خطبه اول:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله‌رب‌العالمین والصلوه‌والسلام علی‌رسول‌الله و علی‌آله ‌و الائمه ‌المعصومین

هوالذی جعل لکم الارض ذلولا فامشوا فی مناکبها و کلوا من رزقه‌ و الیه‌ النشور.

اوصیکم عبادالله بتقوا الله

فانه من یتق الله یکفر سیئاته و یعظم له اجرا.

خداوند به ما توفیق بدهد تا بتوانیم گهر تقوا را در وجود خود و در جامعه تقویت کنیم و از مسیری که خداوند برای تعالی، رشد و کمال انسان اعطا فرموده است، بهتر بهره ببریم.

حتماً مستعمان یادشان هست که مدتی پیش بحثی را درباره سند چشم‌انداز 20 ساله شروع کردیم و تا به حال چند خطبه درباره آن ایراد شده است. ولی مناسبت‌های خاصی که پیش می‌آید، این سلسله بحث قطع می‌شود. امروز هم بخشی از آن بحث را عرض می‌کنم.

من به آشنا شدن مردم با این سند توسعه که طرحی برای ارتقا و اعتلای کشور اسلامی و
انقلاب در دو دهه آینده و امروز است، بسیار اهمیت می‌دهم. اکثر کشورهای موفق و پیشرفته دنیا دارای همین سندهای 20 ساله و گاهی کمتر و گاهی بیشتر 50 ساله، 40 ساله و 10 ساله هستند و این راه درستی است. آخرین شیوه مدیریتی بلند نگاه را در جامعه طراحی کرده و روز بروز هم دارد توسعه پیدا می‌کند. ایران هم بموقع وارد این میدان شد و طراحی سیاست‌های کلی که 20 ساله آینده را مشخص می‌کند و چشم‌انداز و افق 20 سال آینده را تبیین می‌کند، در اختیار برنامه‌ریزان و مجریان کشور گذاشت.

من در خطبه‌های گذشته روال شکل گیری این سند و بعضی از مبانی آن من‌جمله مبنای ارزشی آن را عرض کردم. در آخرین خطبه گفتم مبانی ارزشی ما هم مذهبی و هم ملی است. بعضی مشترک ملی ـ مذهبی و بعضی مخصوص مذهبی‌ها و بعضی مخصوص ملی و کشوری است. همچنین ارزش‌های بخشی مانند بخش اقتصاد، بخش فرهنگ، بخش دانش و علوم و بخش مدیریت دارد و ساختار هر یک ارزش‌های ویژه خود را دارد و آنها از مبانی تنظیم این سند است. امروز دو بخش دیگر: یکی بخش واقعیت‌های میدان و دیگری الزامات اجرای چنین سندی را توضیح می‌دهم. البته اینها بسیار مختصر، کوتاه و فهرست گونه است. می‌گویم تا علاقمندان و محققان دنبال آن بروند و اعماق کار این سند مهم و آثارش را مطالعه و پشتیبانی کنند و مجریان، متصدیان، قانونگذاران و تصمیم‌گیران هم غفلت نکنند.

در مورد واقعیت‌ها چند نکته را در نظر گرفتیم: اول اینکه دنیا درحال تحول است. همیشه بشر درحال تحول بوده و رو به کمال پیش می‌رود. ‌اما امروز سرعت تحول دنیا خیلی سریع و جدی شده و در سایه برداشته شدن مرزها و انفجار اطلاعات و سرعت انتقال تجربه‌ها و سرعت تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای که می‌تواند بشر را بر طبیعت مسلط کند و راز و اسرار کره خاکی و کرات اطراف خودمان را کشف کند، سرعت تندی گرفته و هرکس با این حرکت تحولی دنیا هماهنگ نباشد، عقب می‌افتد و عقب افتادن از این کاروان پیشرفت برای آن کشور و آن ملت بسیار گران تمام می‌شود و در همه بخش‌ها این‌گونه است.

در بخش دانش که پایه این تحول است، می‌بینید چه نکات مهمی هر روز در دنیا عرضه می‌شود! قبل از این مهم بود، ولی به این سرعت نبود. خاصیت دانش این است که هر دری که باز شود، از آن چند در دیگر باز می‌شود و حرکت تصاعدی هندسی دارد. وقتی یک مطلب کشف شد، سئوال‌های فراوانی روی آن می‌آید که بشر می‌خواهد سئوالات بعدی را جواب بدهد و همینجور تسلسل پیدا می‌کند.

امروز بشر در همه ابعاد، در ذرات، در موجودات ذره بینی و بسیار کوچک نفوذ کرده است و نفوذ بشر در موجودات ریز، انسان را به اسرار طبیعت خیلی نزدیک کرده و نزدیکتر هم می‌کند. سلول‌ها را شکافته‌اند و ژن‌ها را مورد مطالعه قرار داده‌اند، تسخیر کرده‌اند و قدرت ترکیب ژن‌ها را پیدا کرده‌اند و کارگزاری یک ژن در یک موجود زنده ممکن است مسیر زندگی او را عوض کند و چیزهای زیادی به او برساند و این سرعت در نسل‌های بعدی بیشتر می‌شود.

