مصاحبه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در افتتاح پالایشگاه هفتم اراک
خبرنگار : « آقای هاشمی رفسنجانی ! جنابعالی طی سفر 2 روزه خود ، استعدادهای صنعتی استان مرکزی را مورد بازدید قرار دادید . بفرمایید که ارزیابی‌تان از این سفر چیست ؟»
رئیس جمهور : « بسم الله الرحمن الرحیم ؛ البته بخشی از اهداف سفر من رسیدگی به وضع صنعت استان بود در این سفر ما توفیق پیدا کردیم با مردم خونگرم قسمتی از استان در اراک و خمین ملاقات داشته باشیم و یک مقدار با آنها صحبت بکنیم . با خانواده‌های شهدا ، جمعی از آزادگان ، علما ، روحانیون و مسئولان استان ، برای بررسی وضع عمومی استان جلساتی داشتیم . در جلسه مسئولان استان ، مسئول هر بخشی ، اطلاعات مفیدی را به ما دادند که در تصمیم گیریها برای من و همراهانم و در تدوین بودجه سال آینده می‌تواند مفید باشد . در قسمت صنعت که بخش زیادی از وقت ما را گرفت ، من از چهار واحد بزرگ بازدید کردم ؛ آنها خیلی خوب بود . از آلومینیوم سازی ، واگن سازی ، ماشین سازی و کارخانه آذر آب ، که اینها از صنایع مهم و مادر ما هستند . البته از وضعشان بی‌اطلاع نبودیم ، ولی گزارشها به اندازه دیدنها ، نمی‌تواند انسان را آشنا بکند . چیزی که در این بازدیدها از این جهت برای من جالب بود ، نشاط و شور قابل توجهی بود که در مدیران و کارکنان آنجا دیدیم ، که در گذشته ، چنین نشاطی در مراکز صنعتی ما نبود .
بعد از یک دوره رکود و کم کاری ، الان ، حرکت ، خیلی خوب دیده می‌شود ؛ در بعضی جاها ، تولیدات تا سه برابر اضافه شده بود ؛ کیفیت کارهایشان خیلی است ؛ امیدوار هستند ؛ ابتکارها دارد گل می‌کند ؛ مشکلاتشان را تا حدودی ما حل کردیم ، ولی هنوز مشکل دارند . یکی از چیزهایی که در این مکانهای ماشین سازی احساس شد - که در حقیقت اینها صنعت ساز کشور هستند - این است که در داخل کشور ، هنوز مصرف کنندگان ما ، حتی دولتیها هم ، ترجیح می‌دهند نیازهای خود را از خارج بگیرند و ادّله‌ای که یک مقدارش به دوران جنگ مربوط می‌شود که این کارخانه‌های ما نمی‌توانستند به وعده‌هایشان عمل کنند ، چون مشکلات داشتند . به هر حال به نظر می‌رسد الان زمان آن رسیده است ما مصرف محصولات خودمان را جدیتر بگیریم . من تقریبآ مطمئن شدم که اینها می‌توانند به وعده‌هایشان عمل کنند ، اگر ما حمایتشان بکنیم . نباید پرونده دو سه سال پیش را با امروز مخلوط نکنیم .
نرسیدیم به کارخانه هپکو برویم و کمباین سازی را ببینیم - که ماشین آلات سنگینی را در آنجا می‌سازند - مایل بودم بروم که نتوانستم ، و خیلی از شهرهای استان را مایل بودم سری بزنم که نتوانستم . طبعآ یک نوع شرمندگی از مردم داریم ، ولی این مردم باید قبول بکنند که من الان بیشتر از این نمی‌توانم از تهران دور باشم . شرایط منطقه طوری است که باید در دفتر کارم باشم .
ان‌شاءالله در یک فرصت بهتری ، خدمت مردم خواهیم رسید . خمین را رفتیم ، به خاطر اینکه نمی‌شد از زادگاه امام صرف نظر بکنیم ؛ آنجا بارانداز روحی ماست . در پیش از انقلاب هم یکبار قاچاقی به خاطر زیارت بیت امام به خمین رفته بودم ؛ آن موقع محظور سیاسی داشتیم . به هر حال ، زیارت مردم خمین و بیت امام را رفتیم ، اما بقیه شهرها طلبشان باشد ، مخصوصآ ساوه که ما تا نزدیک شهر هم آمدیم تا از سد ساوه بازدید بکنیم ولی ما از مردم شهر شرمنده‌ایم .ملاقاتی با فرهنگیها و مسئولان آموزش عالی استان در دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم که آنجا هم جلسه خوبی بود . چیزی که الان به نظر من برای استان مهم است ، تربیت نیروی متخصص است که ما باید مراکز آموزش عالی اینجا را تقویت بکنیم . خوشبختانه دانشگاه بزرگی که بناست در تفرش ساخته شود ، الان نزدیک بهره‌گیری رسیده است ، این می‌تواند خیلی از مشکلات را حل بکند . در خود اراک هم مراکزی هست ، ولی قطعآ ما باید بیشتر به وجوه تربیتی برسیم .
