نظر آیت الله هاشمی رفسنجانی در مورد ازدواج موقت

نویسنده: محمد ترکاشوند

خطبه نماز جمعه آیت الله هاشمی رفسنجانی

محروم کردن غریزه  جنسی نشانه  تعهد نیست

غریزه  جنسی که خداوند به انسان‌ها داده است ما خیال می‌کنیم که هر قدر آدم صبر و تحمل کند و به خودش فشار بیاورد و از لحاظ جنسی محرومیت بکشد خیلی خوب است خوب این درست نیست و غلط و ضد اسلامی است.

جامعه ما الآن به طور کلی (که برای انسان درد است) و من خود هم جزء مسئولین هستم و این اشکال به خود ما هم وارد است که اگر جامعه‌مان این طوری است ولی فرهنگ جامعه این طوری شده که خیال می‌کنند کسانی که به هر دلیل از مسئله  ارضاء غرایز جنسی عقب می‌مانند این‌ها آدم‌های متعهد و سالم اسلامی و صبور هستند بله در مقابل حرام صبر کردن، هستند. اگر کسی خودش را از حرام حفظ کند و هر قدر صبر کند ولو محروم محروم باشد این تکلیف است و باید باشد اما این را خدا و اسلام این جوری از ما نخواسته‌اند.

الآن فرهنگ جامعه  ما این است که بچه‌های ما، جوانان ما اگر بخواهند تقوا را ملاحظه کنند و حیثیات ظاهری جامعه ملاحظه را کنند باید تا 25 سال 30 سال و تا آن موقعی که بتوانند خانه و زندگی و کاری درست بکنند، محروم و محروم از اشباع غرایز جنسی‌شان باشد. خوب ما می دانیم بچه که به 15 سال رسید و وقتی که مکلف شد یک نیاز جنسی در وجود او پیدا می‌شود و خداوند هم به ما نگفته است که این نیاز ارضا نشود، آثار جسمی و روانی بدی هم این ریاضت روی انسان می‌گذارد و علم هم این را تأئید می‌کند عقده‌هایی از این محرومیت نصیب انسان می‌شود و همه جا ظهور پیدا می‌کند.

توقع ما از دین

واقعاً هم دین ما این مسئله را راحت بیان کرده که جزء آسانترین کارها بوده، در زمان پیغمبر این طوری بوده و هزاران، صدها هزار و شاید الآن، میلیون‌ها نفر زن بی سرپرست، بیوه، طلاق گرفته، شوهر مرده، و ازدواج نکرده در جامعه وجود دارد که محروم هستند تا آخر عمرشان همین طور بمانند؟ چون یکبار ازدواج کرده‌اند و شوهرشان مرده یا طلاق گرفته‌اند. حالا در جامعه عیب است که خانم دو بار شوهر کند یا ارتباط موقت دیگری داشته باشد این چه حکمی است.

ما نه در زندگی‌مان می‌توانیم مثل غربی‌ها بی بند و بار باشیم و نه نیاز داریم آن جوری باشیم چون اسلام ما راه درستی را به شما نشان داده. خوب این که ما دانشجویانمان تا نهایت تحصیلی مجبور باشند بخاطر شرایط زندگی تحت فشار غریزه  جنسی زندگی کنند و در محیط دانشگاه دختر و پسر با هم در کلاس درس بخوانند و یا در خانه‌های تنگ و کوچک دختر جوان و پسر جوان زیر یک سقف زندگی کنند. در مراکز آپارتمانی و مسافرت‌ها و اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها و پارک‌ها با هم معاشرت داشته باشند و این حس دائماً تحریک شود و راهی برای نجات از این فشار نداشته باشند چه کسی می‌گوید درست است؟ خدا و پیغمبر که نگفته، قرآن که نگفته، اخلاق اسلامی که نگفته، دنیا هم که نمی‌گوید. ما خودمان می‌آییم برای خودمان یک فرهنگ غلطی در ذهنمان به عنوان یک عرف درست می‌کنیم و این برای همه زشت می‌شود.

به خاطر این که چند نفر عیاش که می‌خواهند تنوع طلبی کنند و از ازدواج موقت سوء استفاده کنند ازدواج موقت برای جامعه ما یک عیب می‌شود. خوب این معلوم است که کار درستی نیست. مبارزه با فطرت است. ریاضت بی جا است، ریاضت مضر است. اگر حالا آدم یک خلاف نفسی گاهی می‌کند و به خاطر صبر و تحملش نتیجه‌ای می‌گیرد اینجا این هم نیست آثار نامطلوبی می‌گذارد که بعداً در روابط اجتماعی انسان ظهور می‌کند. طلبه‌های ما این همه جوان معمولاً تا یک سن بالایی تحت همین فشار هستند دانشجویان ما این جوری هستند. سربازها، زن‌های فراوان بیوه‌ای در جامعه هستند که این جوری‌اند. اگر راه نداشتیم حرفی نداشتیم و می‌گفتیم خداوند گفته و ما هم همین طور عمل می‌کنیم.

راه مبارزه با فحشا

گفتیم این قانون نیست، دستور حکومتی هم نیست. هیچ دادگاهی الآن اگر کسی برود و صیغه بکند و ازدواج موقت بکند، هر کس شکایت بکند حق ندارد آنها را تعقیب کند قانون این نیست این یک قانون ننوشته‌ای است که فرهنگ غلط در جامعه بر ما تحمیل کرده مثل بقیه  ریاضت‌هایی که بر ما تحمیل شده است ما اگر این را نشکنیم، نمی‌توانیم با مفاسد اجتماعی مبارزه کنیم.

آقایان شعار می‌دهند ما بی حجاب نمی‌خواهیم، چرا با مفاسد و فحشا مبارزه نمی‌شود؟! مبارزه اصلاً این نیست. مبارزه‌ای که بنا بوده بشود این نبود، مبارزه این بود که راه را باز کنید بطور صحیح و قانونی و منظم، نیازهای فطری جوان‌هایتان اشباع شود بعد اگر دیدید این پا را به جای خطایی می‌گذارد آن موقع جلویش را بگیرید ولی کسی که الآن دیوانه شده، تحت فشار غرایز جنسی خودش اگر به یک زن نگاه کرد و یا به گونه  دیگری برخورد کرد، قضاوت کردن درباره  او بسیار دشوار است و هر کس هم در زندگی خودش می‌تواند این مسائل را بفهمد، هم زن‌ها و هم مردها که باید ما واقعاً این سنت‌های غلط، فرهنگ‌های تحمیلی این ریاضت‌های بی جایی که گذاشته‌اند که همه ما هم آنها را می دانیم. خیال می‌کنند مثلاً برای ازدواج موقت لازم است که برویم پیش یک آقای معممی، یک زن و مرد خجالت می‌کشند که بروند آنجا و صیغه عربی بخوانند این حرف‌ها لازم نیست، فارسی می‌توانند، قرارداد بگذارند و این یک چیزی است که شرعاً گفته‌اند با هم قرار بگذارند ما یک دو ماه با هم هستیم، اگر فرزندی داشت تکلیف فرزند را روشن کنند. تکلیف دوران عده را مشخص کنند مسائل مشخص شود. ولی برای این که نظم داشته باشد اگر در دفتر ثبت شود و منظم باشد بهتر است و این رسمی رسمی است...

اگر جامعه  سالمی داشتیم

این اسلامی که ما خود را منتسب به آن می دانیم اسلام فطرت به شمار می‌رود. فطرت هم شامل عناصری است خداوند در وجود ما به ودیعه نهاده و باید به طور متعادل و هدایت شده اشباع گردد. اگر چنانچه ما جامعه سالمی داشتیم وضعیت تمامی خانم‌های بیوه‌ای که در کشور زندگی می‌کنند، اگر زمانی احساس نیاز و تنگنا می‌کردند، می‌توانستند به عنوان یک نقطه مثبت قوت از یکی از آشنایان و نزدیکان خود جهت انجام امر ازدواج موقت دعوت به عمل آورند بدون این که مورد تقبیح و توبیخ کسی واقع شوند. البته باید این نکته را هم متذکر شد که این مسئله نباید متمسک و وسیله‌ای برای مردان زن داری شود که با رفتن به دنبال عیاشی باعث از هم فروپاشیدن کانون‌های گرم خانوادگی گردند. بلکه این برنامه و راه را برای آن عده از کسانی که با تحمل وضعیت و شرایط مبتلا به شان متضرر می‌شوند تجویز نمودند. ولی متأسفانه با سوء استفاده‌هایی که از اینگونه احکام و برنامه‌ها می‌شود اصل مسأله عملاً لوث می‌شود. در همین راستا جوانانی که تا قبل از دستیابی به شرایط امکان ازدواج و تشکیل خانواده بتوانند از مزایای ازدواج موقت استفاده کنند و در همین رابطه هم مردها و هم زن‌ها بتوانند از این روش استفاده نمایند.

چند بار ازدواج کردن عیب نیست

فرضاً یک زنی که یک یا چند بار ازدواج کرده و در حال حاضر شوهرش فوت کرده و یا طلاق گرفته است حتی برای بار دوم یا بیشتر هم چنانچه نیازش اقتضا کند می‌تواند به امر ازدواج موقت مبادرت ورزد.

مگر زنان بزرگ تاریخ ما به چنین شیوه‌هایی دست نمی‌زدند، دختر امام حسین که یک عالمه، شاعره و یک شخصیت بزرگ بود برای چندین بار اقدام به ازدواج نمودند یا این که خود حضرت زهرا (س) به هنگام فوتشان به عنوان اولین وصایایشان به حضرت علی (ع) فرمودند که می دانم مرد احتیاج به زن دارد و شما بعد از من باید اقدام به ازدواج نمائید و فقط خواهش می‌کنم که با فلان زن ازدواج کنید، به صرف این که آن زن با بچه‌های من مهربان خواهد بود بعد از چند روزی که از فوت آن حضرت می‌گذشت همسرش حضرت علی (ع) مبادرت به ازدواج نمودند (2) در حالی که برخلاف تصور اینطور نبود که پس از پشت سر نهادن چهلم فوت و لباس سیاه و عزا را از تن به در آوردن، دست به این اقدام بزنند بلکه چند روز بعد از فوت آن حضرت ازدواج نمودند.

خلاصه خطبه

۱-صبر و تحمل و مقابله با غریزه  جنسی غلط و کاری ضد اسلامی است.

۲-ازدواج موقت در زمان پیغمبر اکرم (ص) جزء آسان‌ترین کارها بوده است.

۳-عیب شمردن ازدواج موقت مبارزه با فطرت و ریاضت بی جا و مضر است.

۴-منع ازدواج موقت قانون ننوشته‌ای است که فرهنگ غلط در جامعه بر ما تحمیل کرده.

۵-راه مبارزه با فحشا این است که راه را باز کنید به طور صحیح و قانونی و منظم نیازهای فطری جوان‌هایتان اشباع شود.

۶-بعد از این که راه ازدواج موقت باز شد اگر دیدید کسی پا را به جای خطایی می‌گذارد آن موقع جلویش را بگیرید.

۷-اگر ما جامعه  سالمی داشتیم وضعیت تمامی خانم‌های بیوه در هنگام نیاز و تنگنا با تکیه بر ازدواج موقت حل می‌شد بدون این که مورد تقبیح و توبیخ کسی واقع شود.

۸-حضرت علی (ع) چند روز بعد از شهادت حضرت زهرا اقدام به ازدواج کردند.

مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی (۳)

ایشان در مورد سوالی مبنی بر این که به چه ضرورتی حدود ۹ سال پیش بحث ازدواج موقت را مطرح کردید گفت: «در مورد ازدواج موقت باید بگویم اسلام از جوانان تقوی و عفت خواسته است. این طور نبوده که اسلام غریزه انسانی را نمی‌شناسد. این را خداوند خلق کرده است و این نیاز طبیعی است؛ البته باید توجه شود این برنامه ازدواج همیشگی و دایمی نیست و برای مواقعی است که مشکلاتی برای ازدواج دائم وجود دارد مانند فقر و یا سایر شرایطی که اجازه ازدواج دائم ندهد. این یک قانون شرعی و مستحبی است. در جامعه  ما این همه زن‌های بی سرپرست و بیوه هستند و خیلی‌ها در جوانی بیوه می‌شوند و در این فضای اخلاقی آنها تا آخر عمر محکوم هستند که مثل تارک دنیاهای کلیسا مجرد زندگی کنند. این‌ها ضد اسلام است خواسته خداوند این نبود.»

آقای هاشمی افزود: «این که جوانی نیاز داشته باشد و نیاز خود را از راه درست برطرف کند، خداوند می‌پسندد و دوست دارد که این طور شود.

حرف من این بود که چرا جامعه ما راهی که اسلام باز کرده، به روی خود می‌بندد. اگر در بستن این راه، خیر و برکتی بود خوب بود، ولی ضرر دارد و گناه پیش می‌آورد و اشکالات عصبی و روانی‌ای را موجب می‌شود. مشکلات خانوادگی پیش می‌آید، عده زیادی زن بی سرپرست در کشور می‌مانند و سرخورده می‌شوند، کارهای ناحق و فسق و فجور زیاد می‌شود. در کشور لائیک چنین مشکلاتی وجود ندارد، آن‌ها اهمیتی به سلامتی اخلاقی و معنوی جامع نمی‌دهند. ولی مبتلا به ضعف نهاد خانواده و مشکلات فراوان بی بند و باری‌اند. در جوامع مسلمان باید راهی برای این نیاز فردی و اجتماعی پیدا شود. موضوع ازدواج موقت در شیعه راه منطقی و شرعی است البته همان موقع گفتیم که این موضوع نباید وسیله عیاشی یا بد اخلاقی و بد رفتاری مردان با زنا شود این امر شرایطی دارد که باید شرایط آن به طور دقیق مراعات شود.

پی نوشت ها:

۱-این خطبه در تاریخ ۹ / ۹ / ۶۹ ایراد شده. (به نقل از روزنامه جمهوری اسلامی ۱۰ / ۹ / ۶۹)

۲-شیخ عباس قمی در کتاب شریف منتهی الامال، ج ۱، ص ۴۰۵ روایتی نقل کرده که حضرت علی (ع) سه شب بعد از شهادت حضرت زهرا (س) با «امامه» خواهر زاده  حضرت زهرا (س) ازدواج نمودند.

۳-در دیدار با برخی از فعالان دانشجویی (به نقل از هفته نامه سیاست ۱۶ بهمن ۷۸)

منبع: ترکاشوند، محمد، (۱۳۸۶)، ازدواج موقت: مدیریت شهوت، قم، نشر اشک یاس، چاپ دوم.