در صنعت، بشر امروز دنبال «نانو» است.صنعتی است که کوچکترین جرم ها را در خدمت کارهای بزرگ می‌گیرد و وزن و حجم کارها سبک می‌شود، ولی ثمره و محصول بسیار بالا می‌رود و کیفیت‌ها بسیار دقیق‌تر می‌شود. بشر در احجام بزرگ فضایی گام‌های عجیبی را
برداشته است. کرات دیگر را مطالعه می‌کند.

همین امروز خبر از فرستادن سفینه دور مریخ بود تا با ابزار سنجش از راه دور اعماق کره مریخ را ببینند که در دل خود، آب، خاک، معادن و... دارد یا ندارد؟ بشر دارد این‌گونه در دنیا جلو می‌رود و این دانش هم مثل گذشته محبوس نمی‌ماند و بسرعت روی سایت‌های شاهراه‌های اطلاعاتی گذاشته می‌شود و مردم دسترسی پیدا می‌کنند. دانشگاه‌ها به هم مرتبطند، پژوهشکده‌ها با هم مبادله دارند و انسان‌های مستعد و کشورهای مستعد به سرعت اینها را می‌گیرند.

چنین شرایطی که در دنیا دارد بوجود می‌آید و این وضع را پیدا می‌کند، کشور ما که نمی‌تواند از این مسائل کنار باشد. الحمدلله ما هم زمینه جذب تکنولوژی‌ها و خلق دانش را به خاطر وسعت فضای آموزشی و نزدیک به 5/2 میلیون دانشجو و دو برابر فارغ التحصیل داریم. دانشمندان بزرگ ایرانی در سراسر دنیا افتخار می‌آفرینند و حاضرند در خدمت کشورشان باشند. لذا یک نقطه مهم سند چشم‌انداز را دانایی محوری دیده‌ایم که در سایه دانایی بتوانیم این چشم‌انداز را محقق کنیم.

پس واقعیت این است که در بخش سیاسی و دموکراسی بشریت به سرعت دارد در واگذاری کارها، تصمیم‌ها و ارادات به سوی مردم می‌رود. یعنی آنچنان مردم دارند مطلع می‌شوند و در سایه ابزار اطلاع‌رسانی آنقدر آگاهی پیدا می کنند که به این آسانی تسلیم اظهارات و گفته‌های دیگران نمی‌شوند. تعبد روزبروز کم می‌شود و تعقل جای آن را می‌گیرد. این همان چیزی است که اسلام خواسته است.

شما وقتی به کتب اسلامی مراجعه می‌کنید، حتی کتب روایی مثل بهار و امثال اینها، می‌بینید اولین بابی که برای تنظیم اخبار آورده‌اند، باب تعقل و تفکر است. چون مبنای حرکت اسلام فکری بوده است. در قرآن چقدر از تفکر و تعقل و دنبال حقیقت گشتن صحبت شده است! آنهم در جزیره‌العربی که تعداد آنهایی که می‌توانستند بخوانند و بنویسند، بسیار بسیار کم بود.

بنابراین شرایط، معنای تحول سیاسی که در جهان بوجود می‌آید، این است که در سالهای آینده، قدرت‌های آینده چه بخواهند و چه نخواهند، مردم تصمیم گیر می‌شوند و تصمیمات را مردم جمعی می‌گیرند و افکار عمومی سرنوشت خودشان را بدست می‌گیرند و تصمیمات نمی‌تواند استبدادی و از بالا باشد. این اتفاق مهم از لحاظ سیاسی و مدیریتی در جهان می‌افتد یا آن اتفاق عظیم علمی و تکنولوژی که دنیا دارد به هم نزدیک می‌شود. قدرتی که بشریت دارد پیدا می‌کند، بر همه اسرار طبیعت مطلع می‌شود و از آنها ثروت، امکانات و رفاه استخراج می‌کند.

در بحث انرژی که نگاه می‌کنید،  بشر دارد به منبع لایزال مثل انرژی گداخت دست پیدا می‌کند. یعنی بجای اینکه درگذشته اتم را می شکافتند و با آن نیروگاه می‌ساختند، در آینده اتم را بهم جوش می‌دهند. قدرتی که از آن در می‌آورند، چندین برابر شکافت هسته‌ای است. اگر منبع آن انرژی، مخازن محدود اورانیوم دنیاست، مخزن و منبع انرژی گداخت همه آب‌هاست که سه چهارم دنیا را آب تشکیل می‌دهد. هر قطره آب می‌تواند حامل میلیاردها قدرت هسته‌ای باشد. منتها از نوع جوش که خطر بمب و انفجار و این چیزها را ندارد. امروز بشر به این تکنولوژی نزدیک شده است.

بناست اولین کارخانه آن را پنج کشور دنیا یا در فرانسه و یا در ژاپن بسازند.⁽¹⁾ اگر بشر به این نقطه برسد و اگر نقطه دیگری در طبیعت که دنبال تسخیر آن هستند، که آب دریا را بتوانند به قیمت ارزان و تجاری شیرین کنند و دیگر مشکل کمبود آب در دنیا نباشد، چقدر گره‌های دنیا باز می‌شود.

بنابراین انقلاب اسلامی بدنبال خود تعداد زیادی از کشورهای اسلامی را در این فضا گذاشته است و باید با این کاروان مهم بشری حرکت کند. الان ایران در دمکراسی و آزادی پیشتاز است. چون انقلابش، مردمی و حفظ انقلابش، مردمی و همیشه متکی به مردم بوده‌ است. بتدریج عمق اتکا به مردم قوی‌تر و بیشتر و آگاهی مردم معنادارتر می‌شود.

پس دنیا در تمام زمینه‌ها درحال تحول است و برای یک کشور عاقل مهم است که این تحول را مهندسی و الگوسازی آن را درست پیاده کند و تقلیدی و وارداتی نباشد. عقب نیفتد که تبدیل به انقلاب و جهش و چیزهائی از این قبیل شود.

اینها چیزهایی است که ما آنها را در چشم‌انداز دیده‌ایم‌ وامیدواریم‌ مجریان ‌و تصمیم‌گیران کشور بتوانند از این سرمایه‌ای که در اختیارشان است، درست استفاده کنند. البته من دارم فقط اشاره می‌کنم و اینها بحث‌های بسیار گسترده و عمیقی دارند. من خواهش می‌کنم صاحبنظران و اربابان قلم و بیان بیش از این به این سند مهم زیرساخت پیشرفت کشور توجه کنند. البته الزامات و شروطی دارد که اگر آنها تحقق پیدا نکنند، نمی‌توانیم وارد این وادی شویم و یا خوب از این وادی بیرون بیائیم. در اینجا فهرست تعدادی از آنها را برایتان می‌خوانم. البته اکنون در مجمع تشخیص مصلحت نظام مشغولیم که الزامات را آماده کنیم که وقتی به تصویب رسید، بطور رسمی در اختیار مردم قرار می‌گیرد. اما نکاتی که‌امروز ما داریم برروی آنها کار می‌کنیم و در خیلی از موارد هم به نتیجه رسیده‌ایم، اینهاست:

1- رشد مستمر و پایدار، اگر بخواهیم در این مسیر موفق شویم، باید حالت رشد را در همه زمینه‌ها یعنی در دانش، تکنولوژی، اقتصاد، فرهنگ و اخلاقیات دائمی کنیم. دراین مسیر نباید درجا بزنیم و یا عقب گرد کنیم.

2- دانایی محور که در صحبت‌های مقدماتی گفتم باید محور کار علم و دانش باشد. معنای وسیعی دارد چون دانش برای یک مورد نیست. خود این یک فصل نیاز به توضیح بیشتر است.

3- تعامل با جهان در دانش و اقتصاد و مسائل فرهنگی و سیاسی، امروزه بدون تعامل جهانی کشوری نمی‌تواند تنها بصورت یک جزیره در این اقیانوس پرتلاطم خود را حفظ کند و باید با دنیا تعامل داشته باشد.

4- قدرت رقابت، اگر بنا شد تعامل داشته باشیم، باید قدرت رقابت هم داشته باشیم، والّا در این تعامل همیشه ضرر می کنیم و دست پائین را داریم و منافع کشورمان را از دست می‌دهیم. باید با قدرت در رقابت وارد شد.

5- امنیت ملی، اگر کشور امن نباشد، اگر کشور دچار اضطراب، تشنج و ناامنی باشد، نمی‌توان به آینده‌های دوردست چشم داشت.

6- امنیت اقتصادی، اگر سرمایه‌گذار، دانشمند، نیروهای کارآفرین و انسان‌های زحمتکش امنیت را در فضای کشور نبینند، اهدافی را که در سند چشم‌انداز دنبال می کنیم، نمی‌تواند تحقق پیدا کند.

7- حفظ محیط‌زیست، دنیا دارد صنعتی می‌شود و تراکم و فشار جمعیت و صنعت کره خاکی را تحت فشار قرار می‌دهد. اگر محیط زیست آسیب ببیند، زندگی در اینجا مشکل می‌شود، کار انسان در محیط غیرسالم زیست ناموفق است.

8- اصلاح ساختار، نمی‌توان با ساختاری که نتیجه تجربه دهها سال پیش است، به استقبال یک کار عظیم و جهش توسعه‌ای در همه ابعاد آن اقدام کرد، نیاز به اصلاح ساختار داریم.

9- اصلاح مدیریت که بخشی از همان اصلاح ساختار است.

10- ارتقا سطح زندگی، یعنی مردم باید احساس کنند امروزشان از دیروز بهتر است و امید داشته باشند که فردایشان بهتر از امروز است. امید به زندگی مهمترین موتور حرکت جامعه در افراد، خانواده‌ها، جوامع و انسان‌هاست که در همه تلاش‌ها با نشاط بیشتری کار کنند.

11- عدالت اجتماعی، اگر با تبعیض و ضایع کردن حق بخشی از مردم بخواهیم جلو برویم و دیگران را فربه ببینیم، نه انسجام جامعه بدست می‌آید و نه می‌تواند پیشرفت کند. چون تبدیل به جامعه متشنج، خنثی، کینه توز و درگیر می‌شود.

12- توازن منطقه ای که البته آنهم بخشی از عدالت است. در داخل یک مرز باید توجه شود که با آمایش سرزمینی همه بخش‌های کشور پیشرفت متوازنی داشته باشند که اگر چنین نباشد، همان آثار ضد عدالتی که در آن بخش گفتم، خواهیم داشت.