آخر کار آمدیم و سد ساوه را دیدیم ؛ اینجایی که در دست ساختمان است خیلی خوب است ، مهندسین انصافآ دارند تلاش می‌کنند ، زحمت می‌کشند . سد مؤثری است ؛ منطقه را از لحاظ کشاورزی و آب آشامیدنی تکان می‌دهد . یکی از آرزوهای دیرینه ایران است ؛ در زمان بسیار قدیم هم دنبال این بودند که اینجا سد بزنند . حالا آثار ساختمان آن زمان قدیم بوده که من نمی‌دانم چطور شده آن زمان به نتیجه نرسیده یا رسیده و بعد خراب شده ؛ به هر حال یکی از آرزوهای تاریخی ایران بوده که امروز بدست مهندسین ما جامه عمل می‌پوشد . ما اینجا باید صمیمانه از فرزندان انقلاب تشکر بکنیم که کار بزرگی را دارند انجام می‌دهند .
یکی ، دو نکته برای من جالب است که عرض بکنم در این سفر برایم تازگی داشت : یکی روحیه نشاط و تحرکی است که در عموم مردم پیدا شده - تولیدگرها ؛ صنعتی‌ها ؛ کشاورزیها - بطوریکه مسئولان استان گزارش می‌دهند مردم تحرک پیدا کرده‌اند برای سازندگی ، که بعداز انقلاب به این وضعی که فعلا هست ، سابقه ندارد . نکته دوم ، حضور آزادگان است که به نظرم ما یک موج جدید سازنده و الهام بخشی را با حضور آزادگان پیدا کردیم حسابی شور و حال دوران دفاع و انقلاب را اینها در مردم زنده کرده‌اند ؛ هم مردم شدابند ، از اینکه بچه‌ها و عزیزانشان را در میان خودشان می‌بینند ، هم آنها شادابند که برگشته‌اند و انقلاب را شاداب و راه امام را پا برجا می‌بینند که به نظرم این سوغات جدیدی است که ما از آزادگانمان داریم .سراسر کشور همینجوری است . کمبودهای جدی‌ای هم در استان هست که انصافآ مشکل است . از جمله کمبودهایی که خیال می‌کنم ما باید خیلی به آن برسیم کمبود فرهنگی استان است . نیاز جوانهای ما به مراکز تفریحی ، تربیتی ، سرگرمیهای سازنده و ورزش ، همه اینها کم است . سینما ، ورزشگاه ، مدرسه و دانشگاه به اندازه کافی نیست . به هر حال ما مردم را به امید همان روحیات انقلابیشان رها کردیم که در دوران جنگ از دفاع تغذیه می‌کردند ، ولی قطعآ ما باید بیشتر به این نقطه برسیم .
نیازهای عمومی منطقه مثل بقیه جاهاست که به هر حال یک کمبودهایی از لحاظ تدارکاتی زندگی مردم دارند تقریبآ عمومی است که جزو وظایف ماست و امیدواریم بتوانیم برسیم . برای من اطلاعات و تسلط مسئولان بر مسائل منطقه ، در جلسه‌ای که در استانداری داشتیم ، جالب بود . استاندار و بقیه مسئولان ، هر کسی در بخش خودش صحبت می‌کرد نشانه این بود که کاملا وارد و مسلّطند ؛ نیازها را می‌دانند ؛ فقط ابزار کم دارند که ما هم امیدواریم بتوانیم ابزار را در اختیار آنها بگذاریم » .
خبرنگار : « آقای هاشمی ! دولت جناب عالی جهت رفع مشکلات بخش صنایع کشور اقدام به اختصاص ارز جهت افزایش تولیدات کرده است ، ما با این حال هنوز کارخانجات ما نتوانسته‌اند سطح سقف تولید خوشان را به ظرفیت اسمی برسانند . جناب عالی فکر می‌کنید چه برنامه‌هایی را مجددآ باید به مرحله اجرا بگذارند تا صنایع بتوانند با سقف کامل به تولید بپردازند » .
