بسم الله الرحمن الرحیم

کتابی‌که در دست دارید، کارنامه و خاطرات سال 1377 عالم مجاهد حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است؛ بخشی از مجموعه ارزشمند تاریخی نابغه عرصه دین و سیاست که در طول 35 سال، با دقت و ممارست قلمی‌کرد وگنجینه بزرگی از خود برای آیندگان به یادگار گذاشت. ارزش این گنج مسلم و بی‌بدیل را مورخان و محققان بهتر می‌دانند. تاریخ مکتوب جهان، تاکنون سیاستمداری به خود ندیده که بیش از سه دهه از عمرش را در حالی که در بالاترین سطوح حکومتی قرار داشته است، روزانه ثبت و ضبط کرده باشد. این افتخاری بس عظیم برای سیاستمداران ایرانی و روحانیت شیعه است که به دنیا عرضه شده است.

آیت‌الله هاشمی در سال 1377 از برنامه‌های رسمی، خشک و خسته‌کننده مقام ریاست‌جمهوری، فراغت یافته و به عنوان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، فرصت افزون‌تری برای پرداختن به ثبت جزییات در خاطرات روزانه داشتند. ویژگی خاطرات دوران پساریاست‌جمهوری، علاوه بر ثبت جزییات، تحلیلی‌شدن نسبی خاطرات است. ایشان در قامت یکی از مؤسسین نظام مقدس جمهوری اسلامی، همانند باغبانی که مراقب نهال انقلاب اسلامی است، تلاش‌های ستودنی خود را برای دورساختن انقلاب از بحران‌ها و خطرات داخلی و خارجی و نزدیک‌کردن نیروهای انقلاب به یکدیگر، نگاشته و به تاریخ سپرده است.

در این خاطرات گرچه سبک مختصرنویسی و اشارات ضمنی و گاه رمزگونه، هنوز وجه غالب یادداشت‌ها را تشکیل می‌دهد، اما مشخص است ایشان مانند فردی که از خارج گود، عملکرد کنشگران اجرایی کشور را پایش می‌کند، به بیان تحلیلی و دقیق از وقایع و رویدادها می‌پردازد و چنین نگرشی برای مورخین و صاحب‌نظران سیاسی بسیار مغتنم، ارزشمند و قابل استفاده است. آثار ماندگار حضرت آیت‌الله هاشمی، میراث جاویدانی است که دفتر نشر معارف انقلاب، افتخار انتشار آنها را برعهده دارد. امید است که بتوانیم این وظیفه بزرگ را به نحو احسن به انجام رسانیم.

خدای بزرگ را حمد و سپاس می‌گوییم که به ما توفیق عطا فرمود تا بتوانیم این مجموعه تاریخی- سیاسی را به زیورطبع آراسته کنیم. این کتاب، هجدهمین مجلد از روزنوشت‌های آن بزرگمرد است که به مردم قدرشناس ایران، علاقه‌مندان تاریخ انقلاب پُرشکوه اسلامی و پژوهشگران و فرهیختگان گرامی تقدیم می‌شود. در این سال، رویدادهای مهم و تاریخی چون قتل‌های زنجیره‌ای، دادگاه شهردار تهران و مدیران شهری، استیضاح و برکناری وزیرکشور در مجلس پنجم، ناآرامی در اصفهان و نجف‌آباد در پی حصر آیت‌الله منتظری، کتک‌خوردن معاون رییس‌جمهور و وزیر ارشاد در مراسم تشییع جنازه شهدا و ده‌ها رویداد دیگر، به وقوع پیوسته است و خوانش این رویدادها و پشت‌پرده‌های سیاست از زاویه نگاه تیزبین ایشان، برای خوانندگان محترم، جالب و مهیج خواهد بود.

بیست و هشت سال پیش که بر وادی نشر گام نهادیم، مشکلات فراوان و گام‌های نخست، سخت و لرزان بود، اما تشویق‌ها و دلگرمی‌های شما ملت عزیز و سلحشور میهن اسلامی، ما را به تداوم راه در این مسیر پُرفراز و نشیب و استمرار انتشار کتاب‌ها مصمم‌تر ساخت. اکنون پس از انتشار نزدیک به 70 عنوان کتاب در حوزه تاریخ معاصر، سنگینی مسئولیت بزرگی را که در قبال تاریخ انقلاب اسلامی عهده‌دار شده‌ایم، به خوبی درک می‌کنیم و از پروردگار متعال استعانت می‌جوییم که این توش و توان را در ما افزون سازد تا بتوانیم با سرعت بیشتر و کیفیت بهتری به انتشار حقایق مکتوم انقلاب اسلامی همت گماریم. دفتر نشر معارف انقلاب، برای پاسخ‌گویی به عطش مشتاقان تاریخ معاصر انقلاب اسلامی، تلاش می‌کند تا هر سال، کتاب‌های بیشتری از روزنوشت‌های ایشان را عرضه نماید.

این یادداشت‌های‌ارزشمندکه برای اولین‌بار انتشار می‌یابد، می‌تواند واقعیت‌های سیاسی و نکات ابهام بسیاری را برای علاقه‌مندان تاریخ معاصر روشن سازد.

مطالبی که در آن سال‌های پُرافتخار سازندگی به رشته تحریر درآمده است، علاوه بر اهمیت روایی، نشان دهندة تفکر، روحیه و عمل مسئولان کشور در آن سال‌ها می‌باشد و قطعاً این خاطرات در تدوین واقعیت‌های تاریخ انقلاب اسلامی، دستمایه مفید و ارزشمندی برای پژوهشگران و مورخان خواهد بود. دفتر نشر معارف انقلاب، صرفاً وظیفه تدوین و انتشار اسناد تاریخ انقلاب اسلامی را وجهه همت خود قرار داده و این از انتشار بی‌طرفانه خاطرات که گاه با نارضایتی یک جناح و گاه مطلبی دیگر با نارضایتی جناح مقابل همراه می‌شود، مشخص است. ملاک انتشار در این دفتر، اصالت تاریخی، بدون توجه به جهت‌گیری‌های سیاسی است.

برنامه دفتر نشر معارف انقلاب، آن است که با توسعه فعالیت‌ها، کتاب‌های دیگری از تاریخ معاصر انقلاب اسلامی را تهیه، تدوین و تقدیم جامعه کتابخوان کشور و فرهیختگان پژوهشگر عرصه تاریخ و سیاست نماید؛ امید که مورد توجه و عنایت اندیشمندان قرار گیرد. دفتر نشر معارف انقلاب، نهایت تلاش خود را به کار می‌گیرد تا متونی صحیح، پاکیزه و روان با اسناد دست اول و عکس‌ها و مستندات تاریخی انتشار دهد. در این مسیر نیازمند یاری هموطنان فرهیخته و بزرگوار هستیم که با ارسال اسناد تاریخی، در این کار فرهنگی ما را یاری کنند. در پایان لازم می‌دانم از تلاش‌های همکارانم در دفتر نشر معارف انقلاب، جناب آقایان سیدعلی‌نقی موسوی، داریوش باریکانی، عباس بشیری، محمدکاظم‌پور و سیدمصیب صید و نیز ویراستار مجموعه، جناب آقای قادر باستانی، قدردانی و تشکرکنم. همچنین از جناب آقایان غلامعلی رجایی، حمزه خلیلی و فؤاد صادقی و مدیریت محترم سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، صمیمانه سپاسگزارم.

 عماد هاشمی

 مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب