مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با USA.TODAY
اولین سؤالم درباره انتخابات عراق است.عقیده ایران در مورد آن چیست؟
• تا بحال که علی‌رغم ناامنی‌های عراق خوب برگزار شد. مثل اینکه در شمارش هم شکایت مهمی به چشم نمی‌خورد. بایدمنتظر بمانیم که چه از صندوقها بیرون می‌آید.
○ به نظر می‌رسد که احزاب شیعه نتایج خوبی گرفتند. آیا شما راضی هستید؟
• به هرحال فکر می‌کنیم چیزی که به نفع است این است که مردم انتخاب کنند. چون اکثریت مردم شیعه هستند، به نفع شیعیان خواهد بود. بقیه مردم عراق هم مسلمان، آشوری و غیره مورد علاقه ما هستند. گرچه با شیعیان هم مذهب هستیم، ولی با مسلمانان دین مشترک داریم. اهمیت مسئله برای ما آزادی عراق است. اگر مردم بخواهند سرنوشت عراق خیلی خوب رقم می‌خورد.
○ به نظر می‌رسد دولت آمریکا با از بین بردن طالبان و صدام حسین در عراق، شما خدمت کرد. آیا فکر می‌کنید آمریکا در رهایی از مشکلات این دو دشمن به ایران کمک ننموده است؟
• این یک طنز تاریخی است. البته هر دوی اینها فرزندان خود آمریکا بودند. فرزندان خود را قربانی کرد که به نفع دیگران شد. البته فرزندان بی‌وفایی برای آمریکا بودند.
○ شما در تمام مدت در رابطه ایران و آمریکا به نوعی نقش داشتید. اگر دوباره رئیس جمهور شوید، به دنبال رابطه با آمریکا خواهید بود؟
• قبلاً که رئیس جمهور بودم، به آمریکا پیشنهاد کردم و مکرر گفتم اگر حسن نیت نشان دهند، وارد مذاکره می‌شویم. علامتی هم مشخص کردم و گفتم: اگر اموال مسدود شده ما را در آمریکا آزاد کنند، نشان از حُسن نیت آنهاست. الان همه بر همین عقیده هستم.
○ مقدار دارایی‌ها چقدر است؟
• چون در زمان شاه سپرده شده، پرونده روشنی نداریم. فکر می‌کنم حدود 8 میلیارد دلار بود که با فرع این 25 سال خیلی بیشتر می‌شود.
○ خاطرم می‌آید که بوش پدر گفته بود حسن نیت شما کمک به آزادی گروگانهای آمریکایی در لبنان بود. ولی بعد از آن برخورد و جملات تندی علیه آمریکا داشتید.
• آمریکا به عهدش وفا نکرد. آن موقع از طریق ترکیه، ژاپن و دبیرکل سازمان ملل به ما گفتند که اگر برای آزادی گروگانها کمک کنید، اقدامات خوبی را شاهد خواهید بود. ولی بعد که کمک کردیم، رفتار منفی از خود نشان دادند که باعث شرمندگی ژاپنی‌ها و ترکها شد.
○ اجازه دهید در مورد زمان حال صحبت کنیم. آیا روابط رسمی در برنامه شما هست؟ آیا وزیر خارجه را می‌فرستید که با رایس صحبت کند؟ یا ایشان به ایران بیاید؟
• قدم اول را باید آمریکایی‌ها بردارند و کاری کنند که بفهمیم در ادعاهای خود صادق هستند.
○ می‌تواند این کارها آزاد کردن اموال ایران، فروختن قطعات هواپیماهای مسافربری و اجازه عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باشد؟
• اگر اموال ما را آزاد کنند، نشان بهتری است. کار بدی است که در امانت خیانت کنند.
○ شما درمورد اموال صحبت کردید، ولی مطالب دیگری مثل مسئله تروریسم و صلح اعراب و اسراییل هم هست. آیا حاضر هستید در این مسایل دخالت کنید؟
• شرط من نشان دادن حسن نیت برای شروع مذاکره بود. البته آن موقع گفته بودم و الان رئیس جمهور نیستم. نباید از قول دیگران چیزی بگویم.