13- امنیت قضایی، اگر مردم احساس کنند که قضاوت عادلانه و حل و فصل سریع خصومت‌ها و احقاق حقوق در بین آنها نیست، ممکن است دست به کارهای غیرصحیح بزنند و متوجه قدرت‌های نامشروع بشوند، ممکن است از راههای فاسد حقشان را بدست بیاورند. باید مطمئن باشند که وقتی به دادگاهی مراجعه می‌کنند، قاضی عادلی تا عمق مساله رسیدگی می‌کند و سریعاً فیصله می‌دهد و نزاع را حل و فصل می‌کند.

14- آزادی، احساس آزادی برای یک ملت و افراد و جوامع که بتوانند آزادانه حرف بزنند، آزادانه انتخاب کنند، آزادانه مسیر و حقشان را پیگیری کنند و بر سرنوشتشان قضاوت و دخالت کنند، بسیار مهم است. اگر چنین چیزی باشد، همه جامعه بهم مربوط و همکار می‌شوند و نگرانی‌هایی را که در محیط‌های بسته و خفقان‌آور وجود دارد، ندارند.

15- انسجام ملی که ‌امروز بسیار برای کشور ما ضروری است. در فضایی که این گهر گرانب‌های ایرانی ـ اسلامی مورد طمع دشمنان فراوانی قرار دارد و قدرت‌های حریصی چشم به ایران دارند، باید با انسجام ملی از این موقعیت ممتاز پاسداری کنیم و از حقی که ملت مسلمان دارد، دفاع کنیم.

بسم‌الله الرحمن الرحیم

انا اعطیناک الکوثر/ فصلّ لربّک و انحر/ انّ شانئک هوالابتر.*

خطبه دوم:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین، والصلاه والسلام علی رسول الله

و علی علی امیرالمومنین و علی الصدیقه الطاهره و سبطی الرحمه و علی بن الحسین و محمدبن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی ومحمد بن علی و علی بن محمد والحسن بن علی و الخلف الهادی مهدی صلوه الله علیهم اجمعین

اوصیکم عبادالله و نفسی بتقوی الله.

چند مورد در مناسبت‌های هفته داریم که به صورت فشرده عرض می‌کنم.

اولین مناسبت ولادت امام باقر(ع) است که طبق نظر اکثر مورخین سوم صفر می‌باشد. البته قول‌های دیگری هم هست. چهار قول در روز ولادت ایشان است، ولی بیشتر روی سوم صفر سال 57 هجری قمری تکیه دارند. البته در سال هم اختلاف است. 56 ، 57، 58 و 59  هجری قمری را گفته‌اند و ظاهراً همان 57 هجری درست است. امام باقر(ع) در حادثه عاشورا بین سه تا چهار ساله بودند و در آنجا حضور داشتند. به هر حال نظر شایع در سال ولادت ایشان همین است که من عرض کردم.

زمان امام باقر(ع) برای آینده تاریخ اسلام بسیار مهم وسرنوشت‌ساز است. ایشان در زمانی بودند که حکومت شعبه سفیانی بنی امیه بخاطر جنایتی که نسبت به خاندان اباعبدالله مرتکب شدند، خیلی سریع سقوط کرد و منهدم شد، ولی به جای آن شعبه دیگری از بنی‌امیه که از مروانی‌ها هستند، آمدند و حکومت را گرفتند و مدت طولانی بر دنیای اسلام حاکم بودند.

دوره سختی بر اهل بیت و پیروان مکتب اهل بیت(ع) بود که دوره ولایت امام سجاد(ع) و بخشی از دوره امام باقر(ع) است. امام باقر(ع) و امام سجاد(ع) حرکت رسمی، علنی و سیاسی به معنای مبارزات سیاسی با حکومت و یا بصورت مبارزات انتقاداتی صریح و از نوع امروزش حزبی و مسلحانه نداشتند، اما عمیق‌ترین مبارزه را در این دوره کردند که توانستند اسلام و مکتب تشیع را حفظ کنند و این راه را برای آینده تاریخ تا قیام‌های متعدد در جامعه اسلامی تحکیم کنند که ما امروز ثمره آن زحمت‌ها را می‌چشیم.

با تربیت شاگردان صالح فراوان، تعبیه معارف بسیار زیاد، تفسیر قرآن و سنن پیغمبر(ص) و مباحثات بسیار عمیق با اهل نظر از سایر ملل و سایر فرق و راهنمایی‌های کارگشا برای کسانی که می خواستند حق خودشان، اسلام و مردم را در حکومت طاغی بنی‌امیه حفظ کنند، به تاریخ اسلام غنا دادند.

ایشان و فرزندشان امام صادق(ع) کارهای امام سجاد(ع) را ادامه دادند که زمینه را برای این دو بزرگوار فراهم کرد. امام باقر(ع) اولین علوی است که از پدر و مادر علوی بدنیا آمدند و به همین خاطر در میان شیعیان موقعیت عاطفی بسیار بالایی داشتند. چون برایشان بسیار جالب بود که مادر و پدر امامی از خانواده علوی و هاشمی باشند. چون افتخارات فراوانی در صدر اسلام برای اینها می‌دیدند.

امام باقر(ع) مبارزات بسیار جالب علمی و بی‌سروصدایی با انحرافات و خوارج داشتند که آن روزها یک گروه تند، افراطی و غیرمنطقی بودند که نمونه‌هایش را امروز در دنیا می‌بینید. در بین مسلمان‌ها آدم‌هایی هستند که در مساجد و حرم‌ها یا در نمازجمعه و در بین زوّار بمب منفجر می‌کنند. می‌توانید مشخص کنید که چه تیپ‌هایی بوده‌اند.

خوارج کارهایشان را به اسم دین انجام می‌دادند و خیلی مقدس می‌دانستند و چیزهای زیادی ادعا می کردند. امام با اینها مباحثات بسیار بسیار ارزشمندی دارند که برای امت ما در تاریخ سند است.

با غالیان مبارزه دیگری دارد. کسانی بودند که مثل خوارج تند نبودند، اما افکار غلوآمیز داشتند و مایل بودند که مقدسان جامعه بخصوص معصومان را به سطح الوهیت برسانند و غلو می‌کردند. آنها خیال می‌کردند مقام این اشخاص را بلند می‌کنند. امام باقر(ع) به آنها فهماند که شما، ما را بلند نمی‌کنید، خدا را تنزل می‌دهید و در سطح افرادی مثل ما می‌آورید. چون خدا با عالیترین فرد بشر هم قابل مقایسه نیست. تشبیه بهم کردن و اسامی خدا را به دیگران دادن بسیار خطرناک است. امام باقر(ع) مطالب ارزشمندی در این زمینه فرموده‌اند.

جبهه دیگری که برای ایشان باز و مشکل‌آفرین بود، جبهه جبریه و قدریه بود که آنها می‌خواستند امت اسلامی را از اراده خالی کنند و بگویند همه چیز در عالمی دیگر تقدیر شده و بخواهی یا نخواهی می‌شود و انسان در اینجا فقط حالت یک فنر را دارد که از جای دیگری حرکت می‌کند. یا مثل مرده ایست که برای غسل در دست غسّال جابجا می‌شود. امام در مباحثاتی که داشتند، اراده و مسئولیت انسان را می‌گفتند که خداوند از انسان خواسته که جامعه، محیط، خودش، خانواده و آینده را بسازد، ولی مکلّف و مسئول است.

امام باقر(ع) در بحث‌های کلامی با سایر فرق و علما در مسائل فراوان مباحثه داشته‌اند. در ابواب فقه که خیلی فراوان است، بابی پیدا نمی‌کنید که از امام باقر(ع) در آنجا معارف محکمی نیامده باشد. وقتی به اخلاقیات روایات نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در ریزترین مسائل اخلاقی، معاشرتی و اجتماعی از امام باقر(ع) برایمان معرفت هدیه شده است.

از ابتدا تا انتها به مقتضای پیشامدها، امام باقر(ع) قرآن را برای مردم باز کرده است. واقعاً عنوان باقرالعلوم برای حضرت باقر(ع) یک عنوان تشریفاتی و تعارفاتی نبوده و همانی بوده که در همان زمان بوده و این اسم از آن در آمده و ما امروز غنای مکتب تشیع، غنای فقه، غنای فلسفه، غنای تفسیر، غنای اخلاقیات و غنای فرهنگمان را تا حدود زیادی مرهون همان چند سال عمر حضرت باقر(ع) هستیم که در آن‌زمان به جامعه هدیه کردند و امروز ما به بخشی از آن رسیده‌ایم و انشاالله در آینده بشریت و بخصوص پیروان اهل بیت(ع) از این اقیانوس بیکران معارف استفاده خواهند کرد.

مسئله دیگر ما هفته منابع طبیعی و روز درختکاری* است که عرض کردم یکی از الزامات ما، در دوره اجرایی چشم‌انداز، حفظ محیط زیست و تقویت زیستگاه کشور است. توسعه پایدار، بدون محیط‌زیست درست و عالمانه مقدور نیست و واقعاً باید کار زیادی بکنیم تا فرهنگ حفظ محیط‌زیست، سبزکردن کشور، درختکاری و جلوگیری از آلوده کردن و نابود کردن ارزش‌هایی که خداوند برای زندگی سالم برای بشر روی زمین ساخته است، پیش بیاید و انشاالله به این امر توجه می‌شود.

روز احسان و نیکوکاری* را داریم که بمناسبت سالگرد تأسیس کمیته‌امداد امام خمینی(ره) طراحی شده است. درباره خدماتی که کمیته‌امداد امام کرده، امروز الحمدلله در سخنرانی‌های قبل از خطبه‌ها به ‌اندازه کافی شنیدید و لازم نمی‌دانم که صحبت کنم، ولی می‌خواهم بگویم روز احسان و نیکوکاری را پیگیری کنید و بهر نحوی که می‌توانید، و هر کس هر مقداری که می‌تواند، در این ثواب بزرگ شریک شود و در روزهای تجدید بهار و سال نو که مردم،
مخصوصاً فقرا و نیازمندان احتیاج به هزینه‌های بیشتری دارند، در این طرح شرکت و از این روز استفاده کنید که اگر شرکت عمومی باشد، بهره‌مندی عمومی هم پیش خواهد آمد.

مسئله دیگر این است که صنف و اتحادیه مرغداران از ستاد نماز جمعه خواسته‌اند تا درد دل آنها در اینجا گفته شود. مشکلاتی برای صنف مرغدار و این صنعت بزرگ پیش آمده که صنعتگران، کارآفرینان و تولیدگران آن را نگران کرده است و حقیقتاً هم جای نگرانی است. چون صنعت بزرگی است و در سراسر کشور منتشر است. نیروهای کار فراوانی را در خود دارد و بخش زیادی از نیازهای تغذیه‌ای کشور را تأمین می‌کند. آسیب‌پذیری آن در یک مقطع روی آینده آنها اثر می‌گذارد. سرمایه‌گذاری‌ها فشل می‌شود و می‌تواند آینده را دچار مشکل کند.

از نحوه انعکاس اخبار و اطلاع‌رسانی گلایه‌مند هستند که موجب بی‌اعتمادی در بخشی از مردم شده است. انتظار دارم اصحاب رسانه، به خصوص رسانه ملی و صاحبنظرانی که در بخش کشاورزی، صنعت و بهداشت و درمان مسئولیت دارند، هماهنگ عمل کنند و حرف‌های منظم و اجماعی بزنند و اگر واقعاً خطری نیست، مردم را مطمئن کنند.

تاکنون در کشور ما نوع ویروسی که قابل انتقال به انسان باشد، دیده نشده است. در عین حال بحثی است که من از لحاظ فنی نمی‌خواهم وارد آن شوم. آنچه مهم است، این است که هماهنگی در اطلاع‌رسانی باشد تا با یک خبر و یا با یک اظهارنظر، صنعت به این عظمت و مردم را دچار مشکل نکنند.

البته اگر روزی هم خطر واقعی بود، باید صریح بگویند. اینجا جای تعارف نیست و باید مردم بدانند. منتها صریح و مستدل که تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و مدیران کشور وظیفه خود را بدانند. این بحثی است که نمی‌توان با اظهارات ناپخته با آن بازی کرد.

البته صنایع دیگر هم الان با قاچاقچی‌های فراوانی که هستند و با واردات بی‌رویه‌ای که وجود دارد مشکلات واقعی دارند. با کاری که از پیروزی انقلاب تاکنون شده، در همه زمینه‌ها صنعتی داریم که اگر درست به آنها برسیم، می‌توانیم همه چیز این کشور را در درون این مرزها تولید کنیم. آسیب رسیدن به این صنایع حقیقتاً جای حسرت دارد و انسان را نگران می‌کند. گلایه‌هایی که صنعتگران دارند تا حدود زیادی بحق است. تأکید می‌کنم و می‌خواهم و خواهش می‌کنم که مسئولان ذیربط سعی کنند صنعت، صنعتگران و نیروهای شایسته و برجسته ما آسیب نبینند که واقعاً برای کشور در این زمان خطرناک است. (شعار هاشمی خدا نگهدار تو توسط نمازگزاران).

خدا نگهدار شما باشد. امیدواریم بتوانیم از موجودی‌های فراوانی که الان می‌تواند زمینه استقلال کشور ما باشد، حفاظت کنیم و استقلال واقعی را از ناحیه تولید و کارآفرینی داشته باشیم.

مسئله دیگر ما، مساله انفجار حرم مطهر امامان ما در سامرا است⁽²⁾ که واقعاً حادثه عجیبی است. بعد از آن دوره‌ای که وهابی‌های سلفی خشن آمدند و کربلا، نجف و سامرا را غارت و منهدم کردند و رفتند و در بقیع چنان جنایتی کردند، دوباره در عصر آزادی و عقلانیت انسان مشاهده می‌کنیم که چنین کارهای دیوانه‌واری در منطقه ما اتفاق می‌افتد.

واقعاً تعجب می‌کنم که چگونه کسانی این کارها را می‌کنند. انسان‌هایی که وقت و امکاناتشان را مصرف می‌کنند تا جایی را منفجر کنند که صدها میلیون قلب با آنها وابسته است و آن قلب‌ها می‌شکند. البته آنها دوباره می‌سازند و بهتر هم می‌سازند، اما این‌کار یعنی چه؟ چه چیزی می‌خواهند؟

تنها چیزی که می‌توان از این‌کار استنباط کرد، این است که طراحان چنین کاری دنبال مسئله بسیار بزرگی هستند که دست به چنین کاری می‌زنند. شاید مهمترین هدفشان این است که حالت انسجام و اتحادی را که کم‌کم دارد در دنیای اسلام بوجود می‌آید، بشکنند. چون مسلمان‌ها احساس می‌کنند استکبار جهانی و بخصوص آمریکا با طرح مساله خاورمیانه بزرگ درصدد است که مسلمان‌ها را دچار مشکل کند و حقیقتاً هم همینطور است.

یعنی بزرگترین هدف طرح خاورمیانه بزرگ این است که دنیای اسلام را ذلیل یا تسلیم کند. دچار تفرقه و از اسلام دور کند. الان در شرایطی هستیم که مسلمان‌ها همه جا چنین هوشیاری را دارند. همین تظاهراتی که پریروز (چهارشنبه) در هند و دیروز (پنج‌شنبه) در پاکستان هست و همین امروز در مقابل سفرهای آقای بوش به منطقه شده، نشانه‌های خوبی است که مسلمانان چنین احساسی را دارند.

