بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

اَلْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، وَالصَّلوةُ وَالسَّلامُ عَلی رَسُولِ اللهِ وَالِهِ الْأَئِمَّةِ الْمَعْصوُمینَ. أَعُوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ،«اِنَّ هَذا آلْقُرانَ یَهْدی الِلَّتیِ هِیَ أَقْوَمُ وَ یُبَشِّرُ آلْمُؤمِنیِنَ.»^[1] عِبادَالله اُوْصیکُمْ بتَقْوَی الله وَ اَتِّباعِ اَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ

بر مواظبت در انجام وظایف شرعی و اخلاقی و پرهیز از منهیات و آنچه که‌خداوند را ناراضی می‌کند، تأکید داریم و امیدواریم که جوهر تقوا و مواظبت بر وظایف، همیشه یار ما در زندگی باشد.

خطبه اوّل را در ادامه بحث قرآنی ایراد می‌کنیم. تاکنون چند خطبه درباره ‌قرآن صحبت کردم: اهمیّت قرآن در زندگی، ماهیّت وحی، شیوه نزول قرآن،کیفیّت جمع‌آوری قرآن در عصر پیغمبر(ص) و صحافی قرآن در اوّل حکومت ابی‌بکر و نهایتاً یکی کردن قرآن‌ها در زمان خلیفه سوم و بعد نقطه‌گذاری و اعراب و تنظیم آیات و عددها و ریزه‌کاری‌های خطّاطی قرآن و دیگر مطالبی که در خطبه‌های گذشته گفتیم.

امروز می‌خواهیم به بحث جدیدی از قرآن برسیم و آن اعجاز قرآن است، منتها برای تکمیل بحث‌های گذشته و یادآوری یکی از اهداف این بحث، قسمتی‌را در مورد قرائات صحبت می‌کنیم. قبلاً گفتم که اختلاف قرائات بسیار وسیع شد، لهجه‌ها و ادبیّات اقوام مختلف و زبان‌های گوناگون و آمدن اقوام غیرعرب در سلک اسلام برای خواندن قرآن، مشکلات تازه‌ای را خلق کرد. سرانجام با تلاش فراوانی که شد، اختلاف ‌لهجه‌ها و قرائات با حدود هفت قرائت اصلی و چند راه به این قرائت‌ها ]مرتفع شد و[ تا قرون سوم و چهارم مجموعاً چهارده قرائت را در دنیای اسلام پذیرفتند.⁽¹⁾

الان بیشتر قرآن‌ها در این محدوده است و قرّای باسواد و تحصیل کرده و مسلّط، معمولاً همه این قرائات را حفظ و موقع خواندن مراعات می‌کنند. نتیجه عمده این بحث، این است که درباره حفظ اصالت و سندیّت الفاظ قرآن خیلی سرمایه‌گذاری و کوشش شده تا این متن از 1400 سال پیش تا امروز با این استحکام و اجماع در میان مردم باشد و ما سند دیگری را با این استحکام‌ از قدیم نمی‌شناسیم. نمونه‌ای از دقّتی را که در صدر اسلام می‌شد، عرض می‌کنم که عمدتاً برای ‌یادآوری محتوا بحث‌های گذشته است تا فراموش نشود. در دقّت مسلمان‌ها و اهمیّتی که به ‌اصالت قرآن می‌دادند، «بخاری»^[2] روایتی را نقل می‌کند که در زمان‌پیغمبر(ص)، عمر، خلیفه دوم، در مسجد دید یکی از شیوخ قوم- هشام‌بن‌حکیم که شخصیت بزرگی بود- در نمازش‌ سوره فرقان را با قرائتی که در بعضی از آیاتش عمر با آنها آشنا نبود، می‌خواند. عمر هم قرائت را از شخص پیامبر(ص) گرفته بود و این شیوه قرائت سوره فرقان ‌برایش خیلی تلخ و گران آمد. خود عمر راوی این روایت است و می‌گوید: عصبانی شدم و می‌خواستم در حال نماز با او دست به یقه شوم؛ به‌احترام نماز صبر کردم و وقتی نمازش تمام شد، عبای او را گرفتم و گفتم این ‌قرائت را از کجا آوردی که ما تا به حال نشنیده بودیم؟ او گفت: من از پیغمبر خدا شنیده‌ام. عمر می‌گوید من هم این سوره را از پیغمبر(ص) شنیده‌ام، اما چنین قرائتی در آن نبود. عمر در ادامه می‌گوید: من عبایش راگرفتم و کشان‌کشان خدمت پیغمبر(ص) بردم و با عصبانیّت گفتم: در زمان حضور شما دارد به قرآن خیانت می‌شود و ما در مسجد قرائت نادرست را شاهدیم. پیغمبر(ص) او را آرام کرد و گفت: بخوان.

هشام‌بن‌حکیم قرائتی که در نماز خوانده‌ بود، در حضور پیغمبر(ص) خواند و پیغمبر(ص) فرمودند: درست است. عمرگفت: آه، من این را از خود شما این‌طور شنیدم که آن را خواند و پیامبر(ص) فرمودند: این هم درست است. من قبلاً قرائات مختلف را به شما گفتم که اختلافات قرائتی قرآن خیلی فراوان است.

اصحاب جمع بودند و خیلی از آنها تعجّب کردند و پیغمبر(ص) فرمودند: «اُنْزلَ اْلقُرآنُ عَلی سَبْعَةِ اَحْرُف؛ قرآن به 7 حرف نازل شده است.»^[3] این‌ حرف معنایش چیست؟ این حرف وسیله اختلاف دیگری میان روّات‌شده است.

من ]با[ مطالعاتی که این روزها کردم، دیدم چهل معنی برای این «سبعه ‌احرف» در کتب اهل سنّت هست. اهل سنّت این روایت را متواتر می‌دانند و به همین دلیل قرائت قرّای سبعه را متواتر می‌دانند و برایشان کافی است و می‌توانند در نماز و در همه جا بخوانند، ولی شیعه با آنها اختلاف دارد. ما قرائت‌های چهارده‌گانه را متواتر نمی‌دانیم. موردی، آن هم مواردی را که سند محکم دارند، می‌پذیریم؛ چون اصل تفاوت قرائات را آن‌چنان که نمونه‌ها را در خطبه‌های قبل خدمت‌ شما گفتم، ما هم پذیرفتیم و اهل سنّت هم پذیرفتند. ولی ‌اینها آن‌چنان به دقّت ضبط شده‌اند که از قرن‌ها پیش کسی تغییری در قرائت‌ها نداده و نمی‌تواند بدهد. همانی است که در زمان پیغمبر(ص) تفرّیباً با اسناد محکم و با حضور پیغمبر(ص) و یا با حضور صحابه دست اوّل ثابت شده که‌ این قرائت هم یا در نوشتن، یا در لفظ خواندن و یا در تقدیم و تأخیر یک حرف یا چیزهایی که اینجا گفتم، برای این آیه درست است.

این دقّت‌ها واقعاً مشکور است که امروز این سند پرافتخار و صحیح دینی ما که تنها وسیله مطمئن بین ما و خداست، در اختیار ماست. حقیقتاً باید برای‌کسانی که در گذشته در این راه خدمت کرده‌اند، دعا کنیم و از خداوند برای آنها طلب علوّ مقام و رحمت داشته باشیم.

امروز بحث «اعجاز» را شروع می‌کنیم، اما چون بحث نسبتاً طولانی است، شاید دو سه خطبه را در آینده به‌ خود اختصاص بدهد. اولاً معنای اعجاز چیست؟ کلمه اعجاز از نظر قرآن از ریشه «عجز»به معنای عاجز کردن ‌طرف بحث است که یک معنای آن است. یک معنای دیگر آن، این است که کاری کنیم که دیگران از آن عاجز هستند. هر دو تعریف آن درست است. البتّه در تفاسیر که مشاهده کنید، احتمالات دیگری می‌دهند که آنها هم دور از واقعیّت نیستند.

بحث لغوی آن در اینجا برای ما خیلی حائز اهمیّت نیست. منظور اصلی این است که معجزه‌ای را که انبیاء دارند، باید به‌گونه‌ای باشد که طرف و مدّعی را در استدلال عاجز کند. یا اقدامی باشد که کس دیگری از اینکه‌ چنین اقدامی را انجام بدهد، عاجز باشد. می‌خواهیم در بحث‌های آینده خود بگوییم که قرآن این‌چنین است، قرآن معجزه است. اوّلین بحثی که باید با اختصار از آن عبور کنیم، این است که چه لزومی دارد که اصلاً معجزه شود؟ مگر به ‌وجود معجزه نیاز است؟ بالاخره بشر عقل دارد، کسی که ادّعای مکتبی را دارد و یا می‌خواهد راه و فکری را ارائه دهد، مطلب را عرضه می‌دهد و عقلا و اهل نظر هم می‌پسندند و پیروی می‌کنند. چرا اصرار می‌کنند که انبیاء باید معجزه داشته باشند؟ آیا باید معجزه داشته باشند؟ ما قاطعانه می‌گوییم بله، همیشه یکی از ویژگی‌های انبیاء معجزه بوده و مطلقاً هم باید معجزه داشته باشند. یعنی ابزاری داشته باشند که اثبات کنند اینها به یک قدرت خارج از حوزه مادّیات و بیرون از امکانات در اختیار بشر، وصل هستند، والاّ خطرناک ‌می‌شود.

اگر بنا باشد که شرط نبوّت و رسالت معجزه نباشد، هر آدم نیرومندی ‌از لحاظ فکری و امکانات می‌تواند ادّعای رسالت کند و از طرف خداوند مدّعی پیامبری شود و چیزی را به نام دین عرضه کند و عدّه‌ای هم می‌پسندند. هر روز مشکل اختلافات ریشه‌دار بین مردم جریان می‌یابد و هیچ وقت آرام نمی‌گیرد و سنگ بر روی سنگ بند نمی‌شود.

بنابراین، باید کسی که با عنوان پیامبر خدا می‌آید، یک دلیل قطعی بیاورد. در مسائل عرفی هم‌ همین‌طور است و هر کس از طرف مقام و شخصی ادّعای رسالت کند، باید چیزی بیاورد؛ باید نامه‌ای، سندی و امضای حکمی بیاورد. باید به نحوی مردم و مخاطبین بفهمند که این شخص راست می‌گوید و راهش درست ‌است.

