مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی درباره نتایج سفر به استان آذربایجان غربی

خبرنگار : جناب آقای رئیس جمهور،  حضرت عالی به مدت ۵ روز، از استان آذربایجان غربی دیدار داشتید که این سفر از ابعاد مختلف قابل بررسی و تحلیل هست، به عنوان سؤال کلی بفرمایید که دستاوردتان در این سفر چیست؟ و ارزیابیان از دیدارهای فشرده‌ای که داشتید، چیست؟

رئیس جمهور: بسم اللّه الرحمن الرحیم قسمتهای زیادی از مسائل مربوط به سفر، خوشبختانه از طریق صدا و سیما و مطبوعات پخش شد، حالا در مصاحبه شاید لازم نباشد که ما اخباری که پخش شده را باز تکرار کنیم. من فکر می‌کنم که بهتر این باشد که برداشتهای خودم را از این مجموعه ۵ روز، در استان آذربایجان غربی دیدم، آن‌ها را بگویم. ضمن آن هم ممکن است، بعضی از خبرها هم بیاید. البته اگر ناقص گفتم، جناب عالی می‌توانید سؤال کنید و اگر مطالبی را که لازم می‌دانید که من بیشتر توضیح بدهم، بگویید.

 یکی از بخش های مهم مورد مورد نظر من در سفر ، ملاقات با مردم و مواجهه با مردم  استکه معمولاً ما را کم می‌بینید . از این جهت، من یک برداشت سیاسی و مردمی دارم از این استان که عرض می‌کنم. به نظر می‌رسد، آنچه که ما آنجا دیدیم این را نشان می‌دهد، انصافاً استان، از لحاظ سیاسی بسیار هوشیار هستند و مردم کاملاً در صحنه‌اند، فوق العاده بانشاط هستند، از انقلاب راضی‌اند و طراوت بسیار بالایی را مردم دارند که این شادابی مردم، محصول چیزهایی زیادی است که حالا شاید در صحبت های من بعدآ بیاید.

 شما شاهد بودید آقایان خبرنگارانی که با من بودند، چگونه در مناطق مختلف استان مردم با شور و شوق وقت زیادی و تحمل گرما، زیر آفتاب، مسافرت‌های طولانی اجتماعات را پر رونق کرده بودند، بخصوص در مناطق مرزی که تقریبآ از اول انقلاب تا به حال همیشه گرفتار مسائل مرزی بودند، در دوران جنگ خیلی صدمه دیدند شهرهایی  مثل سردشت، پیرانشهر و اشنویه البته نرفتیم، ولی هیأت فرستادیم. به علاوه مردم اشنویه عده زیادشان پیاده آمده بودند ارومیه، برای استقبال که این نقطه جالبی است ماکونه اینکه شهرهای عمق استان غیر از این بود این شهرهای مرزی بیشتر - خیلی بیشتر- از حد توقع ما بود این نشاط مردم خب آنها ۸ سال زیر توپ مستقم دشمن بودند هنوز هم خب آن طرف مرزهای ما در آن مناطق وضع خوبی ندارد.

 نقطه دیگری همینجا وضع کردها و ترکها همه بالاخره اینها مردمی هستند که تحت بمباران تبلیغاتی دشمن هستند. ما می‌بینیم که نشاط و وفاداری و آگاهی آنها بسیار بالاست؛ این خیلی باارزش است برای ما. یک ارزیابی جدیدی واقعاً  باید باشد این روحیاتی که مردم ۱۷ سال، بعد از انقلاب دارند.

 نقطه دومی که در دریاف تهای من مهم است، مسأله امنیت آن استان است. خب مردم ما می‌دانند که استان به خاطر شرایط مرزی و جنگ و وضعی که الان در عراق و جنوب شرقی ترکیه و آذربایجان هست که هر سه آن کشورها، همسایه این استان هستند. این استان باریک شده همه‌اش در مرز هست، عرض استان خیلی کم است؛ ولی طول استان پخش شده کنار مرز. امنیت واقعاً  قابل تحسینی در آن استان هست. چند کیلومتر آن طرف تر آشوب است، این طرف مردم کارهای اقتصادی خودشان را دارند و زندگی خیلی طبیعی و پر رونقی را دارند که البته این اولاً مرهون هوشیاری خود مردم است و ثانیاً مرهون حضور جدی ارتش و سپاه در منطقه است، آنجا قرارگاه حمزه و قرارگاه فرماندهی نظامی منطقه شمال غرب که یکی از دست ارتش و دیگری دست سپاه است، در نوار مرزی حضور بسیار بسیار خوبی دارند و مثل یک سد پولادین آنجا قرار گرفتند که نمی‌تواند نا امنی از بیرون سرایت کند به داخل استان.

 مسأله سومی که مورد توجه من قرار گرفت، مسأله الفت مردم بود، هماهنگی‌هایی که در آنجا هست. آنجا تنوع قومی داریم کرد داریم، ترک داریم و از لحاظ مذهبی، هم متنوعند، شیعه هست، سنی هست و اقلیت های دینی دیگر هستند و اهل حق هستند. البته اهل حق هم جزء مسلمانهاست و بیشتر شیعه، اما به هر حال یک گروه جدایی حساب می‌شوند. عجیب است آنجا خیلی شهرها با هم مخلوطند. ما آنجا هیچ آثاری از تصادم این قومیت ها و این مذاهب ندیدیم؛ نشان رشد بالای فرهنگی مردم است، مردم رشد کردند.

 شما مثلاً برگردید به ۵۰ سال پیش ۶۰ سال پیش، دوران مشروطه و جنگ جهانی اوّل، دوم تاریخ استان را ببینید چقدر آنجا این قومیتها و مذاهب مختلف برای همدیگر مزاحمت درست می‌کردند، خارجی‌ها هم آن موقع، آمریکائی‌ها، آلمانی‌ها، فرانسوی هاو روس‌ها آنجا بودند تحریک می‌کردند، همیشه منطقه را آشوب فرا گرفته بود. ولی الآن خیلی آرامش و رفاقت و برادری و همه با هم صمیمی هستند، من به آنها از این جهت تبریک می‌گویم.

 مسأله دیگری که برای مردم ما و بخصوص دنیا که ناظر این مسائل هستند، علاقه مندند به این مسائل جالب است، در مورد کردهاست. خب تبلیغات زیاد همیشه این است که کردها یک ترکیبی از قومیتی هستند در عراق و ایران و ترکیه و سوریه آنها دنبال استقلال هستند و برای خودشان یک حساب دیگری بازکردند. امّا آنچه که مادراین سفر برایمان ملموس بود جزو صمیمی‌ترین مردم ما، کردهای باید به حساب بیایند من چهره‌مهربان و عطوف کردها را در این ۴ شهری که بیشتر خصیصه کردی دارند مثل سردشت، پیرانشهر، مهاباد و بوکان و دربقیه جاهایی که به اندازه زیادی هستند خیلی برایم جالب بود وضعی که کردها داشتند، در آنجافرهنگشان کاملاً انقلابی شده و انقلابی هستند، علاقه مندی شان به انقلاب و حضورشان در صحنه؛ آنقدر زیاد و وسیع بود که برای خود بزرگان آنجا هم این حدّ از حضور در صحنه یک قدری غیرمنتظره بود.

 در مهاباد وقتی که در مقابل آن مردم عظیم و خیل مردم قرارگرفتیم با آن شور و احساساتی که اصلاً نمی‌شد خاموش کنیم مردم را ماچند ساعتی در شهر بودیم کار داشتیم مردم از خیابانها نرفتند تو خانه‌هایشان، هر جامی‌رفتیم همین طور جمع بودند در خیابانها امام جمعه خودشان وقتی که این وضع را دید، من دیدم که اشک توچشمهایشان جمع شد و بغض هم گلویشان را گرفته بود و می‌گفت: خدا لعنت کند، آن کسانی که این مردم کرد ما را بدمعرّفی کردند.

 من یکی دو تا حرف، از بچّه‌های شهید کرد که آنجا می‌آمدند استقبال، خیرمقدم می‌گفتند شنیدم، برایم خیلی جالب بود، یکی از بچّه ها گفت، تشخیص بچّه‌ها را ببینید گفت: «تو امروز خودت را فدای فردای ما کردی» می‌خواست کارهای زیربنایی و سازندگی را این جور توضیح بدهد، یا در شهر دیگری که پسر بچّه‌ای بود از بچّه های شهدا، به من گفت : شما به خودتان هراس راه ندهید از ملامتی که دیگران می‌کنند که امکانات را صرف سازندگی کشور می‌کنید.  در مجموع، بنظرم اصلاً تصورّی نسبت به کردها در ذهن خیلی‌ها هست به کلّی بیخود است.

 در سردشت، ما آمار شهدایشان را که دیدیم آنها 7  هزارشهید دارند که این نسبت به خیلی از شهرهای ما، اکثر شهرهای ما این نسبت کمتر است. البته در مورد ترکها، خب آنها هم تحت بمباران تبلیغاتی هستند. قبلاً در آذربایجان شرقی هم این نمونه را دیدیم آنها دیگر احتیاجی به توضیح ندارد خب ترکها اینقدر رویشان تبلیغات نمی‌شود، روی کردها خیلی تبلیغات می‌شود، هنوز هم می‌شود.

مسأله دیگری که برای من بسیار جالب بود، این بود که عامه مردم فرهنگ سازندگی را پذیرفتند و اصلاً سازندگی تبدیل به یک فرهنگ شده در کشور نمونه‌اش را من آنجا را دارم می‌گویم در ادبیاتشان، سرودها و شعرها در شعارها، خیرمقدم گوئیها، در متلکها و ضرب المثلها، حالا هرچه را می‌بینید یک حرکت کاملاً فکری مردمی شده که ارزش سازندگی و کار که معمولاً آنجاها صحبت بود. قبلاً که می‌گفتند، مثلاً در مناطق مرزی و اینها، بیشتر کالاهای تجاری و قاچاق و اینها دل بستند. حالا کار و تولید برایشان مهم است این خیلی با ارزش است، بالا آمدن روحیه مردم که جزء فرهنگشان بشود، فرهنگ شدن یعنی با وجود آدم عجین بشود، زودگذر نیست، باز یک دوره طولانی باید کار بشود، هرکس بخواهد خراب کند تا این ذهنیت مردم را عوض کند.

من نمی‌دانم شما خبرنگاران هم توجّه کردید یانه، در بوکان یک خیرمقدم جالبی گفته بودند، اوّلا خود اجتماع بوکان قابل توجّه بود، ازلحاظ وسعت و عواطف و احساسات. ثانیاً در مقابل جایگاه ما در صحرا یک خیرمقدم درشتی نوشته بودند، با چیدن تراکتورها. آورده بودند تراکتورها راچیده بودند به گونه‌ای که تبدیل شده بود به یک جمله خیرمقدم به هیأت ما که بعد گفتند ما این را به نشانه استقبال از سازندگی و تبلور رشد کشاورزی در استان و درشهرستان به نمایش گذاشتیم. نماینده‌شان گفت که اینجا دو هزارتراکتور در شهر وجود دارد.

 اینجا از دور، هرکس مسائل تبلیغات کردها را می‌فهمد، فکر می‌کند که آنجا باتفنگ و یا مسلسل تبلور خودشان را می‌خواهند ارائه بدهند؛ و ولی اینها این جور نمایشی دارند، این خیلی زیباست اوج فرهنگ سازندگی و کار است، آن هم کارمولّد که در این کارها ذوقهای هنری و ابتکاری خودش را جلوه می‌دهد.

 مسأله دیگری که در استان قابل توجّه بود، شاید این ششمین موردی است که دارم می‌گویم، غنای خود استان است انصافآ استان آذربایجان غربی خداوند نعمت را بر آنها تمام کرده است. آنجا حدود  19 میلیارد متر مکعب آب سالانه نزولات باران دارند که آن مقداری که تبخیر می‌شود، معمولاً همه جا می‌شود این را باید کم کرد بقیه آبشان قابل استحصال است که خوشبختانه وزارت نیرو هم مردانه وارد میدان شده و 17 تا سد برای آنها طراحی کرده که یک سد بزرگش را ما افتتاح کردیم. در ماکو چهار تا سدّش کار اجرائیش را شروع کردند و بقیه هم بتدریج دارد آماده می‌شود، چند تا سد هم از پیش بوده، در استان خاک بسیار خوب است، آنجا بیش از یک میلیون هکتار از زمینهای درجه 1 و 2 کشاورزی دارد که بسیار هم با ارزش است قبلاً فکر می‌شد معادن آنجا خوب نیست، ولی الآن یک لیست بزرگی از معادن آنجا کشف شده که به ما داده‌اند، انواع سنگهای ساختمانی زینتی، معادن عظیم مس در خوی، معادن سرشار از طلا در زرشوران که یکی از شاخه‌های قزل اوزن هم هست، می‌گویند: همان خاکهایی را که باران از آنجا وارد سفید رود می‌کند الآن در رسوبات سد سفید رود دارند طراحی می‌کنند که آن رسوبات را بیاورند آن طلا استحصال بکنند اینقدر پر طلاست که حالادارد کار می‌شود. برای معادن، معدن بوکسیت در بوکان هنوز در حال اکتشاف است و  به بوکسیت به خاطر آلومینیوم درکشورمان نیاز داریم و سایر معادن که فراوان است، حالامن صورت آنها را نمی‌خواهم بگویم.

از لحاظ هوا، اینجا هوای بسیار مساعدی دارد، نیروی انسانی پرتحّرک و زحمتکشی دارد. به لحاظ دامداری جزء بهترین نقاط کشور است. اصولاً منطقه شمال غربی ما 5 یا 6 استان آنجا زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، کردستان و کرمانشاه، همدان و ایلام است. این منطقه به خاطر شرایط جغرافیایی و هوا و آبی که دارند، بهترین نقاط دامداری ما هستند در آذربایجان غربی خیلی قوی است. دریاچه ارومیه هم یک نعمت دیگریست که به آنجا اضافه شده که طبیعت توریستی داده است، شرایط مرزیشان و وضع بازرگانیشان را در داد و ستدهای خارجی تقویت می‌کند، به نظرم خداوند همه نعمتها را برای اینهاتمام کرده است در چند سال جنگ توقّفی ایجاد شده بود که حالا دارند جبران می‌کنند. استان پوست ترکانده، مثل اینکه دارند یکدفعه از همه جای استان داردتوسعه می‌بارد.

یکی از چیزهای دیگری که توجّه من را جلب کردد آنجا، وسعت سازندگی است. در دوران بعد از جنگ تا زمان جنگ که خب نمی‌شد آنجا کار درستی بکنیم. ولی دیگر بعد از جنگ، با اینکه از لحاظ مرزی وضع خوبی ندارند نداشتند بخصوص حالا دیگر دارند بهتر شده خیلی کار زیاد شده در این استان اینقدر کار شده که ما در هر شهری می‌رفتیم، سخنرانی‌های قبل از صحبت من، چه امام جمعه، چه فرماندار، چه نماینده، ما هر کس صحبت می‌کرد، با عجله می‌خواندند، باز هم فهرست کارهای انجام شده تمام نمی‌شد. چقدر آب، برق، بهداشت، مدرسه، راه و کارهای اشتغال‌زا در صنایع دستی در روستاها بخصوص، وضع شهرها وضع راهها وضع صنایع، واقعاً  فهرست کارهای انجام شده یک کتاب است. ما در یک طرح می‌رفتیم برای طرح تحقیقات دامداری، مال جهاد بود، آنجا اعل‌م کردند که همزمان 278 طرح در استان، همین امروز به بهره‌برداری رسیده در روستاها. هفته دولت هم مقادیر زیادی طرح افتتاح کرده بودند. در هر شهری هم که می‌رفتیم، من یکی دو تا طرح را می‌رفتم می‌دیدم، بقیه‌اش را دیگر همراهانمان می‌رفتند.

 ده‌ها طرح در همین سفر من طرحهای مهمش داده بودند از وضع استان که بنظر من و همراهانم بسیار زیبا آمد و هم صنایع جنبی کشاورزی و دامی اینقدر فراوان بود غرفه‌ها و تمامآ هم روی پای خود و با امکانات استان می‌چرخید. آنجا گفتند؛ که 900 واحد داریم که می‌توانستند شرکت بکنند، به خاطر اینکه محدودیت داشتند فضای غرفه‌شان غرفه‌ها نزدیک 200 واحد را آورده بودند با اینکه تقریبآ یک چهارم امکاناتشان را آورده بودند، اینقدر به نظر ما عظیم جلوه کرد بعد از انواع کارها سد را من گفتم برق را ما در یک برنامه 5 طرح را در استان افتتاح کردیم مثلاً یکی آن انتقال خط انتقال برق به سردشت کنار مرز عراق است که 132 ولت را آنجا افتتاح کردند و حدود 130 کیلومتر راه خطوط انتقال برده بودند در همان 5 طرح گفتند؛ 55 میلیارد ریال هزینه شده طرحهای زیادتری هم در دست اجرا بود وضع معادن را گفتم، وضع کشاورزی فوق‌العاده آنجا خوب شده، کشاورزان استان زندگیشان کاملاً رونق گرفته است. من در سفر قبلی، اوائل مسئولیت اجرائیم، رفتم یک سفر یک روزه‌ای به استان، کشاورزان آمده بودند گریه می‌کردند، بعد از جنگ بود؛ می‌گفتند: ما سیب‌هایمان را همین فصل بود صرف نمی‌کند از درخت بچینیم یا انگورهایمان نمی‌چینیم، سردخانه نیست که اینها را نگه بداریم، مشتری نیست، حالا با تقویت صنایع تبدیلی که اینها را تبدیل به کنستانتره می‌کنند. با آب میوه و توسعه سردخانه‌ها که بیش از ده برابر، گاهی 20 برابر شده و همچنین در دامداری البته در دامداری هنوز صنایع تبدیلی کم بود؛ از ما کارخانه شیر پاستوریزه می‌خواستند که بنا شد در میاندوآب بزودی این کارخانه ساخته بشود. خیلی وضع کشاورزان و دامداران خوب شده و یک مقدار چون آنها عمده‌اشان هم کشاورز و دامدارند؛ یک حرکت عالی می‌بینید. عمده این مردم شادابی و نشاطشان یک مقدار به خاطر این است که لمس می‌کنند این خدمات را زندگیشان به کلی دگرگون شده است.

در بخش آموزش، در استان 20 هزار دانشجو دارد و دانشگاهای دولتی هم رشته‌های بسیار مهم را دارند. ما در همین سفرمان  دانشگاه دامپزشکی را افتتاح کردیم که 18 هزار متر و بهترین نوع ساختمانها و سالنها و آزمایشگاهها بود. دانشگده علوم را دیدیم، یکی از بهترین دانشگاههای ماست در آینده دارند می‌سازند. برای دانشجوها، خوابگاه به اندازه کافی ساخته بودند. دانشگاه‌های آزاد 10 هزار دانشجو دارد، آنجا مثل مهاباد مثلاً فکر می‌شد که آنجا جای این کارها نیست. نزدیک 3 هزار دانشجو دارد، خیلی وضع خوبی دارد آموزش در آنجا، آنجا مدیرکل آموزش و پرورش تعداد کلاس را گفت، مثلاً این تعداد کلاس دیگر اگر ما بسازیم، اصلاً مشکلی نداریم که آن تعداد را ما در ظرف یکی دو سال می‌توانیم بسازیم. کارهای آموزش فن و حرفه را خوب جدّی گرفتند که نیاز آن منطقه هست. بخشهای فرهنگی در همه کشور یکی دو سال اخیر اوج گرفته است. فرهنگسرای جوان را در ارومیه به عنوان یک نمونه خیلی خوبی افتتاح کردیم در خیلی جاهای دیگر مشغول ساخت هستند، در پیرانشهر کنار مرز عراق، یک مجتمع فرهنگی خوبی افتتاح کردیم.

هر جا می‌رفتیم سالنهای دوهزار نفری  ورزش چند منظوره در دست ساخت بود، بعضی جاها هم نبود تقاضایشان بود که بسازیم، ما هم قبول می‌کردیم، ما باید راضی باشیم از این حرکت فرهنگی، چون آنجا مردم هم خیلی استقبال می‌کنند، نیاز هم دارند. مسکن در استان تقریبآ مشکلی ندارد و وزارت مسکن خیلی آنجا فعال است. مجتمع عظیم مسکونی را ما در ارومیه بازدید کردیم مشکل زمین بطور کلی حل شده آنجا آب  و برق و این چیزها آب که فراوان است برق هم خیلی خوب خطوطش را بردند، گاز را به بعضی از شهرهای تمیز خوش آب و هوا پردرخت در اکثر جاها، البته بعضی جا هم شهرستان احتیاج به تقویت دارد. روی دریاچه ارومیه طرحهای بسیار مهمی هست که پرورش و صید آرتیما و استفاده از منابع نمکی و املاح آنجا برای صنایع که دارد پیگیری  می‌شود.

 وضع راهها واقعاً  مطلوب است جزء استانهای خوب بود، از لحاظ راه کمتر مشکل برایشان دیدیم. به منظور مخابرات به بسیاری از روستاها تلفن داده تا دم مرز تلفن و فاکس و اینها رفته و ما آنجا بودیم، یک طرح بزرگی افتتاح شد از کارهای بسیار جالبی که حرکت تازه آنجا است، استفاده بهتر از آب و خاک است که با طرح جدید ما در مورد آبیاری تحت فشار خیلی خوب تطبیق می‌کند و آنها خوب استقبالی کردند.

 در سلماس از بالا دیدیم، یک طرح 180 هکتاری که افتتاح شده بود؛ و در شاهین دژ رفتیم خودمان طرح  1400 هکتاری را افتتاح کردیم. تعاونی‌های روستایی با هم از زرّینه رود  آب می‌گیرند و آبیاری بارانی بود. به من گفتند: اطراف زرّینه رود 30 هزار هکتار را می‌توانیم از تپه ماهوریهایی که الان با یک تن محصول، با کشت دیمی استفاده می‌شود، تبدیل کنیم به آبیاری و پیش بینی خودشان 5 تن بود یعنی از هر هکتاری 5 برابر محصول انتظار داشتند بردارند دیگر حالا ما باید اینها را پشتیبانی بکنیم برای این حالا خدمات دیگر خیلی فراوان است؛ چون در سفر ما هم از این چیزها گفته شد به نظرم خیلی لازم نباشد توضیح بدهیم فقط یک چیزی که در ارومیه تازه بود کارخانه پتروشیمی بود که مواد مورد نیاز ملامین را آنجا تولید می‌کرد این یک تکنولوژیست که ما 29 سال است دنبالش بودیم از پیش از انقلاب بالاخره آخرین تلاشمان به نتیجه رسید؛ و این کارخانه را در ارومیه الان داریم که بسرعت هم دارد توسعه پیدا می‌کند.

خبرنگار: ارزیابی‌تان از بخش درمان چیست؟

رئیس‌جمهور: در بخش درمان هم بحمداللّه آنجا خیلی وضع خوبی دارند اوّلا بهداشت روستاها خیلی جدّی گرفتند در اکثر روستاها الان خانه بهداشت هست آب آشامیدنی به همه جا دادند بهسازی روستاها را هم که ترکیبی است، از کارهای بهداشتی و عمرانی دارند چند بیمارستان را ما افتتاح کردیم تعداد زیادی از بیمارستان را هم دیدیم که در حال ساختمان بود.

یکی از کارهای خوبی که پیشتار شد، این استان مسأله استفاده از گرمای زمین است، برای تولید انرژی که در درّه قطور نزدیک آن پل قطور معروف که در جنگ عراقیها آنجا را می‌زدند. اوّلین حفاری را با حضور ما شروع کردند کهان شاءالله ما بتوانیم از این تکنولوژی خوب و اصل استفاده بکنیم چاههای بسیار عمیق می‌زنند از نقاطی که حرارت زیادی در زمین هست، بخاطر ترکیبات زمین، حرارت را می‌آورند بالا و رویش نیروگاه می‌زنند و منتقل می‌کنند به شهرها برای استفاده در کارخانه‌ها و خانه‌ها و اینها؛ و خدمت دیگری که مردم لمس می‌کنند خدمات نیروی انتظامی است که همه جا با مهربانی حضور دارند و انصافآ زحمت می‌کشند، خاموش ولی پرکار برای مردم آنجا کار می‌کنند.

یکی از جاهایی که برای من مهم بود در این سفر، ساحل رودخانه ارس بود. رودخانه ارس یک رودخانه پرآبی است که از ترکیه و آذربایجان و ارمنستان و ایران آبش را می‌گیرد، الان هم سد رویش هست ما استفاده می‌کنیم. ولی با یک سد دو سد آن آبها مهار نمی‌شود، باید پمپاژ کنند به ساحل. ما حق برداشت 10 متر را در بالای رودخانه داریم که این 10 متر را من که آنجا بودم یک طرحش اجرا شد برای 2700 هکتار زمین، آنجا عشایر جمع شده بودند، عشایری که زیر سایه چادرها زندگی می‌کردند.

در یک بیابانی ما بخوبی می‌توانیم آنجا را تبدیل به یک دشت خرّم و رسودی مثل دشت مغان بکنیم. آدم الان دشت مغان که می‌رود می‌بیند جلوه سازندگی را از اینکه کشت و صنعتها. در ساحل رودارس ما خیلی می‌توانیم داشته باشیم و مردم زیادی را می‌توانیم آنجا اشتغال برایشان درست بکنیم که ما یکی از کارهای مهممان هم در این سفر مسأله اشتغال بود.

خبرنگار: یکی از موضوعاتی که حضرت عالی تأکید داشتید با توّجه به تنوع اقلیمی و جغرافیایی منطقه مسأله جذب توریست بود. چه ویژگیهایی دارد منطقه و آیا سرمایه گذاری لازم شده؟

رئیس جمهور: الان از ظرفیت توریستی آنجا خوب استفاده نمی‌شود، یکی از موضوع هایی که خیلی می‌توانیم رویش کار کنیم، دریاچه ارومیه است که به خاطر کیفیت آبش و وضع بهداشتی که دارد، برای استفاده از آب و هوای خوبی که آنجا هست و جزایری که دارد باید روی آنجا خیلی کار بکنیم؛ به خاطر دوران جنگ عقب افتاده الان طرح‌های خوبی هست در آنجا کار بکنیم. من هم بناست به آنجا کمک کنم.

 یکی از چیزهایی که آنجا  لازم است راه آهن است فعلاً از شمال عبور می‌کند ولی باید راه‌آهن از جنوب هم که نزدیکتر است از جنوب دریاچه وصل بشود به ارومیه که در مصوبات دولت که توریست بتواند به آسانی به آنجا رفت و آمد بکند، یا منطقه تخت سلیمان است که یکی از آثار قدیمی ماست، بعضی‌ها می‌خواهند بگویند، آنجا مثل تخت جمشید می‌تواند باشد. ما از فضا آنجا را دیدیم و جاهای دیگری که استان دارد باید مسافرخانه و هتل و چیزهایی که جاذبه بیشتری برای توریستها دارد آنجا ایجاد بشود که الان دارند برنامه ریزی  می‌کنند، ولی اینها در مراحل پیشرفته‌ای نیست.

خبرنگار : امکانات ارتباطی، جاده‌ای و هوایی وجود دارد؟

رئیس‌جمهور: چند فرودگاه در ارومیه هست. فرودگاه ماکو را دارند می‌سازند، فرودگاه خوی را دارند می‌سازند که ما خودمان رفتیم افتتاح کردیم، افتتاح نکردیم از بالا آنجا را دیدیم. چند  فرودگاه دیگر هم در دست طراحی است که نقاط دیگر جنوبی را باید وصل بکنیم، الان به خصوص به اندازه کافی در جنوبش فرودگاه نیست.

خبرنگار : حضرت عالی در این سفر بخشی از استان زنجان را هم دیدار داشتید، دیدار با مردم ماه‌نشان و بازدید از کارخانه سرب و روی، در این مورد هم نظرتان را بفرمائید.

رئیس جمهور: بله ما آنجا چون سفری که به زنجان کردیم آن موقع چون وقتمان کم بود دو استان را با هم رفته بودیم همدان و زنجان را، منطقه محروم ماه‌نشان را نتوانستیم آن موقع برویم من وعده داده بودم اینجا چون تا تکاب رفتیم تکاب نزدیک ماه نشان است، خواستیم به وعده‌مان وفا بکنیم و کارخانه کنسانتره سرب و روی را هم من ندیده بودم و معدن سرب و روی زنجان را هم ندیده بودم، یک سفر کوتاه دو ساعتی رفتیم معدن را دیدیم و کارخانه جدیدی که در دست ساخت دارند.

 همچنین کنار قزل اوزن رفتیم. یکی از جاهایی است که من خیلی علاقه‌مندم به عمران، اطراف قزل‌اوزن، چون آب زیادی را می‌آورد به دریای خزر می‌ریزد که از دست ما بیرون می‌رود. اطرافش هم زمین خیلی است. باید آبها را  درآنجا کنترل بکنیم.

ماه‌نشان رفتم که یکی از شهرهای جدید ساحلی آنجاست، سفر کوتاهی بود ولی برای من به عنوان یک وفای به عهد لازم بود که آنجا بروم.

خبرنگار: سپاسگذاریم از حضرت عالی که ما را به حضورتان پذیرفتید و وقتتان را به ما اختصاص دادید. در پایان این مصاحبه اگر صحبت خاصی با مردم سلحشور و همیشه در صحنه استان آذربایجانغربی دارید بفرمائید.

رئیس جمهور : بله من فقط می‌خواهم تشکر بکنم از مهربانی هاو خوبی‌های این مردم و واقعاً  تحت تأثیر عواطفشان قرار گرفتیم، امیدوارم بتوانم شایسته خدمت مناسب برای چنین مردمی باشم، بخصوص از قشر ایثارگر آنجا خانواده‌های شهدا، مفقودان، جانبازان و آزادگان که خیلی مردم خوبی هستند، اینها این عزیزان بیش از همه برای این کشور سرمایه گذاری کردند، امروز هم کمتر از همه توقع دارند و خیلی دلسوز انقلاب هستند.

 باید قدردانی بکنم از هماهنگی که در استان دیدم، بین نمایندگان و مدیران و علما و ائمه جمعه که این هماهنگی، یکی از عوامل توفیق کارهاست. در آنجا همه با دلسوزی با توافق دارند کارها را انجام می‌دهند. ضمنآ ما خیلی از شهرها نتوانستیم برویم، مردم خودشان باید این بپذیرند که من بیش از پنچ روز نمی‌توانم خارج از مرکز باشم، برای کارهای زیادی که اینجا هست و اگر رفتن به شهرهای غیر از مرکز استان را شروع می‌کردیم، باید چند روز هم به خاطر آن شهرهای زیاد بمانیم.

 ان شاء اللّه فرصتی بشود بعدآ که فراغت بیشتری داریم آنها را هم زیارت بکنیم. ضمنآ من باید تشکر زیادی هم از رسانه‌ها، خبرنگاران و روزنامه‌ها و بخصوص صدا و سیما که رونق این بازدیدها و اطلاع رسانی‌ها، ارتباط بین مردم و مسئولان را بعهده دارم و نقش بسیار مؤثری را در معرفی کردن ثمرات انقلاب و آگاهی مردم دارند که این سرمایه بزرگی برای ما است.

          والسلام علیکم و رحمة اللّه