فکر می‌کنم - البته نه من، بلکه خیلی‌ها این حرف را می‌زنند- این‌ کار سخفیف، وحدت دنیای اسلام را نشانه‌گیری کرده که نگذارند مسلمانان با هم متحد شوند و می‌خواهند تخم نفاق، درگیری و حتی جنگ داخلی را در عراق و به دنبال آن در سایر بلاد اسلامی به وجود بیاورند که واقعاً خطرناک است.

اتفاقی که روز بعد از انفجار سامرا در عراق اتفاق افتاد، بیشتر نگرانی آورد. دیدید که به تعداد زیادی از مساجد شیعه و اهل سنت حمله شد و آتش‌سوزی، خرابکاری، کشتار و انفجار بوجود آمد و این حادثه عجیبی است. گروهی مرتکب یک جنایت شدند و در مقابل، دهها جنایت دیگر کوچکتر- منتها فراوان‌تر- اتفاق افتاد.

اگر علمای شیعه و سنی جلوی این را نمی‌گرفتند، شاید خیلی سریع تبدیل به جنگ داخلی می‌شد. چون روی بد جایی دست گذاشتند. عمیق‌ترین احساس انسان را که خشم می‌آورد وعصبانی می‌شود و دست به اقدامات عکس العملی می‌زند، با این کار تحریک کردند. کار خطرناکی کردند. آثارش هم به صورت خطرناکی بروز کرد، اما با عقلانیتی که در بین بسیاری از علما و شخصیت‌ها دیده شد، تا حدودی مهار شد، ولی هنوز هم ادامه دارد.

در ایران، عراق و در خیلی جاهای دیگر مسلمان‌ها و مجموعه اسلامی‌ اعم از شیعه وسنی با هم جمع شدند و نماز وحدت خواندند و در نمازجمعه‌های همدیگر شرکت کردند، بیانیه‌های مشترک دادند، برای جلوگیری از جنایات در مساجد همدیگر حفاظت قرار دادند. از این کارها کردند، اما نشان می‌دهد که واقعاً دست‌هایی در کار است که فتنه دینی و مذهبی در بشریت بوجود بیاورند.

قبل از این داستان، کاریکاتورهای موهنی پخش شد و در 56 کشور و در چند صد رسانه دنیا تکرار کردند که علامت دیگری است. دارند بین مسلمان‌ها و مسیحیت هم فتنه می‌کنند. اینها واقعاً چیزهایی است که باید بهتر تحلیل کنیم. آگاهان جامعه باید اینها را با مردم در میان بگذارند و مردم هم با تعقل برخورد کنند تا در دام این فتنه‌ها نیفتند. اگر امروز استعمار و استکبار بتواند از وحدت جهان اسلام، جلوگیری کند، می‌تواند به اهداف استعماریش برسد.

در همه اعصار که شما مطالعه می‌کنید، بزرگترین حربه استعمار تفرقه بوده است و این جمله «فرّق تسد» یعنی «تفرقه‌انداز و حکومت کن» از کلمات با ارزش، معتبر و صحیح این دوره است. این سیاست استعماری هنوز هم وجود دارد و امروز می‌توانیم با آگاهی، با رشد فکری، با شناخت توطئه و با عکس‌العمل مناسب در مقابل این توطئه‌ها، وحدت رویه جهان اسلام را حفظ بکنیم. (تکبیر نمازگزاران)

آخرین صحبت من درباره بحث هسته‌ای است که می‌خواستم مطالب زیادی را مطرح کنم، ولی چون همین لحظه که ما داریم صحبت می‌کنیم، جلسه مذاکره بین ایران و سه کشور اروپایی در جریان است، وارد آن بحث‌ها نمی‌شوم. فقط دو، سه جمله‌ای عرض می‌کنم و منتظر می‌مانیم که انشاءالله کار غیرعقلانی در آنجا نشود.

به نظر من عقلانیت، حکمت و تدبیر در این مسئله کم است و برای دنیا، منطقه و ایران خطر پیش می‌آورد. بی‌انصافی محور حرکت غربی‌هاست، همه کشورها در این مسئله حق
دارند. منتها خیلی از کشورها دستشان به این حق نمی‌رسد و ایران شروع کرده که این حق خود را بدست بیاورد. دارند با شیوه‌های نادرست با این امر مخالفت می‌کنند. همه حتی مخالفین ما می‌گویند ایران این حق را دارد، ولی به صورت ظالمانه منحرف می‌شوند و می‌خواهند کشوری را که با تلاش خودش توانسته به علم، صنعت و فنی که مورد نیاز امروز دنیاست، برسد، از این حق محروم کنند. راهکارهایی هم که انتخاب می‌کنند، نامشروع است. با نفوذی که در مراکز جهانی دارند، کار می‌کنند. از اول کارشان نامشروع بوده است. از وقتی که جامعه بین‌الملل بوجود آمد، از وقتی که سازمان ملل بوجود آمد و از وقتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ بوجود آمد، سیاست استعمارگران این  بوده که در آنجا نفوذ داشته باشند و تصمیم‌گیری نهایی را خودشان داشته باشند و خطر جهانی کردن دنیا همین جاست.

