مصاحبه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در پایان سفر به استان اصفهان

جناب آقای رئیس جمهور؛ از اینکه این وقت را به بنده دادید تشکر می کنم. در فاصله کوتاه سفر پیشین جناب‌عالی به  استان اصفهان تا سفر اخیر، تحولات بسیار مهمی در بخشهای مختلف و در روند سازندگی این استان روی داده است. خواهش می کنم در مورد برنامه‌هایی که در این سفر داشته اید و نقش آن در رونق اقتصاد استان اصفهان در عرصه ملی توضیحاتی بفرمائید.

دو سه تا کار خیلی مهم در اصفهان شده بود که به خاطر اهمیت آن با اینکه من به تازگی به اصفهان رفته بودم این سفر را پذیرفتم و رفتم. کارها آنقدر مهم بود که می ارزید یک سفری برویم. یکی از آنها همین طرح پالایشگاه قطران بود که کار مهم ما در کشور در حوزه کارهای بزرگ است. کارهای کوچک را در بخش خصوصی داشته‌ایم ولی این یک کار عظیم است. ما از ابتدای تأسیس کارخانه ذوب آهن هر چه زغال سنگ آنجا تبدیل به کک می‌کردیم، یکی از محصولات کک سازی قطران بود که به عنوان مزاحم محیط زیست در حوضچه‌های بیرون کارخانه جمع می شد. آنجا مطرح بود که یک ماده مزاحمی که در بیابانها پخش می شد،درحوضچه هایی جمع می شود. یک وقتی این وسطها صحبت شد که اینها را بفروشید. خارجیها آن را می خواهند. همین مصرف که حالا ما شروع کرده‌ایم در خارج از قدیم بوده است. از این ماده مزاحم در خارج دو سه هزار محصول تولید می‌کنند و مثل خود نفت، محصولات بسیار گران قیمتی در همه بخشهای زندگی است. یک مقدار آن را شروع کرده‌اند به صادرات که آن را مثلا کیلویی ده پانزده تومان می فروختیم. با هزینه حمل و نقل چیزی هم نمی‌ماند. همان موقعها اوایل مطرح شد که برویم دنبال صنعت پالایشگاه قطران، و طول کشید تا بالاخره این تکنولوژی راگرفتیم و ساختیم. این را خود کارخانه ذوب آهن و بنیاد مستضعفان سرمایه گذاری کرده‌اند. یک مقدار هم بانک ملی وام داد، این پالایشگاه بالاخره ساخته شد. این جزء آرزوهای طولانی من بود که خیلی صبر کردیم تا رسیدیم. چند بار هم تابه حال ما پیگیری کردیم، بازرس ویژه فرستادیم و بالاخره موفق شدند تمام کنند. کار بسیار با ارزشی است. همان محصولی که ما کیلویی ده پانزده تومان می فروختیم الان محصولات آن را شما آنجا دیده‌اید، یکی از آنها نفتالین است که کیلویی نزدیک یک دلار فروش می رود. محصولات دیگری دارد که آن را مثلا کیلویی دویست، دویست و پنجاه تومان می فروشیم. داخل کشور هم همین کاربرد را دارد. همه شان الان وارداتی است. صادرات آن هم خیلی طالب دارد و هنوز شروع نشده بازار آن پیدا شده است.

لذا من به این طرح علاقه زیادی داشته‌ام. خیلی هم پیگیری کرده‌ایم به هر حال به نتیجه رسیده است به عنوان یکی از کارهای مهم، مثلا اهمیت شروع پالایشگاه آبادان در زمان خودش چقدر بوده است. این یک چنین چیزی است در کشور، بلافاصله ما تصمیم گرفته‌ایم - حالا که توفیق اینجا را دیده‌ایم - که در طبس که یک مرکز مهم معادن زغال سنگ کشور است، هم کک سازی بزنیم و هم پالایشگاه قطران بزنیم. در زرند کرمان، که الان زغال سنگ آن را به اصفهان می‌آوریم، داریم توسعه می دهیم. آنجا هم یک کک‌سازی و یک پالایشگاه می‌زنیم.

