مقابله امام خمینی با رفراندوم انقلاب سفید به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی
مقابلۀ امام خمینی با رفراندوم انقلاب سفید به روایت آیت الله هاشمی رفسنجانی
تاریخ : 6/11/1341
رژیم شاه با دو واکنش مشخّص سرکوب مبارزه را شروع کرد :
1. تهاجم به فیضیه.
2. اعزام طلاب به سربازی.
پیش از حمله بـه فیضیـه در آغـاز فروردیـن 42، حملهای بـه بازار قـم و فیضیـه در آستانـه رفرانـدم و سفر شاه به قـم ـ در اوائل بهمن سال قبل ـ سابقه داشت. وقتی رژیم در طـرح شعـار اصلاحات شکست خـورد و بـا مقاومت سخت مردم روبـهرو شد، با برنامهریزیِ از پیـش تعیین شدهای مصمم شد که مقاومت مردم را با خشونت بشکنـد و مبارزه را سرکوب کند.
عَلَم صریحآ گفته بود که در جریان انجمنهای ایالتی و ولایتی ما عقبنشینی کردیم که مخالفین خوب به میدان بیایند تا حسابی سرکوبشان کنیم که این اظهارات ـ هرچند دروغ بود ـ سیاست رژیم را در سرکوبیِ مخالفین افشا میکرد.
امام هم در رهبریِ مبارزه با شیوه بسیار خوبی قضیه را به شکل مبارزه منفیِ فراگیر و باشکوهی درآوردند، مبارزه منفی همراه با توضیح و افشاگری.
اولین واکنش امام ـ پس از سرکوبی اوایل بهمن 41 و در پیِ خفقانِ حاکم بر رمضان ـ تحریم عید بود. پیش از این امام حرکتی کردند که مساجد را در ماه رمضان تعطیل کنند، که اگر چنین میشد، اعتصابی بیسابقه و تاریخی بود، حداقل در تاریخ معاصر؛ اما این حرکت به دو دلیل موفق نشد :
1. رژیم تصمیم گرفته بود با سرکوبیِ دیگری واکنش نشان دهد و احیانآ گردانندگان مساجد را دستگیر کند، که هنوز برای تحمل مشکلات مبارزه خیلیها آمادگی پیدا نکرده بودند و با اطلاع از این تصمیم رژیم، زمینه همکاری خیلی ضعیف شد. پیش از اینهم، رژیم ضرب شستی در قم و تهران نشان داده بود.
2. برای مردم که نسبت به دعا و گریه و ... در ماه رمضان احساس یک نیاز شدید معنوی داشتند و سنتهای این ماه در میان آنها عادتی اجتماعی و ریشهدار بود، تحمل تعطیلی مساجد در یک ماه بسیار سنگین بود.
البته حساب اینکه جلسات و اجتماعات ماه رمضان فرصت خوبی برای افشاگری و بسیج مردم است و تعطیلیِ آنها این فرصت را از مبارزه میگیرد نیز در انصراف از آن فکر بیتأثیر نبود. امام، با ابتکار دیگری، عید را تحریم کردند که بازتابی گسترده داشت، هرچند که در مقایسه با تعطیل مساجد، محدود بود. عملکرد تحریم عید، بیشتر در قم بود و با حضور زایرین ـ در حلول سال نو در قم ـ موج اینحرکت کشور را تحت تأثیر قرار میداد. بههمین دلیل رژیم ـ که گویی غافلگیر شده بود ـ سخت عصبانی شد و واکنشی شتابزده نشان داد. واکنش رژیم، حمله به فیضیه بود ....
منبع: کتاب هاشمی رفسنجانی، دوران مبارزه، زیر نظر محسن هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب