مصاحبه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در پایان سفر به استان آذربایجان شرقی

جناب آقای رئیس جمهور در سفر یکروزه حضرتعالی به استان آذربایجان شرقی ، مامنطقه آذربایجان شرقی و همچنین تبریز را با نشاط تر و بالنده تر از سفرهای پیشین حضرتعالی دیدیم که این نشاط و بالندگی و این روحیه را در جمله‌ای که هرساعت در این کشور سالی برای سازندگی بود و در قالب قطعه‌ای" به حضرتعالی تقدیم شد این نشاط و بالندگی رامتوجه شدیم . باتوجه به اینکه نهمین واحد بزرگ پتروشیمی کشور در تبریز راه‌اندازی شد. حضرتعالی ویژگیهای این واحد را در چه مسائلی می‌بینید و روند این صنعت را در آینده کشور و در کلان اقتصاد چگونه ارزیابی می کنید.

بسم الله الرحمن الرحیم . سفری کوتاه و کاری بود و در آن سفر متأسفانه توفیق دیدار با مردم استان را نداشتیم جز در مسیر که عمدتآ در روستاها بود . وقتی که به هریس رفتیم چون کارهای سد و کشاورزی و این چیزها بود از روستاهای زیادی عبور کردیم و گرمی و محبت روستائیان هریسی ما را تحت تأثیر قرارداد و از همینجا من از آنها عذرخواهی می‌کنم چون به خاطر برنامه‌های فشرده روز نمی‌توانستم توقف داشته باشم. ولی از محبتهای آنها تشکر می‌کنیم. من در چند محور در این سفر کار داشتم و آن هم افتتاح طرحهای به ثمر رسیده بود. یکی محور صنعت ، یکی کشاورزی و دیگری آموزشی و خدماتی بود. در محور صنعت که مهمترین بخش ، صنعت کشور ما بود کار عمده ما افتتاح پتروشیمی تبریز بود. که حقیقتآ کار مهمی است . این طرح دراول کار بنا بود یک میلیارد و دویست میلیون دلار هزینه ارزی ببرد. با تلاشی که شد و با پیشرفت صنعت داخلی فعلاً به 850 میلیون دلار برگشته است و بقیه آن هزینه ریالی است که در داخل ساخته می شود. بطوری که آنها می‌گفتند این جزو مدرنترین نمونه‌های صنعت پتروشیمی است و همین طور هم باید باشد. چون چیزهائی تولید می کنند که معدودی از کارخانه های دنیا می‌توانند اینها را تولید کنند. حلقه های مفقوده‌ای که در کشور ما بود با محصولات این واحد تکمیل می‌شود. در برنامه‌های اول و دوم قرار بود که ده واحد پتروشیمی تأسیس کنیم که هر ده واحد تکمیل شده است این نهمین واحد بود که من افتتاح کردم و دهمین طرح در اراک است که اگر فرصتی پیدا کردم برای افتتاح آن هم می روم . این یک چیز جدیدی است و غیر از پتروشیمی سابق اراک است و چون در عمل معلوم شد که یکی از بهترین بخشهای صنعت کشور است ما مصمم شدیم که 30 طرح دیگر را اجرا کنیم که مجموعه تولیدمان به 30 میلیون تن خواهد رسید. الان ظرفیت تولید 13 میلیون تن است . تا به‌حال 6 واحد را فعال کرده ایم و کار آنها شروع شده است و بقیه را هم بتدریج شروع می‌کنیم . نکته جالب این است که سرمایه گذاران خارجی و بین‌المللی علاقمند هستند که در این کارها سرمایه‌گذاری کنند به صورت غیرمتقابل و بای بک ( by back ) چون محصول آن ارزشمند است و می‌توانند از اول در قرارداد قید کنند که بابت سرمایه‌شان از محصولات این واحدهامی خرند. ماهم با این روش کار می‌کنیم . یک واحد را مطرح می‌کنیم، سرمایه خارجی جذب می شود، واحد ساخته می شود و در ظرف چهار پنج سال از محصول آن می‌پردازیم عملاً کشور سرمایه گذاری نمی کند اما یک واحد ارزشمندی را در گوشه ای از کشور خلق می‌کند. برای ما مهم این است که این صنعت در ایران کاملاً مستقل خواهد بود چون مواد اولیه آن در کشور هست و بازار هم دارد و پیش‌بینی می شود که بازار این مواد امروز زیاد شود. قبلاً در تکنولوژی آن وابسته بودیم و امروز درتکنولوژی هم وابسته نیستیم . خودمان می‌توانیم اینها را طراحی کنیم و بسازیم. ممکن است بعضی ابزار آن را بخریم اما عمومآ خودمان می سازیم . کشورهای خارجی هم وقتی که چیزی می سازند خیلی چیزهای آن را از خارج می خرند و این یک مانع نیست .

بطوریکه آقای نعمت زاده درآن سفرمی گفتند مثل همین واحد تبریز را که ماامروز با 850 میلیون دلار تکمیل کردیم در اصفهان دارند می سازند و کمتر از نیمی از آنچه که هزینه ارزی داشته است هزینه دارد و بتدریج همین هم کمتر می شود. به هر حال واقعآ کار بزرگی انجام شده است و من از مدیران بخش پتروشیمی در شرکتهای تابعه وزارت نفت تشکر می کنم . قبل از اینکه وارد بحثهای دیگر شویم جمهوری اسلامی ایران باتوجه به ساخته های مختلف پتروشیمی ظاهرآ در مقام دوم تولیدکنندگان مواد مختلف پتروشیمی در جهان است آیا در بازارهای جهانی هم خواهیم بود.

تا آنجا که آقایان می گویند درخاورمیانه ما در مقام دوم هستیم نه در کل دنیا. بازار جهانی خیلی وسیع است . همین حالا چند هفته‌ای است که تبریز کارش را شروع کرده و دارد محصولاتش را صادر می کند . از پیش می‌خرند. نوعآ واحدهائی که الان تأسیس می‌کنیم از پیش که برای سرمایه گذاری پول‌می گیریم در مقابل آن محصول می‌خرند. بازار در دنیا جدی است . الان در کشور خودمان 6 هزار کارخانه، مصرف کننده محصول پتروشیمی هستند وروزبروز هم کارخانه اضافه می شود. من به هر شهرک صنعتی که می‌روم می‌بینم واحدهای فراوانی ساخته می شوندکه می خواهند از همین محصول استفاده کنند. به نظر می‌رسد که صنایع زیردستی کارهای پتروشیمی بیش از هر نوع صنعت دیگری در کشور رشد می‌کند و در همه دنیا هم همین طور است و نمونه‌های جدیدی می‌آید. کارهای دیگری که در این سفر داشتیم، بخش کشاورزی و آب بود که یک سد کوچکی را در منطقه محرومی افتتاح کردیم . مابه خاطر اهمیت و تأثیر آن به روستای ماران رفتیم که 7 میلیون متر آب را تنظیم می‌کند و در منطقه تأثیر حیاطی دارد. یک طرح بزرگ کشاورزی را هم افتتاح کردیم که کار بزرگی کرده اند . 27 کیلومتر کانال بزرگی کشیده‌اند و آب رودخانه‌ها را به دشتهای حاصلخیز منتقل می‌کنند و در نهایت سدی را می‌سازند که بزودی هم تمام می شود که 40 میلیون مترآب را ذخیره می کند و در مسیر هم از آب استفاده می کنند. دشت حاصلخیزی که خیلی بد از آن استفاده می‌شد بااین طرح آباد و سرسبز خواهدشد که همین حالا هم آب را به روستائیان می دادند.

کار بزرگ دیگری که از امسال در آنجا شروع شده است کشت صدهزار هکتار زمین از تپه ماهورها و شیبهای تند کوههای آنجا برای درختان مثمر و غیر مثمراست که از کارهای جالب آذربایجانیهاست . من پیشنهادم به مردم این است که به کاشتن درخت بادام ، زیتون و گردو و از این قبیل اقدام کنند که هم خاک را حفظ می کند و هم آب را حفظ می‌کند و هم از بیابانها استفاده می‌کنیم و هم محیط زیست را اصلاح می کنیم و کار پرثمری است. یکی از چیزهائی که در همین بخش دیدیم که خیلی مرا خوشحال کرد این بود که سیاست اصلاح آبیاری کشور که پارسال آنرا مطرح کردیم که آبیاری تحت فشار را در کشور طراحی کنیم خیلی جدی گرفته شده است . در این مدت کوتاه در استان 14 هزار هکتار اراضی تحت پوشش آبیاری تحت فشار قرارگرفته است و 9 هزار هکتار دیگر در دست اجرا دارند و کار بسیار با ارزشی است. همانجائی که این کارها را کرده‌اند می‌گفتند که قدرت آبیاری آنها دوبرابر و نیم تا سه برابر شده است . مثلاً اگر  100 هکتار می کاشته‌اند الان 250 تا 300 هکتار می‌کارند . دیم را تبدیل به آبی می کنند. دیم چیز غیرمطمئنی است . در همین دوسال شما می بینید که در زراعتمان به علت کمی باران مشکل پیداکرده‌ایم . ولی وقتی که آبی شد، سالی می شود یکی دو کشت از اینهابرداشت کرد. که این هم مراخوشحال کرد. در کارهای آموزشی 2 واحد از دانشگاه سهند،کارشان را شروع کردند. برای رشته فرش و بعضی رشته هائی که در کشور دانشگاهها روی آنهاکار نمی‌کردند دانشگاه سهند در این زمینه نیروی متخصص تربیت می کند. برای بخش پزشکی هم خوابگاه و تجهیزات پزشکی و بیمارستان مخصوص بیماران کلیوی داشتیم .

تبریز یکی از نمونه های موفق عمران شهری است و تبریز شهردار موفقی دارد. امسال با حضور ما 150 پروژه را شروع کردند ، 30 میلیارد تومان از درآمدهای مردم در شهر تبریز سرمایه گذاری می کنند. یک کارخانه بسیار خوبی بنیاد شهید افتتاح کرد که در صنایع کابل از نمونه های بسیار پیشرفته کشور است . مرکزی برای پرورش کودکان ، کانون پرورش کودکان تجهیز کرده بود که از کارهای بنیانی رسیدن به نیازهای فکری و پرکردن اوقات بچه‌هاست که بسیار کار سازنده‌ای است که اینها انجام دادند. یک فروشگاه رفاه از سلسله فروشگاههای رفاه جدید در تبریز افتتاح شد. در مجموع، آذربایجان جزو استانهای پیشتاز پیشرفت است مخصوصآ در بخش مهار آبها که سدهای فراوانی را اینها ساخته‌اند و تحویل داده‌اند و یا دارند می سازند که بزودی تحویل می‌شود.