موضوع «اندیشه سیاسی و اقتصادی آیت الله هاشمی رفسنجانی» روی آنتن رفت.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، مهمانان این قسمت برنامه مهندس محمد عطریانفر و مهندس عباس سلیمی نمین بودند و برنامه به صورت مناظره روی آنتن رفت.
درباره عدالت اجتماعی در اندیشه آیت الله هاشمی رفسنجانی محمد عطریانفر بیان کرد: «انسان ها متناسب با شرایط زندگی خود به پدیده ها و پیرامون نگاه می کنند. نگاه ایشان هم همین طور است. به نظرم به جای اینکه بحث رو معطوف کنیم به کارهای عملیاتی باید معطوف کنیم به مبانی و دغدغه های روحی و عقیدتی آیت الله هاشمی رفسنجانی. آنچه در دوران اول آیت الله هاشمی رفسنجانی می بینیم آنچه از عدالت بیان میکند نوعی هم دلی با مردم محروم و ستم دیده ای است که از ستم شاهی به ستوه آمدن و ایشان با آنها همدلی میکند اما بعد از به قدرت رسیدن آیت الله هاشمی رفسنجانی پاسخگوی مسا ئل مردم است و طبیعتا نگاه ها تغییر میکند. ایشان به اقتضا زمان سخن می گوید.»
عباس سلیمی بیان کرد: «من شخصیت آیت الله هاشمی رفسنجانی را در دوران معاصر، شخصیت برجسته ای می دانم. ما در دوران قبل از انقلاب کمتر با آفات مواجه هستیم. اما بعد از تاسیس حکومت آفاتی گریبانگیر ما شد. این آفات هم سطوح بالا به سطوح مختلف جامعه سرایت کرد. ما می توانیم سیاستمداران را محترم بشماریم اما نقد عالمانه هم بکنیم تا بتوانیم از دوران های مختلف درس بگیریم. جامعه به لحاظ تولید فکر به 4 دسته تقسیم می شود. 1) کسانی که مولد هستند و تابع قانون هستند؛ 2)مولد هستند اما تابع نیستند؛ 3) نه مولد هستند نه تابع؛ 4)مولد نیستند اما تابع هستند. ما از دسته چهارم آسیب نمی بینیم و آفات هم او را دچار دگرگونی نمیکند. دو دسته از این افراد هستند که اگر آفات سراغشان برود جامعه را دچار دگرگونی می کنند؛ دسته دوم که میگویند چرا باید خود را مقید به چیزی کنیم که خودمان تولید کرده ایم. دسته سوم که خودشان را برجسته میداند اما تولیدی هم ندارند. این قشر بعد از انقلاب گاهی کمک کرده اند گاهی زیان رسانده اند. برای اینکه آیت الله هاشمی رفسنجانی را در کدام دسته قرار دهم می خواهم مستند صحبت کنم. بعد از تاسیس جمهوری اسلامی امام خمینی (ره) اصولی را مبنای حرکت خود قرار دادند. مولد بودن خیلی ارزشمند است اما وقتی رسیدیم به قانون باید تابع باشیم آور تابع نباشیم آفات شروع میشود.»
عطریانفر ادامه داد: «فراموش نکنیم آیت الله هاشمی رفسنجانی دو شان دارد. آیت الله هاشمی رفسنجانی از شخصیت های موسس جمهوری اسلامی است. این افراد وقتی امری را قانونی میکنند باید از آن تابعیت داشته باشند. فرض کنید که در یک مناسبتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم میگیرند به حج بروند امام خمینی (ره) هم نهیبی زدند. آقایون هم اشتباه کردند، این قانون گریزی نیست. آیت الله هاشمی رفسنجانی در مقام یک تبیین به یک جمع بندی برسد اما خودش اعتقادی نداشته باشد یا گاهی امام خمینی (ره) را راضی میکند. این ها قانون گریزی نیست. این نسبت نا روایی است.»
بیشتر بخوانید:
سلیمی گفت: «آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال 1362 در کتاب آرامش و چالش مینویسد «مجلس از امروز تا دهم مهر تعطیل است. بسیاری از نمایندگان به مکه می روند. کار خوبی نیست، تبعیض است و بدنامی دارد.» تبعیض یعنی برخورداری خلاف قانون. این مساله را چه کسی شروع کرده است که حالا به مذاق آیت الله هاشمی رفسنجانی خوش نیامده است؟ خود آیت الله هاشمی رفسنجانی. در سال 61 امام خمینی (ره) با نمایندگان ملاقاتی دارند و در آن از تعطیلی مجلس برای حج انتقاد میکنند و از آیت الله هاشمی رفسنجانی اسم میبرند که ایشان چنین مجوزی دادند.»
عطریانفر پاسخ داد: «دقت کنید که امام خمینی (ره) از منظر رهبری و ولایت یک تذکری می دهند.»
سلیمی گفت: «که جلوی انحراف را میگیرند.»
عطریانفرگفت: «اسمش را انحراف نگذاریم. نمایندگان طبق قوانین داخلی مجلس یک تصمیمی گرفته اند.»
سلیمی ادامه داد: «خود آیت الله هاشمی رفسنجانی میگویند تبعیض. 10 شهریور بعد از صحبت امام خمینی (ره) و جلسه هیئت رئیسه: دیدیم که بیش از 80 نفر از نمایندگان میخواهند به حج واجب بروند تصمیم گرفتیم 3 هفته تعطیل داشته باشیم.»
عطریانفر پاسخ داد: «آیت الله هاشمی رفسنجانی کار درستی کرده اند. قرار بوده 140 نفر بروند امام خمینی (ره) تذکر داده اند. بعد مشخص شده 80 نفر حج واجب دارند و باید بروند. شما بخشی از خاطرات ایشان را میپذیرید در بخشی از آن تردید میکنید. این درست نیست. پایه بحثتان باید یکسان باشد.»
سلیمی بیان کرد: «آیا یکی از دلایل استحقاق حج رفتن داشتن مجوز مدیریت کشور هست یا نیست؟ شما وقتتان فروخته اید.»
عطریانفر گفت: «شما کارمند دولت هستید و وقت حج رفتنتان می رسد. دولت نمی تواند بازدارنده باشد. مرخصی میگیرید و می روید.»
سلیمی پاسخ داد: «فرض کنید همه وزرا خواستند به حج بروند، رئیس جمهور نمیتواند جلوی آنها را بگیرد؟»
عطریانفر گفت: «در سال دوم و سوم اولین مجلس شورای اسلامی که جنگ هم بوده، آقایون تصمیم گرفته اند به مدت ده روز مفید مجلس را تعطیل کنند و به حج بروند و پذیرفته شده است. امام خمینی (ره) از یک منظر اصلح و بالاتری یک تذکر اخلاقی می دهند. آیت الله هاشمی رفسنجانی هم تایید میکند و آقایون در هیئت رئیسه بررسی میکنند و نقد امام خمینی (ره) را حرمت قائل میشوند و این تخلف از قانون نیست.»
درباره ی آزادی اجتماعی در اندیشه و عمل آیت الله هاشمی عطریانفر بیان کرد: «احزاب در جمهوری اسلامی نه ربطی به آیت الله هاشمی رفسنجانی دارد نه آقای خامنه ای و نه امام خمینی (ره). قانون اساسی به احزاب پرداخته است اما نظام سیاسی ایران رقابت های حزبی را به معنای واقعی کلمه که سرنوشت مدیریت کشور از میان رقابت های حزبی رقم بخورد را قبول ندارد. وقتی سخن از نظام میگوییم رهبری است و سرانی است که فراتر از قانون برای کشور تدبیر میکنند. در مجلس اول که قرار بود تشکیل شود، جامعه مدرسین تصمیم گرفتند برای تمام کشور نماینده معرفی کنند اما امام خمینی (ره) یک نهیب تندی زدند که برای چه میخواهید تعیین تکلیف کنید. فقط برای قم نظر بدهید. احزاب داریم، مجوز هم می دهند اما حقوق متقابل نظام و احزاب تعریف نشده است. احزاب اصلاح طلب و اصولگرا بیش از آنکه رقابت کنند دارند بازی های کودکانه انجام می دهند و نظام سیاسی ایران که مجموعه پشت صحنه همه این قواعد است این را اصلاح نمیکند. خود آیت الله هاشمی رفسنجانی گفته اند تا زمانی که روحانیت تکلیفش را با سیاست ورزی در کشور مشخص نکند احزاب پا نمیگیرد.»
سلیمی گفت: «با انتقادات در آن دوران به شدت برخورد میشد. برای مثال دانشجویان دانشگاه تهران کاری انجام داده بودند و نمایشگاهی از محصولات لوکس مناطق آزاد ایجاد کرده بودند. مناطق آزاد ابتدا برای تسهیل صادرات ایجاد شده بود اما جامعه یک دفعه متوجه شد که برای واردات از این مناطق استفاده میشود. آیت الله هاشمی رفسنجانی با دانشجویان چطور برخورد کرد؟ در نماز جمعه یک حمله شدید به آنها کرد. آیت الله هاشمی رفسنجانی در تمکین به قانون رفتاری دارد که قابل اغماض نیست. آیت الله هاشمی رفسنجانی در خاطراتشان میگویند دولت از بعضی از امکانات بنیاد مستضعفان میخواهد استفاده کند و امام خمینی (ره) میگویند شرعا اشکال دارد و امکانات بنیاد مستضعفان فقط برای مستضعفان است. بعدها بارها ایشان در خاطراتشان میگویند دستور دادم فلان چاپخانه از بنیاد مستضعفان بدهند به دانشگاه آزاد و... این ها منشا انحرافات اساسی است.»
عطریانفر در پایان اضافه کرد: «من معتقدم آیت الله هاشمی رفسنجانی بیشتر از همه ی ما خود را ملزم به اطاعت از امام خمینی (ره) میداند. این استدلال صحیح نیست. اینکه همه وقایع سیاسی را در خاطرات ایشان جست و جو کنیم کار بیهوده و خطایی است.»
در بخش های دیگر برنامه زندگی نامه آیت الله هاشمی رفسنجانی پخش شد.
مجموعه ی «مصیر» به تهیه کنندگی کاوه امیری جاوید و پژوهشگری هدی محمدی و اجرای محمدمهدی ابراهیمی نصر در گروه اجتماعی شبکه چهار سیما تولید میشود و یکشنبه ها ساعت 21 از شبکه چهار سیما پخش می شود.