ما ذخائر زیادی از زغال سنگ داریم و کک سازی و قطران و پالایش قطران و محصولهای اضافی که بعد پیش می‌آید، دیگر روی چرخه اقتصاد ما افتاده است. این پالایشگاه هجده محصول گران قیمت را تولید می کند. ولی این خیلی کم است و می‌توانیم خیلی بیشتر از اینها تولید بکنیم که در کنار آن بنا شد کارخانه‌های دیگر پایین‌دستی مثل فنول سازی، الکترود برای این کوره‌های ذوب آهن و کوره‌های آلومینیوم و چیزهای دیگری که از همین ماده باید در بیاید،ایجاد شود. خوشبختانه ماده اولیه آن حالا آنجا موجود است چون این ده بیست سالی که کارخانه ذوب آهن کار کرده است همه محصولات قطرانمان در حوضچه‌های آنجا ذخیره شده است و برای ده سالمان کافی است که محصول تولید بکنیم. این یک کار بود که من هم تبریک می گویم به مدیرانمان و خیلی خوشحال هستم از اینکه کار به نتیجه رسید. می دانم که به زودی مایک رشته جدید صنایع در کشورمان که شامل ده ها کارخانه خوب خواهد بود از این طریق خواهیم داشت.

کار دومی که برای من خیلی اهمیت داشت طرح توسعه فولاد مبارکه است، فولاد مبارکه از افتخارات صنعتی فولاد ما است. در کشورهای در حال توسعه نمونه‌ای به این خوبی نداریم انصافآ هم خوب ساخته شده است و هم خوب اداره می‌شود. پارسال هم به ظرفیت مطلوب رسیده‌ایم. دو میلیون و سیصد و بیست هزار تن ذوب گرفته‌ایم. اینها آمده‌اند آخرین تکنولوژی این نوع را و این صنعت ورق سازی را - که خیلی جوان است و بیست و چهار سال است که در دنیا پیدا شده است - رفته اند گرفته‌اند و آورده‌اند که ظرفیت کارخانه را با یک اصلاحاتی بالا می برند که این مرحله‌ای که من رفته‌ام ظرفیت ششصد هزار تنی توسعه است که سیصد هزار تن آن با دو کوره پاتیلی شروع شد و سیصد هزار تن دیگر آن هم به زودی تولید آن می‌آید و در قدم بعدی آن هم که هزینه‌های ارزی و ریالی آن را تأمین کرده‌ایم، به زودی انجام می شود و ظرفیت کارخانه فولاد مبارکه به چهار و نیم میلیون تن آهن مذاب می رسد به اضافه این که از این چهار میلیون تن ورقه بیرون می‌آید که واقعآ یک واحد بسیار با ارزش و فوق مدرنی در کشور ما است.

من چون چند سال قبل رفته بودم و این مدت نرفته بودم، یک بازدیدی از کل کارخانه کردیم، کارخانه مثل ساعت کار می کند و بحمدالله همه چیز آن منظم است : مواد اولیه و صدور محصولات و انبارهای پر محصول ورق که بیش از صد هزار تن آماده صادرات است. دیگر همه بازار کشور را اشباع کرده‌اند. منتظر اجازه بودند که ما دیگر اجازه می دهیم که صادر کنند. طرح دیگر هم باز همان جا اضافه می شود. دو میلیون تن اضافه می شود که کل محصولات این کارخانه‌ها به شش میلیون تن ورق می رسد که به خاطر این هم رفته‌ام و از مدیران آن قدردانی کرده‌ام. صنایع دفاع هم خودروسازیشان را آنجا تأسیس کرده بودند، در یکی از بزرگترین سالنهای کشور ما در زرین شهر، سالن صد هزار متری داریم، چهار نوع خورو را، اتوبوس، مینی بوس، کامیونت و جیپ، می سازند، تقریبآ همه آنها هم به محصولات رسیده بود، که کار با ارزشی بود. به اضافه ساخت موتور آر ـ تی ـ بی برای هواپیماهای خاصی که استفاده می‌کنیم برای اهداف آموزشی، که خیلی ارزشمند بود که البته ما رفتیم کار آنها را هم دیدیم و تشکر کردیم.