یعنی اگر تز جهانی کردن بخواهد به این صورت انجام شود، چون جهانی شدن این است که بسیاری از تصمیمات ملت‌ها را مراکز بین‌المللی می‌گیرند، در آن شرایط اگر بخواهد این تبعیض در آنجا باشد، این وتوها باشد، این امتیازها باشد و این زدوبندها برای تضییع حقوق دیگران باشد، این جهانی شدن و جهانی کردن هم برای بشر یک مصیبت می‌شود. در حالی ‌که اگر درست هدایت شود، می‌تواند یک موهبت باشد.

به هر حال من این چند ساعتی که به تصمیم‌گیری نهایی باقی‌مانده، باز هم تأکید می‌کنم تا آنهایی که تصمیم‌گیر هستند. مواظب باشند اسباب زحمت برای منطقه، کشور ما و خودشان فراهم نیاورند و گرهی که می‌توان با دست باز کرد، نخواهند با دندان باز کنند. (شعار «انرژی هسته‌ای. حق مسلم ماست.» نمازگزاران)

بسم‌الله الرحمن الرحیم

والعصر/ ان الانسان لفی خسر/ الاّ ‌الذین آمنوا و عملوا الصالحات/ و توصوا بالصبر و تواصوا بالحق*

پی نوشت ها:

1- گداخت هسته‌ای یا همجوشی هسته‌ای یا فیوژن فرآیندی عکس عمل شکافت هسته‌ای است. در فرایند همجوشی هسته‌ای هسته‌های سبک مانند هیدروژن، دوتریوم و تریتیوم با یکدیگر همجوشی داده شده و هسته‌های سنگین‌تر و مقداری انرژی تولید می‌شود.

برای اینکه همجوشی امکان‌پذیر باشد هسته‌هایی که در واکنش وارد می‌شوند باید دارای انرژی جنبشی کافی باشند تا بر میدان الکترواستاتیکی پیرامونشان فائق آیند. بنابراین دماهای وابسته به واکنش‌های همجوشی فوق‌العاده بالاست. در سال ۱۹۵۲ اولین انفجار آزمایشی گرما هسته‌ای باعث آزاد شدن مقدار زیادی انرژی کنترل ‌نشده شد. این آزمایش نشان داد که اگر دمای یک گاز متشکل از ذرات باردار - پلاسما - با چگالی بالا تا حد ۵۰ میلیون درجه کلوین افزایش یابد، باعث ایجاد واکنش همجوشی هسته‌ای در گاز یونیده می‌شود. پس از انفجار موفقیت‌آمیز بمب هیدروژنی جستجو برای آزاد کردن کنترل شده انرژی همجوشی شروع شد.

گرمای همجوشی به مفهوم گرمای حاصله از همجوشی هسته‌ای است.همجوشی هسته‌ای، واکنشی کاملا برعکس شکافت هسته‌ای است. به جای شکافتن اتم‌های بزرگ به اتم‌های کوچک، اتم‌های کوچک به یکدیگر جوش داده می‌شوند تا اتم‌های بزرگ بوجود آیند. این واکنش انرژی خیلی زیادی آزاد می‌کند، چرا که طبق نظریه نسبیت خاص انشتین، قسمتی از ماده این واکنش به انرژی تبدیل می‌شود. واقعیت این است که خارج از نیروگاه‌های همجوشی و در طبیعت، ما هر روز اثر این واکنش را احساس می‌کنیم. همجوشی هسته‌ای همان چیزی است که در مرکز خورشید رخ می‌دهد. خورشید یک رآکتور عظیم همجوشی هسته‌ای است؛ این ستاره هیدروژن را به عناصر سنگین تبدیل می‌کند و نور و گرمای حاصل از واکنش را برای ما که روی زمین هستیم، ارسال می‌کند.

2- روز چهارشنبه ۲۳ محرم الحرام ۱۴۲۷ق (۳ اسفند ۱۳۸۴ش) حدود ساعت ۷ صبح تروریست‎های تکفیری وابسته به القاعده شاخه عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی، با پوشیدن لباس نیروهای تکاور عراق، وارد آستان مقدس شدند و اسلحه نگهبانان را مصادره و آنها را به همراه خادمان حرم، در یکی از غرفه‌های صحن زندانی کردند و با کارگذاری مواد منفجره TNT به وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم در داخل بنا، حرم مطهر را منفجر کردند.

در نتیجه این بمب‎گذاری، گنبد بنا با پوشش آجری و طلاکاریش و همچنین تزئینات کاشی کاری در دیوارهای آن، فرو ریخت. شدت این انفجار به حدی بود که برخی از مصالح و تزئینات به کار رفته تا شعاع نیم کیلومتر به بیرون پرتاب شد. اما به علت استحکام بنا، پایه‌های گنبد، بدنه اصلی و دیوارها، سالم باقی ماند.

به دنبال این حادثه در عراق و ایران بازارها تعطیل شده، عزای عمومی اعلام شد و مراجع تقلید و علمای حوزه‎های علمیه ایران و عراق دروس خود را تعطیل کرده و این اقدام تروریستی را محکوم کردند. همچنین آیت‌الله خامنه‌ای و مقامات بلندپایه سیاسی ایران و عراق با صدور بیانیه‎هایی این اقدام را محکوم کردند.

برخی از سران و مقامات عالی‎رتبه کشورهای اسلامی نظیر امیر کویت، رئیس جمهور سوریه، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس، پادشاه اردن، وزیر خارجه لبنان، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد، وزیر خارجه مصر و... این اقدام را محکوم کردند.