اینکه نفهمند محتویات افکارش چه است و نفهمند معارف‌ فراوانی که در یک دین هست، چه است، عادی است؛ چون اکثریّت ‌مردم که نمی‌توانند معارف را بفهمند. عامّه مردم چگونه می‌توانند بحث‌های‌ عقیدتی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اخلاقی و معارف را با سایر مکتب‌ها مقایسه کنند و بگویند این بهتر است؟ تعداد کمی از انسان‌ها می‌توانند این کارها را بکنند. توده مردم آن هم در زمان‌های گذشته که مخاطب انبیاء بودند، عمدتاً با اعجاز می‌پذیرفتند. امروز وضع با دو هزار سال پیش خیلی فرق دارد، لذا ما دین خاتم داریم و مردم دیگر معجزه محسوس نمی‌بینند و باید با فکر، عقل، مطالعه و تحقیق به حقّانیت دین برسند که قرآن همان است. این قرآن معجزه است؛ برای آن روز یک شکل معجزه ‌بوده است و برای امروز به صورت دیگر معجزه است. برای قرن‌های آینده و تا قیامت هم به نحو دیگری معجزه خواهد بود.

همه انبیاء معجزه داشته‌اند؛ مثلاً عصای حضرت موسی(ع)، ید بیضای‌ حضرت موسی(ع)، زنده شدن ]مردگان[ توسّط حضرت عیسی(ع)، شفای ‌امراض غیرقابل علاج در زمان حضرت عیسی(ع)، تکلّم افراد و موجودات ‌غیرذی‌شعور و امثالهم که شنیده‌اید و حق هم می‌باشند.

انبیاء معجزات فراوانی داشتند. پیغمبر ما هم معجزات فراوانی داشته‌اند، فقط‌ قرآن نبوده و همه مردم هم نمی‌توانستند با قرآن ایمان بیاورند. انواع معجزات ‌داشته است. منتها بحث ما بیشتر در باره  اعجاز قرآن است. از اینکه اصل معجزه لازم است و انبیاء معجزات فراوانی داشته‌اند، عبور می‌کنیم. اینکه غیر انبیاء معجزه‌ای ندارند هم جدّی است و نمی‌توانند ادّعای اعجاز کنند. البتّه چشم‌بندی و انجام کارهای مشکل از علوم غریبه و غیرعادّی غیر از معجزه هستند و هر کسی آن راه‌ها را برود، یاد می‌گیرد. معجزه این است که با امکانات هر زمانی، محال باشد که یک فرد عادی‌ بتواند کاری را که صاحب معجزه کرده است، انجام بدهد و عامل طبیعی آن‌ هم شناخته شده نباشد؛ یعنی، وقتی کاری را انجام می‌دهد، معلوم است‌که دارد از علمی استفاده می‌کند و دیگران هم بلد نیستند. این معجزه‌ نیست، شاید فرمول شیمیایی بلد شده و چیزی را می‌سازد که دیگران نمی‌توانند بسازند. یا یک فرمول فیزیکی را بلد است و حرکتی می‌کند که ‌دیگران نمی‌توانند و نمی‌فهمند. اینها را معجزه اصطلاحی نمی‌دانیم،گرچه ممکن است به نحوی معجزه لغوی باشد.

به هر حال - انشاءالله - در خطبه‌های هفته‌های آینده درباره اینکه چرا قرآن معجزه است؟، چگونه معجزه است؟ و از چه بعدی با کتاب‌های دیگر غیرقابل‌مقایسه است؟، خدمت شما صحبت خواهیم کرد که بحث مهمّی برای امروزدنیاست.

اَعُوُذُ باللهِ منَ الشَّیطانِ الرَّجیم/ بسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم/

اِنّا اَعْطَیناکَ الکَوْثَر/ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَر/ اِنَّ شانِئکَ هُوَالْاَبتَرُ.

خطبه دوم

ِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ اْلعالَمینَ، وَالصّلوةُ وَ السَّلامُ عَلی رَسُولِ اللهِ وَ عَلی عَلِیٍّ أَمیرِاْلمُؤْمنینَ وَ عَلی الصِّدّیقه الطّاهِرة وَ عَلی سبْطَیِ الَّرّحْمَةِ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدبْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ موُسَی بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِیِّ بْنِ مُوسی وَ مُحَمَّدبْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ ألْخَلَفِ اْلهادی اْلمهْدیّ(عج).

در مباحث روز و هفته مطالب فراوانی داریم که درباره برخی از آنها فقط‌ به صورت فهرست و درباره برخی با تفصیل صحبت می‌کنیم.

ولادت امام معصوم هفتم، حضرت موسی‌بن‌جعفر(ع) را در هفته آینده داریم⁽²⁾ و ولادت حضرت امام محمدباقر(ع) را در هفته گذشته داشتیم⁽³⁾ که این دو روز مقدّس را خدمت عموم ملّت تبریک عرض می‌کنیم و امیدواریم که شایستگی اسم شیعه و پیرو این‌ بزرگان و حجج الهی را داشته باشیم.

سالگرد رحلت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی را داریم⁽⁴⁾ که حقّ بزرگی بر گردن فقه و حدیث و رجال کشور ما دارند و امیدواریم خداوند به ایشان و روح‌شریفشان رحمت خاصّ خودش را عنایت بفرماید.

در هفته آینده شروع هفته جهاد را داریم.⁽⁵⁾ به خاطر خدمات بزرگی که این جهاد شریف در طول دوران مقدّس کرده است، برای ما توجّه به زحمات این نیروهای عزیز حزب‌اللهی که در تمام دوران انقلاب تا امروز در سخت‌ترین شرایط در خدمت بوده و هستند، مهمّ است که امیدواریم در روزهایی که مربوط به آنها می‌شود، رسانه‌ها بتوانند زحمات آنها را برای ما توضیح بدهند.

روز جهانی صنایع دستی⁽⁶⁾ را داریم که این بخش در کشور ما بسیار اهمیّت‌ دارد؛ چون بخش عظیمی از مردم ما، زن‌ها و مردها و جوان‌ها به این صنعت مهم فرهنگی، تاریخی و اقتصادی، وابستگی دارند و امروز بخش قابل توجّهی از شغل، درآمد، زندگی، صادرات و ثروت کشور ما به این بخش از صنعت وابسته است که باید برای آن هم اهمیّت و اعتبار قائل باشیم. پشتیبانی‌های گذشته دولت و مجلس از این بخش باعث شده‌ است که امروز - بحمدالله - بخش پررونقی باشد. فکر می‌کنم صنایع دستی برای همیشه هم در تاریخ ما و هم در تاریخ همه کشورها قابل توجّه و احترام باشد، چون آثار فرهنگی و تاریخی‌ای که اینها خلق می‌کنند، معمولاً جاویدان و ماندنی‌است.

سالگرد شهادت یاران انقلاب، گروه مبارزه مسلّح مؤتلفه را در هفته‌آینده داریم⁽⁷⁾ که پیشتاز شهادت بودند. حرکتشان، دفاعیاتشان، دادگاهشان و خانواده‌هایشان حقّ بزرگی در تاریخ انقلاب و سهم قابل توجّهی در جدّی شدن مبارزات دارند که آن زمان گامی به جلو بود. بعد از شرایط پانزده‌ خرداد و آن خفقان و آن سرکوب عمیق مردم، آن حرکت جدید دوباره روزنه جدیدی را به روی ملّت گشود که خداوند ارواح مقدّس آنها را با شهدای کربلا- انشاءالله - محشور کند.

در شرایط روز یک بحث کلّی داریم که مقایسه‌ای ]بین[ کشور ما با کشورهای همجوار، همسایه و کشورهای دور از ماست. واقعاً از بحث‌های مهم امروز است که انتظار دارم مردم ما با دقّت ]به[ این مطالبی که ‌عرض می‌کنم، توجّه کنند؛ تا خوب متوجّه شوند که انقلاب چه وضعی دارد، چه شرایطی در کشور ما هست و خداوند چه نعمتی به این ملّت‌ و این کشور داده است که ما باید قدردانی کنیم و از این نعمت الهی پاسداری نماییم.

الان خیلی به راه‌های دور نمی‌روم. شرایط کشورهای اطراف خودمان را مرور می‌کنیم. از هر نقطه‌ای که می‌خواهید، شروع می‌کنیم. مثلاً از شرق، افغانستان را می‌بینید. بعد از آن جهاد طولانی مردم که در زمان اشغال شوروی خیلی ‌خوب جهاد کردند، امروز به چه گرفتاری‌هایی مبتلا هستند! مشکلات پاکستان را می‌بینید که کشتارها، ترورها، ناامنی‌ها و مسائلی که هر روز اخبار آن را می‌فهمید. تاجیکستان را در آن طرف‌تر می‌بینید. به قفقاز می‌روید، فتنه قره‌باغ است. آن طرف‌تر در گرجستان، مسائل آبخاز است. وقتی کمی آن طرف‌تر یعنی به ترکیه می‌روید، بحران سیاسی و امنیتی را می‌بینید که امروز در این کشور بزرگ حاکم است. دولتی که ماه‌ها شروع به کار کرده، نمی‌تواند ثبات و آرامش داشته باشد.

عراق را با حالتی که در یک باتلاق بیکران گرفتار شده، می‌شناسید. در جنوب هم می‌بینیم که حضور نیروهای متجاوز آمریکا، فقط‌ آرامش، آتش زیر خاکستری را درست کرده که خود حضور اینها یک خطر عمده است. اگر اینها نبودند، جنوبی‌ها مشکلی نداشتند. آنها با روحیه استعماری و استکباری و به خاطر حفظ ‌منافع خودشان و تضمین نفت ارزان و حفاظت از گنج‌هایی که دارند، این وضع را در جنوب ]به وجود[ آورده‌اند.

کشور شما، ایران، وسط این حلقه ]است.[ البته حالا آن طرف‌تر در آفریقا و جاهای دیگر مسائلی هست که شما خبرهای آن را دارید. حقیقتاً این کشور در چنین ‌منطقه‌ای وضع امروز را دارد. از لحاظ سیاسی، فرهنگی، علمی، فنّی، اقتصادی و همه جهات، کشوری است که این همه دشمن و این همه‌ شیطان که دوربین‌هایشان را متوجّه اینجا کرده‌اند، اما نمی‌توانند یک نقطه‌ضعف ‌قابل قبولی را پیدا کنند و به رخ ما بکشند. البته خیلی ادّعا می‌کنند، امّا بعد از مدت کوتاهی به‌ اشتباهشان اعتراف می‌کنند.

همین انتخابات اخیر را در نظر بگیرید. هیچ قبول نداشتند که در ایران ‌انتخابات آزاد خواهد بود. می‌گفتند از پیش تعیین شده و از صندوق بیرون ‌می‌آید^[4]. حتّی می‌خواستند در ذهن مردم ما هم این را القا کنند. من نباید این را برای شما توضیح دهم، خودتان پای صندوق‌ها بودید و می‌دانید چگونه برگزار شد! در طول دوران تبلیغات و روز انتخابات و پس از آن امنیّت کامل ]بود[. در حالی که اگر چنین انتخاباتی در هر کشوری بخواهد انجام شود، تلفات دارد.

همین چند روز قبل شنیدید که انتخابات  در اندونزی صدها تلفات داشت.⁽⁸⁾ در جاهای‌دیگر هم این‌گونه است. اما در ایران مردم احساس کردند رأیشان ارزش دارد که رأی دادند. گرچه دشمنان ما مثل گربه‌ای که از ارتفاع می‌افتد، اما پشتش به خاک نمی‌رسد، فوراً چیزی مطرح کردند که مردم برخلاف نظام و انقلاب رأی دادند. چشمشان را می‌بندند و خودشان را به احمقی می‌زنند.

کسی را که مردم انتخاب کرده‌اند، یک روحانی انقلابی، از خانواده اصیل‌ روحانیّت و از افرادی ]است [ که قبل و بعد از انقلاب در خدمت امام و رهبری ‌بوده و بیش از ده سال در کابینه دولت‌های پس از انقلاب خدمت می‌کرد و تا همین لحظه ‌هم مشاور رئیس جمهور است و در جای حسّاسی مثل کتابخانه ‌ملّی که کانون فرهنگ ماست، تلاش می‌کند.⁽⁹⁾ چطور اینها به خودشان این ‌جرأت را می‌دهند که این‌گونه تحلیل کنند که مردم به روحانیّت و یاران انقلاب ‌پشت کرده‌اند؟!

معلوم است که این سرشکستگی و شرمساری‌ را در بین ملّت‌های ‌خود باید با چنین تعبیراتی ]جبران کنند و[ خودشان را فریب بدهند. در دوران انتخابات بارها شما از مقام معظّم ولایت و رهبری شنیدید که گفتند: اصل اوّل برای ما حضور مردم در صحنه است. این برای ما اصل اولی بود. من همین جا در خطبه قبلی گفتم: آنهایی که ما را قبول ندارند، به پای صندوق ‌بیایند؛ یعنی، این قدر فکر می‌کردیم که باید روی حضور مردم و سیاسی‌ بودن مردم و شرکت مردم در تدوین سرنوشتشان تکیه کنیم که کردیم، درست ‌همانی که دنبالش بودیم.

بنابراین نفس همین انتخابات در این زمان و با این شرایط نشان از ثبات، آرامش، استقرار و ریشه‌دار و مردمی بودن انقلاب است که این را بالاخره یک ‌روز باید اعتراف کنند و خواهند کرد. مسئله مهمتر این است که در همین‌شرایط انتقال قدرت، جابجایی مسئولیت اجرایی و شرایط تبلیغات انتخاباتی، ایران با همان سرعت و مقداری بیشتر از گذشته مسیر سازندگی و پیشرفت اقتصادی و فنّی و علمی خودش را ادامه داده و یک لحظه هم در حرکتش رکود و رخوت پیش نیامده و شما این را بسیار مهم ببینید.

شما ببینید در کشورهای دیگر، حتّی پیشرفته، چند ماه قبل از انتخابات و چند ماه بعد از انتخابات و تا تشکیل کابینه جدید و مسلّط شدن، معمولاً امورکشور راکد می‌شود، و می‌گویند کارها را بگذارید بعد از انتخابات انجام دهید، امّا در ایران چه خبر بود؟ این بهترین سند ]برای[ استقرار و ثبات در کشور]است.[

من فهرستی از کارهایی که در دو ماه گذشته به ثمر رسیده برای شما می‌گویم: ما تقریباً از 15 فروردین، بعد از تعطیلات عید، کارهایمان را شروع‌کردیم. چند استان کارهایشان را رسمی اعلام کردند و چند استان هم آماده‌اندکه در روزهای بعد اعلام می‌شود.

مجموعه طرح‌هایی که در همین مدّت کوتاه دو ماه با حضور خود من به ‌افتتاح رسیده، بیش از 5 هزار میلیارد تومان است که اصلاً ناظران بین‌المللی ‌نمی‌توانند در کشوری مثل ایران و با این وسعت و جمعیّت تصوّر کنند.

خوشبختانه اخیراً بانک جهانی با اینکه همه حقایق را نگفته، گزارشی داده که آن گزارش خیلی برای ما افتخارآمیز است.⁽¹⁰⁾ رسانه‌های ما باید روی این گزارش بیشتر کار کنند. ایران را از لحاظ پیشرفت ‌اقتصادی و رونق اقتصادی و شرایط زندگی هفدهمین کشور دنیا معرّفی کرده است. شما می‌دانید که چقدر کشورهای بزرگ و نیرومند در دنیا هستند! ارقامی را که داده، ببینید. البته یک ‌مقدار هم احتیاط کرده که زیادی نگوید و کم گفته است.

اما طرح‌هایی که در همین دو ماه بوده است: در تبریز ما چهارصد میلیارد تومان طرح افتتاح کردیم، پتروشیمی و سد و چیزهایی دیگر در فروردین افتتاح شدند و ]به[ همین مبلغ هم طرح‌هایی به زودی افتتاح می‌شود؛ طرح آبرسانی از زرّین رود و تبریز که بزرگترین طرح آبرسانی خاورمیانه است و چند سدّ دیگر. ⁽¹¹⁾

در زنجان صنعت روی ما به نتیجه رسید که از افتخارات فن‌آوری کشور ماست. چیزی را که به ما نمی‌دادند، با طرّاحی و ساخت و آزمایش به‌تولید انبوه رساندیم. کارخانه صنعت روی با یکصد هزار تن محصول در روز افتتاح شد و به سرعت داریم از سرمایه عظیم معادن روی‌ استفاده می‌کنیم. ⁽¹²⁾

در اصفهان طرح پالایشگاه قطران⁽¹³⁾  و توسعه فولاد مبارکه⁽¹⁴⁾  را به ثمر رساندیم‌که مجموعه آن حدود 500 میلیارد تومان است. قطران خودش در تاریخ ‌اقتصادی و فنّی ما یک انقلاب است؛ چون محصولی از ذغال سنگ است و ترکیباتی شبیه نفت دارد و تا به حال هیچ سابقه صنعتی در ایران نداشته است.

از پیش از انقلاب ذغال سنگ در ذوب آهن اصفهان می‌سوخت و کک می‌شد و این ماده را می‌گرفتند و در بیابان و ده کیلومتر آن طرف‌تر از کارخانه درحوضچه‌های خاکی می‌ریختند که فقط محیط زیست را خراب می‌کرد و هیچ نفعی نداشت. ما پالایشگاهی ساختیم که می‌‌توان بیش از سه هزار محصول از همین قیر آلوده سیاه رنگ و مزاحم گرفت. ما اوّلین پالایشگاه را با 18 محصول ساختیم و ساخت دومین پالایشگاه را در طبس طرّاحی کردیم که در اوج‌ حرکت می‌تواند محصولات فراوان شبیه نفت به کشور ما بدهد.

در مازندران طرح عظیم سدّ شهید رجایی را افتتاح کردیم⁽¹⁵⁾  که از افتخارات سدسازی است و به زودی – در چند روز آینده- کارخانه بزرگ تولید کاغذ⁽¹⁶⁾ و یک سدّ بزرگ دیگر افتتاح می‌شود که مجموعاً بیش از 400 میلیارد تومان هزینه شده است. کانال سراسری آب از رامسر تا گنبدکاووس در حال‌ اجراست که قسمتی از آن در سفر ما شروع شد که فکر می‌کنم هیچ وقت در ایران چنین تفکّری نبوده است.

در یزد طرح «چادرملو»⁽¹⁷⁾ و طرح‌های فراوان صنعتی در یک روز به بهره‌برداری رسیدند که یکی از آنها یک کارخانه حسّاس با ماشین شتاب‌دهنده الکترون است که آثار فراوان محصولات ارزشمند هسته‌ای را برای ما دارد. ما سومین کشور در همه دنیا هستیم که از این ماشین استفاده می‌کند که چهارمین و پنجمین آن آلمان و بلژیک خواهند بود.

قبلاً سوئیس، فرانسه و آمریکا داشتند. این کارخانه خیلی بزرگ نیست، امّا فوق‌العاده ارزشمند و یک گام باارزش است که با حدود 300 میلیارد تومان به بهره‌برداری رسید.

به زودی کارخانه عظیم فولاد آلیاژی⁽¹⁸⁾ را افتتاح‌ خواهید کرد که صنعتگران ما می‌دانند فولاد، مخصوص آلیاژی چه نقشی ‌در کشور دارد!، چه وابستگی‌هایی از این ناحیه داریم! و چه نعمتی است! آن هم با ظرفیت نهایی حدود 400 هزار تن و با سرمایه‌گذاری 300 میلیارد تومان و خیلی چیزهای دیگر که در یزد خواهد بود. مثل طرح انتقال آب از زاینده‌رود به‌ یزد و کارخانه تولید کود فسفات و تولید روی که تا آخر امسال و یا اوایل سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

در بندرعباس که همین یکی، دو روز پیش برگشتیم^[5]، طرح آلومینیوم المهدی افتتاح شد. اهمیّت آن نه به این خاطر است که در نهایت 300 هزار تن‌آلومینیوم تولید می‌کند؛ بلکه به این دلیل است که خودمان این را ساختیم. خودم دیدم زیر سالنی بزرگتر از محوطه چمن دانشگاه^[6] 240 دیگ تولید آلومینیوم که همه‌اش ساخت ایران است، جمع شده و هر دیگش‌یک کارگاه کوچک است. تمامش را صنعتگران ما ساختند. کاری که بنا بود ‌برای هر تنش 7 هزار دلار ارز از ما بگیرند، با کمتر از دو هزار دلار برای هر تن، خودمان به ثمر رساندیم و امروز در دنیا جزو رقبای جدّی تولید آلومینیوم و ساخت خطوط آلومینیوم شدیم. وقتی آن را دیدم، خداوند را شکر کردم.

در همانجا طرح عظیم‌تر کشتی‌سازی خلیج‌فارس را افتتاح کردیم که ساخت آن قبل از انقلاب به‌ دست خارجی‌ها شروع شده بود، اما آنها رها کردند و رفتند و امروز با امکانات‌ خودمان آن را تکمیل کردیم. امروز ما کشتی‌ساز و کشتی‌تعمیرکن هستیم. شهرک صنایع دریایی را در آنجا ساختیم که حتماً در فیلم‌های تلویزیون دیدید که چه عظمتی دارد! بیش از 200 میلیارد تومان در آنجا هزینه کرده‌ایم و امروز به ثمر رسیده است.

در کنار آن طرح‌های عظیم سازه‌های دریایی ]است[ که استکبار خیال می‌کرد هیچ کس نمی‌تواند انحصار آنان را بشکند و از دستشان بیرون بیاورد. چون سکّوهایی که در دریا ساخته می‌شود و حفّاری‌هایی که در عمق آبهای دریا می‌شود، باید در طوفان‌های دریا هم مقاومت کند تا ساخته شود. خطوط انتقال نفت و گاز از کف دریا به بیرون و تجهیزاتی که بالای چاه در دریا لازم ‌است، آن قدر پیچیده است که آنها همیشه ده برابر قیمتش را از کشورهایی مثل ‌ما می‌گرفتند و آن را رازمگوی خودشان می‌کردند و هیچ کس نمی‌توانست به‌این محوطه و محدوده نزدیک بشود و از آن خط قرمز عبور کند.

اما من در کشتی‌سازی بندرعباس دیدم که سکّوهای عظیم را همین جوان‌ها و نیروهای فنّی خودمان ساخته‌اند و آماده است که به دریا برود که واقعاً انقلابی ‌در صنعت صنایع دریایی در کشور شماست.

از یک محاسبه کوتاه عرض می‌کنم: همین طرح‌هایی که الان در دست ما هست، همین‌هایی که الان در دست ما و در دریا هست، بیش از 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد. اگر این را نداشتیم، همه ده میلیارد دلار را می‌بایست به خارج می‌دادیم؛ یعنی 3 هزار میلیارد تومان ‌را به خارجی‌ها می‌دادیم تا آنها بیایند و بسازند. همه اینها را خودمان می‌سازیم. حتّی خارجی‌ها امروز اگر بخواهند در قطر هم کار کنند، به صرف آنهاست که بیایند سازه‌هایشان را از اینجا ببرند و بسازند؛ چون ارزان‌تر تمام می‌شود. اگر مناقصه‌ای بگذارند، ما برنده می‌شویم و کلّی برای کشور ارزش اقتصادی دارد و بیش از ارزش اقتصادی، ارزش فنّی، علمی و استقلال‌زایی دارد که این برای‌بنده زیباتر است، گرچه همه زیبا هستند.

در بندر خمیر که جای کوچک و یک روستای محقّر است و مردمش از قرون گذشته همیشه با صید چند ماهی به صورت سنّتی زندگی فقیرانه‌ای داشتند و یا با قاچاق زندگی می‌کردند، شاهد به ثمر رسیدن کارخانه عظیم 6 هزار تنی در فاز اوّلش برای تولید سیمان بودیم که هیچ کس باور نمی‌کرد که در جایی مثل بندر خمیر چنین صنعتی بتواند پا بگیرد و یا در همین ‌دوران بتوان ساخت.

آن روستا تبدیل به یک شهر خوب شده و وقتی بچّه‌هایشان آمدند و شروع سازندگی را در آنجا دیدند، من عمیقاً لذّت بردم و خدا را شکر کردم که ‌این بچّه‌ها که سرنوشتشان معلوم نبود، امروز فرهنگ سازندگی و توسعه ‌وجودشان را این‌گونه تسخیر می‌کند و هنرمندانه سرود اجرا می‌کنند. نمی‌شود آدم همین جوری اجرا کند، این‌طوری که آنها اجرا کردند، باید با ایمان حرف بزنند، چون در روستای خودشان این واقعیت را لمس‌کردند.

 همانجا 450 میلیارد ریال هزینه طرح‌های مخابراتی شد که به ثمر رسید. الان مخابرات ما تا عمق دریا به شبکه جهانی فیبر نوری در کف دریا وصل شد که پیشرفت ‌صنعت را به رأی‌العین دیدیم. در همان هرمزگان چند روز دیگر پالایشگاه ‌عظیم نفت را خواهید داشت که بیش از هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده ‌است، چیزی که واقعاً از افتخارات انقلاب و متعلّق به این دوران سازندگی و همّتی است که این بچّه‌های خودمان دارند.

برای بازدید از جرثقیل‌های سنگینی که صنعتگران ‌خودمان برای تخلیه یا بارگیری در کشتی‌ها ساخته بودند، به بندر شهید رجایی رفتم. واقعاً آنجا دلم‌ می‌خواست خدا را شکر و سجده کنم که جلوی همراهان این کار را نکردم. می‌بینم کاری که لب دریا ]شده[ قبلاً نیازمند خارجی‌ها بودیم. یک کشتی که وارد می‌شد، برای تخلیه‌اش آن قدر معطّل می‌شد که مبلغ زیادی ‌به‌عنوان «دموراژ»^[7] از ما می‌گرفتند؛ حتی گاهی بیش از باری که آورده بودند، به خاطر معطّلی کشتی از ما می‌گرفتند.

نیروهای جوان ایرانی جرثقیل‌هایی ساخته‌اند که خیلی بهتر از موارد مشابه است که‌کارخانه‌های بزرگ دنیا می‌سازند. هم مکنده‌ها را که غلّات را از کشتی می‌مکد و هم جابجاکننده‌ها که نصب کرده بودند و من برای تشکّر از آنها رفتم.

بندری که‌ در بهترین شرایط 13 میلیون تن می‌توانست حمل و نقل کند، امروز می‌تواند با همین تجهیزات 30 میلیون تن را بارگیری و پیاده کند که این  نشان ‌دیگری ز وسعت کار است.

در خراسان، شهر امام رضا(ع) - محور زندگی همه ما - نیروگاه عظیم سیکل‌ ترکیبی نیشابور⁽¹⁹⁾ و سدّ بسیار مهمّ شهید یعقوبی⁽²⁰⁾ تربت حیدریه را افتتاح کردیم. در کنار آن نیروهایمان آماده ساخت بیش از 25 هزار خانه تخریب شده در زلزله هستند که‌ امیدواریم تا زمستان سرپناهی برای همه بسازند.

طرح بسیار عظیم فولاد خراسان⁽²¹⁾ را داریم که کارش را به سرعت و با بیش از 200 میلیارد تومان ‌سرمایه‌گذاری دارند انجام می‌دهند. طرح‌های ‌بزرگتری مثل راه‌آهن بافق - مشهد⁽²²⁾، راه‌آهن سنگان به نیشابورو استحصال‌ ذغال سنگ و پالایشگاه قطران در طبس⁽²³⁾ و طرح حسّاس تولید آلومینا از بکسید را در جاجرم⁽²⁴⁾ - این منطقه فوق‌العاده محروم- داشتیم که 300 میلیون دلار سرمایه‌گذاری‌ شده است. همچنین طرح‌های خیلی فراوان دیگری که همه در مدت 2 ماهی که خدمتتان عرض کرده‌ام، به ثمر رسیده‌اند.

انقلاب و سازندگی که به این سرعت اتفاق افتاده، مال همین دو ماه نیست و تا آینده دور همین فضا را می‌بینم. تا آخر برنامه، هر 45 روز یک کارخانه‌ بزرگ سیمان افتتاح می‌شود. از 30 کارخانه‌ای که داریم ‌می‌سازیم، 10 مورد را افتتاح کرده‌ایم و 20 مورد دیگر مانده که باید افتتاح شوند.

هر 40 روز یک سدّ بزرگ افتتاح می‌کنیم. هر روز 7 مدرسه می‌سازیم. براساس برنامه -که الان در اختیار است - هر روز 6 هزار شماره تلفن به مردم ‌می‌دهیم و بقیه مسائل هم این‌گونه است. این حرکت را در یک افق دور ‌هم می‌بینید.

این ایران است، این انقلاب اسلامی است، قبلش در افغانستان هم انقلاب شده بود. قبل‌تر از آن در پاکستان و عراق هم انقلاب شده بود. در الجزایر هم انقلاب شده بود. در خیلی جاهای دیگر هم انقلاب شده بود. همه کشورهای شمال ما ‌انقلاب کرده بودند، اما این حرکت، این وسعت سازندگی، این حرکت اخلاقی و این ‌وسعت تعلیمات که هست، این فن‌آوری‌های نوین که هر روز که می‌گذرد،یک فنّ جدید وارد کشور شما می‌شود یا اختراع می‌کنند و یا از جای دیگری ‌می‌گیرند و کپی می‌کنند و در کشور جریان دارد، بی‌نظیر است.

همین چند موردی که من گفتم، مثل طرّاحی و ساخت صنعت آلومینیوم و طرّاحی و ساخت صنایع مربوط به ژن و بیوتکنولوژی از افتخارات ایران است. به خصوص که مدیر آن یک خانم تحصیلکرده است، در قشم یکی از کارهایم همین بود که رفتم و این مرکز را افتتاح کردم.

از منابع حیاتی خلیج فارس؛ از جلبک‌ها، از مرواریدها و از مرجان‌ها، چیزهایی را کشف کردند ‌که امروز در دنیا نقش حیاتی در غذا، صنعت و دارو دارد و جدّاً در انحصار چند کشور پیشرفته دنیاست. محقّقین ما به مدیریت همین خانم دکتر، آنجا را کشف کردند. مرکز تحقیقاتش اوّلین محصولش را داده که بعضی‌ها معتقدند (چون این را اغراق می‌دانیم، خیلی نمی‌توانیم رویش تکیه کنیم) خلیج‌فارس‌ به خاطر سلامت محیط و فراوانی این مواد که به آنها اشاره کردم، در این بخش‌ها می‌تواند همه دنیا را اداره کند.

به هر حال خدا را شکر می‌کنیم که در چنین فضایی تنفّس می‌کنیم، در میان چنین مردمی زندگی می‌کنیم، در چنین کشوری متولّد شده‌ایم و با دینی سروکار داریم که این‌طور می‌تواند سازنده و برای رشد، تربیت و کمال مردم خلاق باشد. خدا را شکر می‌کنیم که این قدرت انقلابی اسلام را بعد از  14 قرن در زمان ما با همّت امام راحلمان و هدایت رهبر عظیم‌القدرمان در اختیار مردممان گذاشته است.

بسْمِ اللهّ الرَّحمنِ الرَّحیمْ

قُلْ هُوَ اللهُ اَحَد/ اللهُ الصَّمَد/ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یولَد/ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوَاً اَحَدْ

پی نوشت ها:

1- قاریان و راویان اختلاف قرائت عبارتند از:

2- نام: موسی‌بن‌جعفر، کنیه: ابو ابراهیم، القاب: کاظم، صابر، صالح، امین و در میان شیعیان به «باب الحوائج» معروف است، تاریخ ولادت: هفتم ماه صفر سال 128 هجری. (برخی نیز سال 129 را ذکر کردند)، محل تولد: ابواء (منطقه‏ای در میان مکه و مدینه)، مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، در شوال 148 هجری تا رجب سال 183 هجری، به مدت 35 سال. ( در سن بیست سالگی به امامت رسید) تاریخ و علت: 25 رجب سال 183 هجری( در سن 55 سالگی) به‏ وسیله زهری که در زندان سندی بن شاهک به دستور هارون ‏الرشید به آن حضرت خورانیده شد، محل دفن: مکانی به نام مقابر قریش در بغداد (در سرزمین عراق) که هم اکنون به «کاظمین» معروف است.

رویدادهای مهم زمان امام موسی کاظم(ع):

- شهادت امام جعفر صادق(ع) به دست منصور دوانیقی، در سال 148 هجری.

- پیدایش انشعاباتی در مذهب شیعه، مانند: اسماعیلیه، اَفْطَحیه و ناووسیه و معارضه آنان با امام در مسئله امامت.

- ادعای امامت و جانشینی امام جعفر صادق(ع)، توسط عبدالله اَفْطَحْ، برادر امام موسی کاظم(ع) و به وجود آوردن مذهب افطحیه در شیعه.

- مرگ منصور دوانیقی، در سال 158 و خلافت ابوعبدالله مهدی عباسی

- احضار امام به بغداد و زندانی نمودن ایشان و تداوم آن در دوران حکومت هادی عباسی.

- دستور هارون‏الرشید، در سال 179 هجری برای دستگیری امام در مدینه و فرستادن آن حضرت به زندان عیسی بن جعفر در بصره، زندان فضل بن ربیع در بغداد؛ زندان فضل بن یحیی برمکی و سرانجام زندان سندی بن شاهک.

- شهادت امام در 25 رجب سال 183 هجری و انتقال پیکر مطهر به جِسر (پل) بغداد و فراخوانیِ مردم برای دیدن آن توسط مأموران هارون‏الرشید.

- انزجار سلیمان بن جعفر بن منصور دوانیقی از تحقیر پیکر امام توسط مأموران حکومتی، و دستور او به تجهیز و تکفین مناسب شأن پیکر آن حضرت و خاک سپاری در مقابر قریش بغداد.

3- شرح زندگانی این امام همام در پی نوشت شماره (2) خطبه‌های جمعه 23 فروردین در همین مجموعه آمده است.

4- حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی، در سال ۱۳۱۵ (هجری قمری) در نجف به دنیا آمد. پدرش سیدشمس‌الدین محمود مرعشی از بزرگان فقهای دوران خود بود. سید شهاب‌الدین پس از فراگیری مقدمات علوم اسلامی، در نجف، در درس خارج فقه و اصول آقا ضیاء عراقی، شیخ احمد کاشف‌الغطا حاضر شد و از محضر آنان بهره‌های فراوان برد.

او در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد. مرعشی نجفی در نجف، کاظمین، کربلا، سامرا، قم، تهران و کرمانشاه تحصیل کرد و از محضر استادانی چون حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی استفاده برد. در طول بیش از هفتاد سال تدریس در حوزه علمیه قم، شاگردان زیادی تربیت کرد که از آن جمله‌اند: سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری و محمد مفتح.

نزدیک به هشتاد سال به تدریس و تربیت شاگرد، تألیف و تصنیف گذرانده و آثار خیریّه فراوانی به وجود آورده و سرانجام در هفتم صفر 1411 ق پس از ادای نماز جماعت مغرب و عشاء دیده از جهان فرو بست.

5- پس‌ از گذشت‌ حدود چهار ماه‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران‌، امام‌خمینی‌ در 26 خرداد 1358، ضرورت‌ تشکیل‌ جهاد سازندگی‌ را به‌ منظور آبادانی‌ روستاها اعلام‌ کرد. در پی‌ این‌ پیام‌، جهاد سازندگی‌ در 27 خرداد تشکیل‌ شد. در 27 شهریور 1358، اساسنامه‌ جهاد به‌ تصویب‌ هیأت‌ وزیران‌ رسید. طبق‌ اساسنامه‌، هدف‌ از تشکیلِ جهاد سازندگی‌، بسیج‌ امکانات‌ و استعدادهای‌ مردم‌ و دولت‌ برای‌ همکاری‌ در امور تهیه‌ و اجرای‌ سریع‌ طرح‌های‌ سازندگی‌ باتوجه‌ و تأکید بر نیازهای‌ روستاها و نقاط‌ دورافتاده‌ مملکت‌ اعلام‌ گردید.

در اواخر 1358 ش‌، پس‌ از استعفای‌ دولت‌ موقت‌، جهاد سازندگی‌ تحت‌ نظر شورای‌ انقلاب‌ در آمد و به‌ صورت‌ نظام‌ شورایی‌ اداره‌ شد.

جهاد سازندگی‌ تا 1362 ش‌ نهادی‌ دولتی‌ محسوب‌ نمی‌شد، اما انجام‌ کارهای‌ زیربنایی‌ و تولیدی‌، اهتمام‌ به‌ مشارکت‌ در سیاست‌گذاری‌های‌ کشور و مهم‌تر از همه‌ تلاش های‌ بی‌وقفه‌ آن‌ سبب‌ شد تا به‌ وزارتخانه‌ تبدیل‌ شود. بدین‌ منظور، مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ در آذر 1362 لایحه‌ تشکیل‌ وزارت‌ جهاد سازندگی‌ را تصویب‌ کرد. وزارت‌ جهاد سازندگی‌ از 1363 ش‌ عهده‌دار وظایف‌ جدید، از جمله‌ نظارت‌ و سرپرستی‌ سازمان‌ امور عشایر در 1363 ش‌، صنایع‌ روستایی‌ و دستی‌ در 1364 ش‌، شرکت‌ سهامی‌ شیر در 1365 ش‌ و شیلات‌ و فرش‌ در 1366 شد‌. در مهر 1369، مسئولیت‌ دو بخش‌ گسترده‌ امور دام‌ و منابع‌ طبیعی‌ به‌ وظایف‌ جهاد سازندگی‌ افزوده‌ و در مقابل‌ از برخی‌ وظایف‌ کوچک‌ در زمینه‌های‌ مختلف‌ کاسته‌ شد که‌ دو سال‌ پس‌ از تشکیل‌ وزارت‌ جهاد سازندگی‌، لایحه‌ مقررات‌ مالی‌، اداری‌ و استخدامی‌ آن‌ به‌ تصویب‌ مجلس‌ رسید.

جنگ‌ عراق‌ با ایران‌، زمینه‌های‌ فعالیت‌های‌ جهاد را متحول‌ کرد و بر مقدار آن‌ افزود. جهاد طی‌ هشت‌ سال‌ جنگ‌، برای‌ جمع‌آوری‌، ارسال‌ و توزیع‌ کمک‌های‌ مردمی‌ به‌ جبهه‌ها، «ستاد پشتیبانی‌ جنگ‌ جهاد سازندگی‌ استان‌ و شهرستان‌» را تشکیل‌ داد و با چهل‌ گردان‌ مهندسی‌ ـ رزمی‌ و چهار قرارگاه‌ عملیاتی‌ و پشتیبانی‌ در تمامی‌ مراحل‌ دفاع‌، حضور داشت‌. وظایف‌ محول‌ به‌ جهاد سازندگی‌، در طول‌ جنگ‌، پشتیبانی‌ امور مهندسی‌ جبهه‌ و بازسازی‌ و نوسازی‌ مناطق‌ جنگ‌زده‌ بود. طراحی‌ و ساخت‌ طولانی‌ترین‌ پل‌ شناور جهان‌ (پل‌ خیبر) به‌ طول‌ چهارده‌ کیلومتر، که‌ ارتباط‌ بین‌ جزایر مجنون‌ و ساحل‌ هور را امکان‌پذیر می‌ساخت‌، نمونه‌ای‌ از عملیات‌ برجسته‌ جهاد سازندگی‌ به‌شمار می‌آید (ایروانی‌، ص‌ 225ـ226، 229؛ 20 سال‌ تلاش‌ برای‌ سازندگی، ص‌ 144).

پس‌ از پایان‌ جنگ‌، جهاد سازندگی‌ به‌ بازسازی‌ مناطق‌ جنگ‌زده‌ پرداخت‌ ودر 1375 ‌ طرح‌ بسیج‌ سازندگی‌ را به‌ منظور بهره‌گیری‌ از توانایی‌های‌ جوانان‌ تحصیلکرده‌ در رشته‌ کشاورزی‌ و نیز تأمین نیروی‌ انسانی‌ در بخش‌ ترویج‌ و توسعه‌ روستایی‌ مطرح‌ کرد که‌ نخستین‌ مرحله‌ آن‌ در 1378 ش‌ با به‌کارگیری‌ نیروهای‌ فارغ‌التحصیل‌ کشاورزی‌ در دوره‌ نظام‌ وظیفه‌ به‌ اجرا درآمد ( 20 سال‌ تلاش‌ برای‌ سازندگی‌، ص‌ 39ـ41).  جهاد سازندگی‌ به‌ منظور برقراری‌ پیوند بین‌ فعالیت‌های‌ اجرایی‌ با مراکز تحقیقاتی‌، اقداماتی‌ کرد؛ از جمله‌ راه‌اندازی‌ شش‌ مؤسسه‌ تحقیقاتی مادر شامل‌ رازی‌ (فعال‌ در زمینه‌ تولید واکسن‌های‌ پزشکی‌ و دامپزشکی‌)، جنگل‌ و مرتع‌، دامپروری‌، شیلات‌، آبخیزداری‌ و مهندسی‌، مرکز اطلاع‌رسانی‌ و خدمات‌ علمی‌ جهاد سازندگی‌ به‌ عنوان‌ نخستین‌ مرکز اطلاع‌رسانی‌ علمی‌ کشور (تأسیس‌ 1372 ش‌) و مؤسسه‌ آموزش‌ عالی‌ علمی‌ ـ کاربردی‌ جهاد سازندگی‌.

6- صنایع دستی پس از جنگ جهانی دوم با محتوای هنری و فرهنگی مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفت و ۱۰ ژوئن (۲۰ خرداد) سال ۱۹۶۴ میلادی، نخستین کنگره جهانی با شرکت مسئولان اجرایی استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران بیش از ۴۰ کشور جهان در نیویورک برگزار شد که در قطعنامه پایانی این کنگره، تأسیس شورای جهانی صنایع دستی به عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب شد.

با تأسیس سازمان ملل متحد، محافظت از میراث‌های فرهنگی بشری بر عهده «یونسکو» یا «سازمان تربیتی- علمی و فرهنگی ملل متحد» گذاشته شده است که از سال ۱۹۶۴ میلادی با تأسیس «شورای جهانی صنایع دستی»، در قالب یکی از ارگان‌های وابسته به یونسکو، صنایع دستی و سنتی به صورت بخشی از حیات فرهنگی اقتصادی ملل مورد توجه قرار گرفت. ایران نیز از سال ۱۳۴۷ (۱۹۶۸ میلادی) توسط سازمان صنایع دستی ایران به عضویت شورای جهانی صنایع دستی و به تبع آسیایی بودن به عضویت مجمع آسیا و اقیانوسیه شورا درآمد

7- در پی قیام 15 خرداد 42 مردان عارف و پارسایی مانند صادق امانی که سالیان درازی بود دارای تشکل خاص مذهبی بودند و همراه دیگر گروه‌های مذهبی، جمعیت موتلفه اسلامی را پدید آورده بودند، بر آن شدند سازمانی چریکی به عنوان شاخه نظامی جمعیت تشکیل دهند. اعضای اصلی این سازمان: صادق امانی، محمد بخارایی، مرتضی نیک‌نژاد و رضا هرندی بودند. سازمان یادشده پس از مطالعات و بررسی‌ها به خطوط کلی استراتژی مبارزه مسلحانه و دست زدن به ترورهای دسته‌جمعی مهره‌های رژیم شاه،‌به عنوان نقطه شروع عمل مسلحانه، ایمان پیدا کردند و با اعدام انقلابی حسنعلی منصور به این باورمندی خود جامه عمل پوشانیدند. حسنعلی منصور، نخست‌وزیر شاه در ساعت ده صبح روز پنج‌شنبه، اول بهمن‌ماه 1343 در هنگام پیاده شدن از ماشین در میدان بهارستان، در مقابل مجلس شورای ملی مورد حمله محمد بخارایی قرار گرفت. رضا هرندی و مرتضی نیک‌نژاد نیز در صحنه حضور داشتند و محمد بخارایی را همراهی می‌کردند و بنا داشتند که اگر تیر بخارایی به هدف اصابت نکرد، بی‌درنگ وارد عمل شوند و به اعدام انقلابی منصور دست بزنند. به دنبال تیراندازی محمد بخارایی، مرتضی‌نیک‌نژاد نیز چند تیر هوایی شلیک می‌کند تا گارد محافظ را به وحشت افکند و زمینه گریز بخارایی را از صحنه فراهم سازد. شلیک تیرهای هوایی از سوی نیک‌نژاد، محافظان نخست‌وزیر را تا آن پایه به وحشت می‌اندازد که بخارایی را رها می‌کنند و راه گریز را در پیش می‌گیرند. محمد بخارایی، هنگام فرار زمین می‌خورد و توسط مامورانی که در اطراف مجلس شورای ملی نگهبانی می‌دادند؛ دستگیر می‌شود.

شهید بخارایی در دادگاه در بیان علت ضرب دو گلوله به منصور علیرغم اینکه گلوله اول به شکم وی، منصور را از پا انداخته بود، می‌گوید: گلوله دوم را به حنجره‌ای که به مرجع تقلید اهانت کرده است؛ زدم.

دفاعیات دیگر شهدا در دادگاه نیز نشان دهنده هدف اعضای موتلفه اسلامی در حاکمیت اسلام در کشور بود. رژیم ستمشاهی پهلوی که از اقدام اعضای موتلفه اسلامی سخت وحشت زده شده بود در دادگاه نظامی چهار نفر از اعضای موتلفه اسلامی شهیدان امانی، بخارایی، صفار هرندی و نیک نژاد را به اعدام محکوم کرد و حکم این 4 شهید نیز در سحرگاه 26 خرداد1344 در پادگان حشمتیه تهران به اجرا در آمد و نکته قابل توجه در این خصوص اتفاقی است که بیش از 30 سال بعد در این محل افتاد؛ در محل شهادت این شهدا مسجدی بنا شد که با نظر رهبر معظم انقلاب مسجد جهاد نام گرفته است و ستاد کل نیروهای مسلح که مسجد در آن واقع شده، چند سال بعد متوجه شدندکه این مسجد محل شهادت شهدای 26 خرداد 44 بوده است.

8- طرفداران حزب حاکم گلکار در راهپیمایی خیابانی خود با حامیان  حزب اسلام‌گرای توسعه متحد در جاکارتا به زدوخورد پرداختند.

به گزارش روبتر از جاکارتا، شاهدان گفتند حدود 10 هزار نفر از طرفداران دو حزب با یکدیگر درگیر شدند. نیروهای پلیس ضدشورش با بستن خیابان‌های منتهی به صحنه درگیری‌ها و استفاده از گاز اشک‌آور، باتون پلاستیکی و شلیک هوایی دو طرف را پراکنده کردند.

9- روز دوم خرداد سال 1376 ستاد انتخابات وزارت کشور با اعلام اینکه آقای سیدمحمد خاتمی 05/ 96 درصد از آرای مأخوذه را کسب کرده اند، ایشان را به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.

بنابر آمار نهایی ستاد انتخابات وزارت کشور از کل 29 میلیون و 76 هزار و هفتاد رأی مأخوذه آقای سیدمحمد خاتمی با کسب 20 میلیون و 78 هزار و 178 رأی اکثریت قاطع را به دست آورده‌اند.

بنابراین گزارش آقای علی‌اکبر ناطق نوری 7 میلیون و 242 هزار و 859 رأی، آقای زواره‌ای 771 هزار و 460 رأی و آقای ری‌شهری 742598 رأی به دست آورده‌اند.

ستاد انتخابات اعلام کرد این نتایج مربوط به 264 شهرستان و 33178 شعبه اخذ رأی بوده است.

این ستاد آرای باطله را 240 هزار و 966 رأی اعلام کرد.

به گزارش ستاد انتخابات همچنین از مجموع 67831 برگ رأی مأخوذه در نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، آقای سیدمحمد خاتمی 50342 رأی را به دست آورده است.

10- به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و به نقل از رویتر «میشل کامدوسو» رئیس صندوق بین‌المللی پول ایران را به خاطر رشد اقتصادی کشور تحسین کرد. همچنین در جدیدترین گزارش صندوق بین‌المللی پول با عنوان «دور نمای اقتصادی جهان» جایگاه ایران را هفدهم و اقتصاد آن را در حال رشد توصیف کرد. (روزنامه جمهوری اسلامی؛ چهارشنبه 10 اردیبهشت)

11- هدف این طرح، تأمین آب مشروب شهر تبریز از طریق رودخانه زرینه رود واقع در شهرستان میاندوآب به فاصله 180 کیلومتری از شهر تبریز می‌باشد. این پروژه مشتمل بر اجرای این موارد است: دو باب مخزن بتنی زیرزمینی هر یک به ظرفیت 000 75 مترمکعب؛ سه باب مخزن بتنی زیرزمینی به ظرفیت 000 20 مترمکعب، یازده باب مخزن بتنی زیرزمینی هر یک به ظرفیت 10000 مترمکعب؛ پنج باب تلمبه خانه بتنی در طول مسیر هر یک به ظرفیت پمپاژ 5 مترمکعب در ثانیه و  محوطه سازی مخازن و تلمبه خانه‌ها در 13منطقه با اجرای دیوار محوطه، ساختمانهای جنبی، ساختمان شیرخانه‌ها و سایر سازه‌های مرتبط با ساختمان‌های اصلی

12- معدن سرب و روی انگوران و کارخانه تولید سرب و روی انگوران در (دندی) استان زنجان؛ بزرگ‌ترین تولید کننده سرب و روی ایران و بزرگ‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه است که  معدن سرب و روی انگوران واقع در شهرستان ماهنشان و در ۱۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهر زنجان واقع شده است. این معـدن در موقعیت ۳۶درجه و ۳۷ دقیقه شمالی و ۴۷ درجه و ۲۴ دقیقه شرقی واقع است. نزدیکترین روستا به معدن روستای قلعه جوق با جمعیت ۲۰۰ نفر و نزدیکترین شهر به آن دندی با جمعیت دو هزار نفر می‌باشد. راه اصلی دسترسی (زنجان، دندی، معدن) دارای مسافتی در حدود ۱۲۰ کیلومتر است. اختلاف درجه حرارت در شبانه روز و همچنین بین فصول سرد و گرم در محل معدن زیاد است. تعداد شاغلین مجتمع معدنی انگوران به طور متوسط ۵۰۰ نفر می‌باشد. میزان ذخایر معدن انگوران در قسمت روباز هشت میلیون تن و در بخش زیرزمینی چهار میلیون تن روی با عیار بالا ست. با احتساب استخراج سالانه یک میلیون تن ماده معدنی؛ باقی مانده معدن انگوران ۱۲ سال دیگر تمام می‌شود. معدن «انگوران» ازنظر عیار بالای فلز محتوی، از معادن نادر در جهان است. کاربردهای فلز سرب: استاندارد وزن، ضرب سکه، مجسمه سازی، دیوارهای ضد آب و آستری سازی، زیور آلات، لنگر سازی و مهرسازی و نیز در قرن بیستم، با ظهور خود رو، مواد شیمیایی و صنایع ماشینی، کاربرد سرب به عنوان افزودنی نرم کننده سوخت، آلیاژهای بلبرینگ و لوله کشی، باتری‌های ذخیره کننده و ابزارهای شیمیایی گسترش فراوان یافت. کاربردهای مدرن این عنصر شامل اسلحه سازی، تولید شیشه، عایق صدا و محافظ تشعشات در نیروگاه‌های اتمی می‌باشد. فلز روی پس از مس و آلومینیوم؛ از مهمترین و پرمصرف ترین فلزات غیرآهنی است و به خاطر خواص مطلوب آن، در صنایع متعدد مورداستفاده قرار می‌گیرد. کاربرد روی، بیشتردر گالوانیزه و آلیاژهای مختلف است.

13- پالایشگاه قطران ذغال سنگ (CTR) به عنوان بزرگترین پالایشگر قطران ذغال سنگ در خاورمیانه؛ در سال 1376 در اصفهان به بهره برداری رسید. گسترش ظرفیت تولید فرآورده های قطرانی و توسعه فرآیند ساخت؛ دو زمینه مهم مطالعاتی در بخش تحقیق و توسعه هستند. بکارگیری تکنولوژی روز و تجهیزات پیشرفته؛ تحت نظارت تیم متخصص فنی ما را قادر به تولید طیف وسیعی از محصولات قطرانی می‌کند که کاملاً با نیاز مصرف کنندگان در سراسر جهان همخوانی دارد. در راستای استراژی های جدید بازاریابی؛ فروش و خدمات؛ تا کنون مقدار قابل توجهی از محصولات ما به کشورهای مختلفی از جمله انگلستان؛ فرانسه؛ الجزایر؛ مصر؛ ترکیه؛ پاکستان؛ عربستان سعودی و هندوستان صادر شده است.

14- مجتمع فولاد مبارکه، در سال ۱۳۷۲ با ظرفیت تولید 4/2 میلیون تن در سال، در شهرستان مبارکه، اصفهان تأسیس گردید. این مجتمع در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی اصفهان در زمینی به وسعت ۳۵ کیلومتر مربع (۱۷ کیلومتر مربع سالن تولید) استقرار یافته است و دارای ظرفیت تولید سالانه 33/ 5 میلیون تن، انواع محصولات فولادی تخت گرم و سرد نوردیده، قلع‌اندود، گالوانیزه و رنگی از ضخامت 18/. تا ۱۶ میلیمتر می‌باشد. محصولات این شرکت شامل کلاف و ورق‌های گرم و سرد، کلاف‌های اسیدشویی، کلاف نوار باریک و تختال می‌باشد که مطابق با استانداردهای بین‌المللی و ملی فولاد تولید می‌گردد. محصولات فولاد مبارکه نیاز صنایع مختلف از جمله: صنایع خودروسازی، لوازم خانگی، لوله سازی، مخزن‌های تحت فشار، تجهیزات فلزی سبک و سنگین و غیره را تأمین می‌کند. محصولات این شرکت به بسیاری از کشورهای جهان در اروپا، آمریکای شمالی، خاوردور، آفریقا و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌شود.

15- سد بتنی دو قوسی با سرریز آزاد شهید رجایی که از آن با عنوان سد سلیمان تنگه نیز یاد می‌شود؛ با ۱۳۸ متر ارتفاع از پی و ۴۲۷ متر طول تاج و  ۲۷ متر عرض از پی و۷ متر عرض تاج، در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی ساری در جاده‌ای به سمت سمنان بعد از روستای تاکام و در نزدیکی روستاهایی چون ورکی و افراچال، در منطقه‌ای کوهستانی و سرسبز واقع شده‌ است. مطالعات ساخت این سد که در سال ۱۳۳۶ شروع شد؛ با شروع عملیات اجرایی آن در شهریور سال ۱۳۷۰ ادامه پیدا کرده و در سال ۱۳۷۵ نیز به پایان رسید. کاربری اصلی این سد تأمین آب کشاورزی زمین های اطراف و تأمین آب آشامیدنی است. علاوه بر آن نیروگاهی هم برای تولید برق در سد تعبیه شده است.کاربری شاخص دیگر آن جاذبه های تفریحی و اقامتی منطقه است. به طور کلی کاربری های این سد که حجم مخزن آن ۱۶۰ میلیون مترمکعب؛ مساحت دریاچه۵۲۰ هکتار و طول دریاچه۸۵۰۰ متر می‌باشد، عبارت است از: تأمین آب کشاورزی اراضی دشت تجن؛ تأمین محل تفرج منطقه‌ای؛ کنترل طغیان و جلوگیری از خسارات ناشی از سیل؛ تأمین آب آشامیدنی ساکنین محدوده طرح و تولید برق

16- مجتمع صنایع چوب و کاغذ مازندران با ظرفیت تولید سالانه 175 هزار تن انواع کاغذ شامل فلوتینگ، روزنامه و چاپ و تحریر؛ با استفاده از چوب آلات خارج از درجه، کاتین و هیزم در جنوب شهرستان ساری بین دو رودخانه تجن و سالار دره قرار دارد. خدمات مهندسی، تأمین تجهیزات، مواد و کمک های فنی جهت ساخت این مجتمع در سال 1370 با کنسرسیومی مرکب از شرکت‌های کانادایی، آلمانی و اطریشی منعقد و عملیات اجرایی آن در سال 1371 با همکار شرکت‌های انیکوتکنیک و تهران جنوب آغاز گردید.

17- کانسار چادرملو در سال 1319 توسط یک مهندس ایرانی به نام مهندس سبحانی و تحت نظر زمین شناس آلمانی به نام کومل شناسایی گردید. پژوهش‌های اولیه زمین شناسی در خلال سالهای 43-1342 با حفر تونل‌های اکتشافی انجام شد. اکتشافات کلی منطقه و مغناطیس سنجی هوایی که از سال 1347 در مساحتی به وسعت 40 هزار کیلومتر مربع آغاز شده بود، منجر به ثبت ناهنجاری (Anomaly) مغناطیسی در کل منطقه بافق، ساغند و زرند کرمان گردید. اکتشافات تکمیلی در سال‌های 1357-1352 انجام شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کانسار چادرملو به عنوان یک طرح مستقل مورد توجه قرار گرفت، در سال 1362 مذاکره برای ادامه مطالعات و طراحی تفصیلی با شرکت LKAB سوئد آغاز شد که به نتیجه نرسید.در سال 1365 مهندسین مشاور آلمانی شرکت E.B.E به منظور انجام مطالعات اولیه و طراحی تفصیلی انتخاب و قرارداد مهندسی فاز یک در سال 1365 و فازهای 2 و 3 در سال 1369 بین شرکت ملی فولاد ایران و مهندسین مشاور مذکور منعقد گردید. پس از انجام مطالعات فاز 1 مشاور مزبور، با تائید شرکت ملی فولاد ایران، روش فرآوری سنگ آهن چادرملو را از طریق جداکننده میدان ضعیف، جداکننده مغناطیسی میدان قوی، فلوتاسیون کنسانتره هماتیتی به منظور کاهش فسفر و بازیابی آپاتیت (کنسانتره فسفر) انتخاب و طراحی تفصیلی را بر اساس این روش آغاز نمود. به موازات فعالیت‌های مهندسی فوق، مجوز شروع عملیات اجرائی در اواخر سال 1368 از طرف سازمان برنامه و بودجه وقت صادر و طرح به اجرا گذاشته شد. معدن سنگ آهن چادرملو در قلب کویر مرکزی ایران، در دامنه شمالی کوههای خاکستری رنگ چاه محمد در حاشیه جنوبی نمک زار ساغند به فاصله 180 کیلومتری شمالی شرقی شهر یزد و 300 کیلومتری جنوب طبس قرار گرفته است. تولیدات اصلی شرکت کنسانتره، سنگ آهن دانه بندی شده (درشت دانه و ریز دانه) و کنسانتره آپاتیت می‌باشد. مصرف کنندگان محصول سنگ آهن، مجتمع‌های فولادسازی می‌باشند که به روش احیا مستقیم مبادرت به تولید محصولات فولادی می‌نمایند. بنابراین یکی از مزیت‌های مهم اقتصادی در تولید فولاد هر کشور، استفاده از سنگ آهن داخلی می‌باشد. در ایران مجتمع‌های فولادسازی، به خصوص فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان کاملاً از این مزیت برخوردار می‌باشند. با استفاده از سنگ آهن داخلی با توجه به ملاحظات موجود علاوه بر صرفه‌جویی‌های ارزی، زمینه کاهش عمده در قیمت محصولات فولادی را در این دو واحد فراهم می‌کند.