○ ولی الان در فلسطین اوضاع جدیدی برقرار شد. رئیس جمهور جدیدی آمده است. آیا ایران دراین وضعیت گروههای فلسطینی را مجاب می‌کندکه به اسراییلی‌ها حمله نکنند؟
• گروههای فلسطینی از ما حرف‌شنوی ندارند.
○ ولی به آنها کمک می‌کنید و تأیید می‌کنید.
• ما هم مثل بقیه کشورها کمک‌های انسانی می‌کنیم. مجاهدین فلسطینی در کارهای خود هیچ تعهدی به ما ندارند.
○ در مورد انرژی اتمی با دکتر روحانی و دکتر موسویان صحبت کردم. آیا از روند کار راضی هستید؟ آیا تمایل دارید آمریکا در این مذاکرات نقش داشته باشد؟
• از پیشرفت کار راضی نیستیم، ولی از اصل کار راضی هستم.
○ فکر نمی‌کنید که آمریکا باید در مقطعی در مذاکرات شرکت کند تا عملی شود؟
• اگر خراب نکند، خوب است. ولی ممکن است نتیجه معکوس دهد. خانم رایس خیلی تند حرف می‌زند.
○ در روزهای اخیر خانم رایس راجع به ایران و حقوق بشر خیلی تند صحبت کرد. آقای بوش هم راجع به آزادی مردم ایران صحبت می‌کند. آیا عصبانی هستید؟
• به حرفهای بی‌ربط عادت کردیم. پیش‌بینی می‌کنیم که خانم رایس احساسی‌تر از دیگران صحبت کند.
○ چرا فکر می‌کنید احساسی صحبت می‌کند؟
• تا بحال این جوری نشان داد.
○ مگر فرقی بین رایس و کالین پاول است؟
• شاید در صحبت‌ها تفاوتی باشد، سیاست‌های آمریکا که در جای دیگری ریخته می‌شود.
○ اجازه دهید موضوع را عوض کنم. فکر می‌کنم در حدود سالهای 1960 در آمریکا بودید. آیا موضوع خاصی در آمریکا هست که خوشتان بیاید یا شخص خاصی که نظرخاصی راجع به ایشان داشته باشید؟
• من در سال 1974 در آمریکا بودم. در آن موقع با ماشین 20 ایالت شما را گشتم و تماشا کردم. آمریکا را کشوری بزرگ، غنی و پیشرفته یافتم. تعجب کردم که چرا با این همه امکانات به کشورهای کوچک دنیا چشم دوختند که از آنجاها چیزهایی بگیرند.
○ شخص خاصی آن موقع یا الان هست که توجه شما را جلب کند؟ تاجر، نویسنده یا سیاستمدار؟
• آن موقع بیشتر با ایرانی‌ها و دانشجویان ارتباط داشتم. برادرم آنجا بود. الان هم که مطالعه می‌کنم، می‌بینم آدمهای جالب، زیاد هستند و دانش آنها پیشرفته است. زمینه‌های مثبت خیلی زیاد است. از مردم آمریکا هیچ خاطره تلخی نداریم. اگر مشکلی هست، با دولت‌های آمریکاست.
○ مهمترین مشکلی که در کشور با آن مواجه هستید، چیست؟
• مشکلی که سخت باشد، نداریم. زندگی ما طبیعی و عادی است. چیزهایی مثل بیکاری جوانان کمی ما را رنج می‌دهد. تورم مشکل دیگر ماست. اینها را باید به تدریج حل کنیم که مشکلات مزمنی در ایران هستند.
○ بسیاری از کسانی که با آنها صحبت کردیم، می‌گویند معیشت مردم خیلی سخت شد و بعضی‌ها می‌گویند حقوق ماهیانه آنها 200 دلار است.
• 200 دلار در ایران به اندازه 1000 دلار جاهای دیگر قدرت خرید دارد. در اینجا قیمت لوازم ضروری مثل آب، نان، برق و چیزهای دیگر ارزان است. الان یارانه‌ها خیلی زیاد است. بانک جهانی قدرت خرید ایران را با تولید ناخالص مقایسه کرد و معلوم شد که قدرت خرید بالاتر است.
○ اجازه دهید درباره سیاست داخلی ایران صحبت کنم. همه می‌گویند شما درانتخابات ریاست جمهوری شرکت می‌کنید.
• مایل نیستم در انتخابات شرکت کنم.
○ به نظر می‌رسد که بسیاری می‌خواهند شما شرکت کنید. می‌خواهید آنها را مأیوس کنید؟
• انتظار داریم فردی دیگری باشد که مردم به او اعتماد کنند.
○ اگر نشد؟
• در آن فرض شاید نامزد شوم. هنوز دو سه ماه وقت داریم.
○ مردم می‌گویند شما تنها فردی هستید که می‌توانید مشکلات ایران و آمریکا را حل کنید.
• تنها نه، ولی شاید یکی از آنها باشم.
○ اگر آمریکا اموال ایران را آزاد کند، تمایل دارید مذاکرات رسمی و علنی شروع شود؟ چون مذاکرات مخفیانه زیاد بود.
• آن موقع حاضر بودم. اگر باز مسؤول شوم، باید شرایط را ببینم.
○ از قول شما گفته شد تمام مذاکرات با اروپایی‌ها اتلاف وقت است.
• چیزی نگفتم.
○ در ایران نیوز بود که بهتر بود این مذاکرات با آمریکا بود.
• این را هم من نگفتم. گفتم مذاکرات کُند پیش می‌رود.
○ مشکل اصلی شما با آمریکاست. می‌دانید اروپا به ایران حمله نمی‌کند؟
• آمریکا هم جرأت نمی‌کند. چون یک بار امتحان کرد. قبلش درایران بود و ما با دست خالی آمریکا را بیرون کردیم.
○ ولی ایران برای پیشرفت و ایجاد رفاه بیشتر و برداشتن تحریمها به آمریکا نیاز دارد.
• آمریکا رابطه را قطع کرد. ما پیشقدم نشدیم. الان باید حسن نیت نشان دهد.
○ دلیل خوبی برای قطع روابط داشتند؟
• چرا شاه را به آمریکا بردند؟ آمریکا شروع کرد. ما که با آمریکایی‌ها بدرفتاری نکردیم و خیلی راحت از ایران رفتند. سفارتشان بعداز انقلاب فعال بود. مشکلی با آنها نداشتیم. ولی آنها بدرفتاری را شروع کردند. اگر فرصت کردید، گزارش کانال 5 فرانسه را که دو سه شب پیش پخش شد، گوش کنید.
○ آقای خرازی پیش پاول نشست و خیلی مؤدبانه صحبت کردند. چرا از اعضای کنگره و سناتورها برای سفر به ایران دعوت نمی‌کنید؟
• ما حرفی نداریم. بیایند و ایران را ببینند.
○ شما با آنها ملاقات می‌کنید؟
• چه لزومی دارد؟
○ افراد مهمی هستند.
• اگر سیاست آنها جدّی باشد، آمریکا باید حسن نیت نشان دهد. بعد از آن، همه چیز شروع می‌شد. این حسن نیت علائم زیادی دارد. من آن علامت را گفتم. شاید آنها علامت‌های دیگری را بگویند.
○ نمونه‌ای دیگر بگویید.
• من که مسؤول نیستم. اگر مسؤول بودم، می‌گفتم.
○ موضوع مهم دیگر برای آمریکا بحث تروریسم است. ایران کمک کرد که طالبان از افغانستان خارج شود. مطرح است که عده‌ای از افراد مهم القاعده را تحت نظر دارید؟ اینطور است؟
• القاعده را چه کسی به وجود آورد؟
○ عربستان با تشویق آمریکا
• آنها القاعده را به جان ما انداختند.
○ می‌گویند سیف العدل و پسر بن‌لادن در ایران هستند.
• همه اینها شایعه است. وقتی از افغانستان فرار کردند، در مسیر ایران، بعضی‌ها بازداشت شدند و در زندان هستند. بعضی‌ها متهم هستند که می‌خواستند در ایران خرابکاری کنند.
○ افراد مهمی هستند؟
• ما که خبر نداریم.
○ می‌گویند شما همه چیز را می‌دانید.
• شایعات زیاد است. خیلی‌ها را به کشورهای خودشان تحویل دادیم. کسانی که ماندند، در ایران جرم کردند و باید محاکمه شوند. شما این سؤال را از آقای بوش بپرسید که چرا تروریسم‌های ایرانی را به ما تحویل نمی‌دهند و در عراق تحت حمایت دارند. حتی در کشور شما در سازمان ملل و مجلس می‌آیند و می‌روند. هیچ‌کس مدعی نیست که القاعده می‌تواند در ایران فعالیت کند. آنها دشمن ما هم هستند. می‌دانید گروه زرقاوی ودوستان آنها در عراق با دوستان ما چه کردند.
○ چقدر طول می‌کشد که عراق به ثبات برسد؟
• جواب این سؤال را باید آقایان رامسفلد یا بوش بدهند. چه می‌دانم برنامه آمریکا چیست؟ فقط می‌دانم تنها راه این است که اختیار کشور را به دست مردم بدهند و مردم خودشان کم‌کم اداره می‌کنند و آمریکا می‌رود و همه چیز خوب می‌شود.
○ عراق هنوز آن قدر قوی نیست. اگر آمریکا برود.، گروه زرقاوی سر افراد را می‌برد.
• الان آمریکا و زرقاوی با هم سر می‌برند. آمریکا با بمب می‌زند و زرقاوی با ماشین بمب‌گذاری شده. در زندان هم که مردم را اذیت می‌کنند. اموال عراقی را تباه می‌کنند. که اخیراً پرونده‌های علیه هایزنور درست شد.
○ البته شکایت‌هایی راجع به حضور ایران مطرح است. شما هم چند جوان را که کار وبلاگی در اینترنت می‌کردند به زندان بردید.
• طبعاً با برخوردهای تندی که در کشور است، موافق نیستم. نیازی به تندروی ندارم. دستگاهها مسؤولیت و اختیاراتی دارند و عمل می‌کنند. ولی اگر این اعمال را با رفتار آمریکایی‌ها در گوانتانامو و ابوغریب مقایسه کنیم، رفتار ما بهتر است. فکر می‌کنم آمریکایی‌ها نمی‌توانند در این مسایل معلم اخلاق خوبی باشند.
○ گفتید خانم رایس سرسخت است، آقای بوش چطور؟
• گفتم زبانش تند است.
○ آقای بوش چطور؟
• آقای بوش اشتباهات زبانی زیادی دارد. می‌توان مقاله مفصلی درباره اشتباهات بوش نوشت.
○ کدام اشتباه را بیشتر دوست دارید؟
• هیچ‌کدام را دوست ندارم. درست نمی‌دانم کسی در موقعیت رئیس جمهور آمریکا اشتباه کند. یکبار گفتم آمریکا کشور بزرگی است. ولی مغزی که آنجا را اداره می‌کند، مثل مغز گنجشک در بدن دایناسور است.
○ همه چیز را جدّی گفتید؟ یعنی اگر اموال شما را آزاد کنند، همه چیز حل می‌شود؟
• این علامت حسن نیت آمریکا برای شروع مذاکره با ایران است.
○ همه می‌گویند اگر ایران اراده کند، می‌تواند به زودی به سلاحهای اتمی برسد.آیا چنین است؟
• چون مطمئنم بکار نمی‌بریم، دلیلی نمی‌بینیم داشته باشیم. در جنگ عراق می‌توانستیم علیه آنها سلاح شیمیایی بکار ببریم و نبردیم. می‌دانید که عراق چقدر از ایران تلفات شیمیایی گرفت. ولی هیچ اقدامی نکردیم. کشور شما در دادن این امکانات به عراق مقصر است.
○ بله ما هم کمک می‌کردیم. خیلی وقت شما را گرفتم. آیا مطلبی مانده که مهم باشد.
• شما باید بگویید.
○ فکر می‌کنم همه مسایل را گفتم.
• مصاحبه من با شما هم نشانه این است که مشکلی با مردم آمریکا نداریم. مثلاً اگر الان یک اسراییلی می‌خواست مصاحبه کند، حاضر نمی‌شدم.
○ پس می‌توانم به مردم خودمژده دهم که‌ایران مایل به ایجاد رابطه با آمریکاست؟
• با مردم آمریکا بله.
○ یعنی بازگفت و گوی تمدنها؟ بهتر است بین دولت‌ها باشد.
• دولت شما باید ثابت که دیگر نمی‌خواهد علیه ایران کار کند.
○ خیلی ممنون
• امیدوارم راضی برگردید