- رئیس جمهور : « البته ما در مراحل اول گفته بودیم در حد یک شیفت ، ارز می‌دهیم ، ولی کم‌کم که وضع بهتر شد و آن مقداری هم که حدس می‌زدیم ارز لازم است - البته به آن مقدار ارز لازم نیست - وقتی آزاد گذاشتیم بیایند بگیرند ، معلوم شد کمتر از حدی که ما حدس می‌زدیم ارز لازم دارند . الان بنا داریم از لحاظ ارز محدودشان نکنیم ، یعنی هر کارخانه‌ای برای تولید ، ارز بخواهد ، به همان قیمتی که تعیین شده برای آنها ، روابطی ؛ ترجیحی یا دولتی می‌دهیم . مشکلی که خود کارخانه‌ها دارند نقدینگی است .
برای خریدن ارز پول کافی ندارند ؛ البته ما به بانکها گفتیم و آنها هم عمل می‌کنند ؛ در ابتدا از اینها پول نمی‌گیرند - 25% بیشتر نمی‌گیرند - این کمک خوبی است ، ولی شاید بعضیها حتی برای 25% هم مشکل داشته باشند که اگر ما بفهمیم مشکل دارند ، باز هم کمک خواهیم کرد . من دیگر دلیلی نمی‌بینم برای اینکه اینها به ظرفیت کامل نرسانند ، چون خیال می‌کنم با شرایط جدید ارزی هم که در کشور پیدا شده ، مراکز تولیدی ما می‌توانند با اطمینان به طرف رساندن به سطح عالی تولید خیز بردارند . کشور هم نیاز دارد ، مخصوصآ ما راه صادرات را باز کردیم ، الان هر کس بتواند جنسش را در دنیا عرضه بکند ، می‌تواند درآمد خوبی هم داشته باشد و آن امتیازاتی که ما به صادرات دادیم ، راه تولید انصافآ باز است ؛ دیگر هر کس فعالیت نکند به خودش مربوط است » .
خبرنگار : « آقای هاشمی ! با توجه به اینکه ابعاد بحران در منطقه خلیج فارس هر روز گسترده‌تر می‌شود ، ارزیابی جناب عالی از آینده این درگیریها در منطقه چیست ؟ »
- رئیس جمهور : « من معمولا در تفسیرها جزو خوشبین‌ها هستم . فکر می‌کنم که در آینده این بحران می‌تواند خوب باشد . بالاخره شرورها به جان هم افتاده‌اند ، شرشان از سر بعضیها کم می‌شود . عوارض تلخی هم ممکن است داشته باشد . یک نگرانی وجود دارد که امریکاییها یک وقت فکر بکنند اینجا جای ماندن است ، جا خوش بکنند . من خیلی فکر نمی‌کنم چنین چیزی اتفاق بیفتد ، چون ماندن امریکاییها در منطقه ، آن هم در عربستان سعودی ؛ کنار مکه ؛ یعنی درگیری با همه دنیای اسلام . جهان اسلام تحمل نمی‌کند سر سلسله کفر جهانی در نزدیکی کعبه بماند . خودشان هم می‌فهمند ، بحران که برطرف شد ، جا خالی می‌کنند و ان‌شاءالله می‌روند . اگر هم نروند ، بیرونشان می‌کنیم ؛ این طور نیست که ما نتوانیم جلوی این مسئله بایستیم ؛ آنها در لبنان نتوانستند بمانند چطوری می‌توانند اینجا بمانند . منتهی نگرانی این است که اینجا یک وقت خامی بشود ؛ درگیری بشود ؛ جنگ فراگیری به وجود بیاید ؛ مردم منطقه آسیب ببینند ؛ صنایع منطقه آسیب ببیند . عراق کار بدی کرد ، سنگ بدی در چاه انداخت که درآوردنش یکمقداری دشوار شده .
به هر حال این تجاوز قابل قبول نیست . ما هم داریم تلاش می‌کنیم ، مسئله بدون انهدام و بدون درگیریهای شدید حل بشود . به هر حال امیدواریم که هم عراقیها سر عقل بیایند ؛ جای خودشان بنشینند ؛ دست از این شرارتها در منطقه بردارند ؛ هم امریکاییها بفمند که اینجا جای ماندن نیست ، باید اینجا را به مردم بگذارند و از این ماجراهایی که اتفاق افتاده ، هوشیاری و وحدتی هم در جامعه اسلامی به وجود بیاید . این جهت خوشبینی قضیه است ، البته احتمالات بدی هم هست که ما حالا ترجیح می‌دهیم ذهن مردممان را با آن احتمالات بد خیلی بد نکنیم ؛ ذائقه مردم را تلخ نکنیم» .
- خبرنگار : « از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید تشکر می‌کنم »
- رئیس جمهور : « موفق باشید ! شما و همه دوستانی که همراه ما آمدند و به برنامه‌های ما کمک کردند » .