18- شرکت فولاد آلیاژی یزد از پیشرفته‌ترین و بزرگترین تولیدکنندگان انواع فولاد آلیاژی و مخصوص در ایران و خاورمیانه و یکی از مدرن ترین کارخانجات فولادآلیاژی دنیا با ظرفیت تولید سالیانه 140،000 تن در فاز اول و 200،000 تن در فاز دوم می­باشد که در سال 1376 به بهره برداری رسید. کارخانجات فولاد سازی، نورد مقاطع سنگین، نورد مقاطع سبک، عملیات حرارتی و تکمیل کاری این شرکت، مجهز به پیشرفته­ترین تجهیزات و برخوردار از بالاترین سطح دانش فنی روز دنیا، امکان تولید فولادهای آلیاژی و مخصوص را با بهترین کیفیت و منطبق با استانداردهای بین‌المللی میسر ساخته است. محصولات این شرکت درصنایع نفت و پتروشیمی، ابزارسازی، ساخت لوازم پزشکی و جراحی، صنایع خودرو سازی، ماشین سازی و سایر صنایع کاربرد وسیع دارد. طراحی، ساخت و راه اندازی تجهیزات خط تولید شرکت فولاد آلیاژی ایران توسط کنسرسیوم دانیلی (Danieli) و میتسوبیشی (Mitsubishi)، که از بزرگترین سازندگان تجهیزات صنایع فولادسازی در جهان می‌باشند، انجام گرفته است. این شرکت از پنج کارخانه تولیدی: فولادسازی، نوردسنگین، نورد سبک، عملیات حرارتی و تکمیل کاری تشکیل شده است که کلیه این واحدها مجهز به پیشرفته­ترین سیستم­های اتوماسیون می‌باشد. واحد کنترل کیفیت بر تمام مراحل تولید نظارت دارد که برای اطمینان از کیفیت نهایی محصول، تولیدات بطور صد در صد و به صورت online از نظر ابعاد، گرید، عیوب سطحی و عیوب داخلی مطابق با درخواست مشتری، در واحد تکمیل کاری تست و کنترل می‌گردد.

19- نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور با ظرفیت تولید ۶/ ۱۱۱۰مگاوات (گازی ۴/ ۱۲۳×۶ + بخاری ۴/ ۱۲۳×۳) توسط شرکتهای ای. جی. تی و سزلک در سال۱۳۷۲ در نزدیکی شهر نیشابور افتتاح شد. نوع سوخت این نیروگاه گاز طبیعی و گازوئیل است.: درحال حاضر انرژی تولیدی توسط این نیروگاه در نیشابور و استان‌های خراسان و گلستان مورد استفاده قرار گرفته و شبکه انتقال سراسری برق را در ایران نیز تغذیه می‌کند. این نخستین نیروگاه استان خراسان است که تمام مراحل نصب و راه اندازی آن توسط کارشناسان داخلی انجام شده است. موقعیت این نیروگاه در جاده میر آباد شمال شهر نیشابور است

20- سد شهید یعقوبی در 27 کیلومتری جنوب شرقی تربت حیدریه( نزدیک قریه ملک آباد) در مسیر رودخانه کال سالار احداث ‌گردید. هدف از انجام پروژه تنظیم آب رودخانه کال سالار؛ توسعه کشاورزی و آبیاری در قسمتی از اراضی پایاب سد بود. آورد متوسط رودخانه در محل سد معادل 42 میلیون مترمکعب بوده که با آب تنظیم شده و تلفیق آن با آب های زیرزمینی حدود 4200 هکتار از اراضی پایاب سد در دشت دشتخوار تربت حیدریه به زیرکشت خواهد رفت. عملیات اجرایی سد در تاریخ 25/ 1/ 71 شروع شد و در سال 1376 به بهره برداری رسید.

21- شرکت فولاد خراسان از 16 واحد مختلف تشکیل شده است که 4 واحد احیاء مستقیم، ذوب، ریخته گری و نورد به عنوان واحد‌های اصلی و بقیه واحدها جانبی و پشتیبانی محسوب می‌گردند.

گندله سنگ آهن ورودی به شرکت از طریق ایستگاه راه آهن داخلی مجتمع به واحد واگن برگردان با ظرفیت حدود 900 تن در ساعت (18 واگن در ساعت) وارد و پس از تخلیه توسط نوار نقاله به محوطه انباشت و برداشت منتقل می‌گردد.

گندله های ارسالی از واحد واگن برگردان و تأمین شده توسط کامیون از طریق حمل و نقل جاده ای توسط دستگاه انباشت (Stacker) با ظرفیت 800 تن در ساعت انباشت و توسط دستگاه برداشت به ظرفیت 550 تن در ساعت برداشت شده و توسط نوار نقاله به مخازن مصرف روزانه (Day Bin) حمل می‌گردد.

گندله (اکسید آهن) حمل شده از مخازن روزانه پس از ورود به کوره احیاء مستقیم به روش میدرکس در مجاورت گاز احیاءکننده (Co , H2) و در دمای 760 درجه سانتیگراد اکسیژن خود را از دست داده و آهن اسفنجی (DRI) تولیدی از پایین کوره توسط نوار نقاله به سیلوهای ذخیره اسفنجی به ظرفیت 7000 تن منتقل می‌گردد. قابل ذکر است گاز طبیعی در قسمت ریفورمر در دمای 1100 درجه سانتیگراد و پس از عبور از 468 تیوپ حاوی کاتالیست شکسته شده و گاز احیاءکننده به کوره احیاء منتقل می‌گردد.

نرمه‌های آهن اسفنجی تولید شده در واحد احیاء مستقیم با استفاده از افزودنی‌ها به قطعات فشرده و قابل حمل تبدیل شده تا امکان شارژ در واحد فولادسازی را داشته باشد.

22- با بهره‌برداری از راه آهن بافق – مشهد ارتباط نزدیک‌تر بین کشورهای آسیای میانه و خلیج فارس با کاهش ۸۰۰ کیلومتر طول مسیر و تقلیل زمان سیر قطارها و هزینه حمل و نقل کالاهای ترانزیت و جذب هر چه بیشتر بارهای بین‌المللی به سمت این محور و افزایش سهم ترانزیت و درآمد ارزی کشور از حمل و نقل بین‌المللی کالا میسر می‌شود. برقراری ارتباط بین مراکز تولید و معادن غنی و بزرگ سنگ آهن چادرملو، ذغال پرواده (طبس)، سنگ آهن سنگان و سه چاهون با کارخانجات تولید فولاد اصفهان و بندرعباس و خراسان و امکان بهره‌گیری بهتر از ذخایر زیرزمینی فوق به لحاظ کاهش هزینه حمل و نقل که پیش بینی می‌شود جمعاً حدود ۱۰ میلیون تن در سال از این معادن مواد خام به کارخانجات تولید فولاد حمل شود؛ از دیگر مزیت‌های این طرح می‌باشد. امکان ارتباط ریلی مستقیم و کوتاه‌تر بین استان‌های هرمزگان، کرمان، یزد و تا حدودی اصفهان به استان زیارتی خراسان به منظور جابجایی بارهای داخلی استان‌ها و به ویژه مسافرین با اهداف زیارتی و سیاحتی و تجاری به میزان ۱ تا ۲ میلیون نفر در سال نیز از ویژگی‌های این طرح می‌باشد.

23- حوضه زغال دار طبس با وسعتی حدود 30000 کیلومتر مربع دراستان های خراسان، کرمان و یزد واقع شده است. بررسی مناطق مختلف این حوضه از سال 1347 آغاز و مطالعات اولیه وجود ذخایر بسیار غنی در رسوبات زغال دار سد ناحیه پروده، نایبند و فرینو را به اثبات رساند. در سال 1356 کارشناسان شرکت ملی فولاد عملیات اکتشاف را به صورت سیستماتیک دنبال کردند  و نواحی یادشده را به منظور پتانسیل یاد شده و شناسایی ذخایر اقتصادی و قابل استخراج مورد مطالعه قرار دارند و با توجه به گستردگی مناطق و حجم بسیار زیاد عملیات اکتشافی؛ مطالعات یاد شده حدود 13 سال به طول انجامید. با توجه به نتایج بسیار چشمگیری که از مجموعه عملیات اکتشافی به دست آمده و با در نظر گرفتن ویژگی‌های این مناطق، شرکت ملی فولاد نسب به تسریع در مطالعات امکان پذیریی به منظور تجهیز و بهره برداری به صورت مکانیزه و با تولید انبوه راغب شد. بهره برداری از این معادن علاوه بر تأمین زغال سنگ مورد نیاز کارخانه ذوب آهن که با توجه به طرح توسعه آن به روش کوره بلند خواهد بود، تحولی نیز در روش معدن کاری و تولید زغال سنگ در ایران ایجاد خواهد نمود. با توجه به افزایش تولید فولاد در برنامه 5 ساله؛ شروع مطالعات امکان پذیری که در سال 72 پیش بینی شده بود؛ با تلاش مسئولین وزارت معادن و فلزات و تصویب مجلس شورای اسلامی از سال 1369 آغاز گردید. با تصویب طرح افزایش تولید فولاد کارخانه ذوب آهن اصفهان به میزان 1/3 میلیون تن در سال؛ بیش از دو میلیون تن زغال سنگ تغلیظ شده نیاز می‌باشد که حداکثر 3/1 میلیون تن از این مقدار با افزایش ظرفیت معادن موجود قابل تأمین می‌باشد  و به حدود یک میلیون تن زغال سنگ وارداتی احتیاج خواهد بود. چنانچه قیمت زغال سنگ وارداتی را در پنج سال آینده تقریباًثابت فرض نماییم و فقط افزایش هزینه حمل را در نظر بگیریم؛ قیمت هر تن زغال سنگ وارداتی 1375 معادل یک صد دلار آمریکایی پیش‌بینی می‌شود. نتیجتاً در صورت عدم اجرایی طرح تجهیز طبس سالانه موجبات خروج ارزی، معادل یکصد میلیون دلار فراهم خواهد شد.

با توجه به شیوه‌های جدید معدن کاری در تونل شیب‌دار آزمایش در اردیبهشت سال 1370 به طول 5000 متر شروع شد که  هدف از حفر این تونل‌ها بکارگیری و آزمایش روش جدید نگهداری سقف و کسب وضعیت بالا و پایین لایه زغالی و  همچنین مطالعات گازخیزی، ترمومتری، آشنبایی و غیره می‌باشد.

24- پس از کشف ذخایر قابل توجه بوکسیت در منطقه جاجرم از یک طرف و نیز با توجه به نیاز مبرم کشور به پودر آلومینا به عنوان ماده اولیه تولید آلومینیم، از طرف دیگر بر اساس مطالعات فنی- اقتصادی به عمل آمده از سوی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) احداث کارخانه‌ای با ظرفیت 280 هزار تن در سال آلومینا درمنطقه جاجرم پیشنهاد گردید و فاز اول آن در سال 76 به بهره‌برداری رسید.