برنامه دیگری بود که در یکجا بیست و دو تا واحد بزرگ خوب صنعتی افتتاح می‌شد ما یکجا آنها را دیدیم، که به نظرم یک نمونه خوبی از سرعت پیشرفت صنعت است که در مدّت کوتاهی این طرحها به نتیجه رسیده بود و طرحهای با ارزشی است. همه هم مال بخش خصوصی است انواع نیازهای کشور به صادرات به اضافه کارخانه بسیار با ارزشمند نیرو کلر، که در بهداشت جامعه ما سهم جدی دارد. حتمآ مردم می دانند که کلر الان در بهداشتی کردن آب خیلی نقش دارد و ما این صنعت رادر داخل کشورمان به‌صورت خیلی محدودی داشته‌ایم.

ما از چند سال پیش تلاش زیادی کرده‌ایم و تکنولوژی این صنعت را گرفته‌ایم و دو تا کارخانه که وزارت نیرو و بخشهای دیگر، بانکها و جاهای دیگر شریک شده بودند، الان به نتیجه رسید است، یکی  در اصفهان یکی در تبریز که به زودی آن هم آنجا شروع به کار می‌کند. ما بیش از نیاز خودمان، انواع محصولات کلر سازی و ید و چیزهای دیگر می‌سازیم. در بهداشت آب شهری و آبهای مصرفی عامه خیلی مؤثر است. برای اینکه قیمت را هم بیاورد پایین که مردم هم بتوانند صرفه جویی کنند در حفظ آبهایشان و هم مطمئن باشند از آب بهداشتی و این اهمیت، هم اهمیت اقتصادی برای ما هست و هم اهمیت بهداشتی، مواد اولیه اینها فقط نمک است که ما به اندازه کافی معادن نمک داریم که تبدیل می شود به این محصول با ارزش، تعدادی هم طرحهای شهری فرهنگی و تاریخی بود که اینها هم برای من بسیار جاذبه دارد. در شهر اصفهان، آنها کارشان را شروع کرده‌اند. اصفهان در تاریخ اخیر ما پیشتاز عمران شهری است. طرحهای بزرگ جهان نما، ساخته مرکز فرهنگی برای آثار دفاع که خیلی کار لازمی است تازه می‌خواهد شروع بشود.

در میدان امام، طبقه دوم را ، تمام دور میدان را با همان وضعی که دارد، تبدیل به موزه می‌کنند. بعد هتل سازی است و کارخانه سیمان خوبی هم از مواد آهکی باقی مانده حوض ماهی که برای فولاد مبارکه می‌آید ساخته می‌شود. تأمین اجتماعی هم کار خیلی خوبی کرده است. از آن سرمایه گذاری استفاده کرده یک کارخانه سیمانی را شروع کرده‌اند. مجموعآ اصفهان از نظر بنیه صنعتی خیلی نیرومند شده است که قابل توجه است و با سرعت هم به توسعه روستاهایشان خوب رسیده اند اکثر روستاهای اصفهان از محرومیت بیرون رفته‌اند. مردم اصفهان بسیار فعال وبا نشاط در صحنه سازندگی هستند.

حضرت‌عالی به موارد مهمی در صنعت فولاد اشاره فرمودید، بسیاری از دارندگان این تکنولوژی در جهان، پیشرفت ایران را در حد یک جهش توصیف کرده‌اند. تحولات و پیشرفتهای آن با سقف تولیدی که پیش‌بینی شده است در آینده چقدر است؟ آیا افزایش داده خواهد شد؟

ما در برنامه دوم انتظار داریم که تولیدمان به یازده میلیون تن برسد . اصفهان و اهواز به اضافه فولاد مشهد، چند مورد فولاد در یزد و در همدان و در کردستان و آذربایجان و جاهای دیگر، فولادهای دیگری که حالا دیگر خودمان کوره بلندهای کوچک را طراحی کرده‌ایم و اجرا می‌کنیم. ولی با این وضعی که من در فولاد مبارکه دیده‌ام به نظر می‌آید که رقم بالاتر از این می‌رود، چون این در محاسبات قبلی ما نبود. آقای مهندس محلوجی می‌گفتند که دارند با چهارده میلیون تن هدف گیری می کنند برای تولید. خیلی متشکر هستم. موفق باشید ان شاء الله